Cán bộ chuyên trách dân số xã Tân Đồng - chị Nguyễn Thị Đáp cho chúng tôi xem bản cáo trạng vụ án hiếp dâm một bé gái chưa đầy 5 tuổi xảy ra trên địa bàn xã. Bị cáo T đã gần 40 tuổi, có một gia đình êm ấm. Tiếp theo là một vụ hiếp dâm trẻ em vào tháng 9 năm 2007 xảy ra tại Tân Đồng, nạn nhân cũng là một bé gái chưa đầy 5 tuổi và bị cáo K thì chưa đủ tuổi thành niên. Do thiếu sự giáo dục, quản lý của gia đình, K đã bỏ học, lêu lổng đua đòi theo chúng bạn rồi bắt chước phim ảnh xấu để rồi lĩnh án 9 năm tù giam cho hành vi đồi bại ấy của mình. Còn trường hợp xảy ra vào cuối năm 2007, cả bị cáo và nạn nhân đều là học sinh cấp III ở thị trấn Cổ Phúc đã cùng nhau đến Minh Quán học nhóm, sau đó tụ tập bắt chước phim ảnh. Đến khi sự việc đã xảy ra, gia đình và chính quyền cũng không biết phải xử lý ra sao...

Từ lâu, các phương tiện thông tin đại chúng đã lên tiếng cảnh báo những nguy cơ về tình trạng trẻ em bị lạm dụng và bị xâm hại tình dục tại cộng đồng. Song dường như người dân vẫn thơ ơ, chưa mấy quan tâm nên khi có chuyện xảy ra thì lúng túng, không biết đổ lỗi cho ai... Những câu chuyện đau lòng đều xoay quanh nạn nhân là các bé gái tuổi vị thành niên mà nguyên nhân đều bắt nguồn từ sự buông lỏng quản lý, thiếu giáo dục của gia đình. Đang trong giai đoạn phát triển, có những sự thay đổi về tâm sinh lý nên nếu các bậc cha mẹ thiếu sự quan tâm, chăm sóc và quản lý thì các em, nhất là những em trai sẽ dễ mắc những tệ nạn xã hội. Hiện nay, các dịch vụ vui chơi giải trí luôn là những những tụ điểm hấp dẫn và thu hút các em thường xuyên lui tới. Sự tác động xấu của phim ảnh, của những trang web không lành mạnh chính là cạm bẫy mà các em trai rất dễ sa ngã, ảnh hưởng tiêu cực về lối sống đạo đức.

Năm 2007, tại huyện Trấn Yên đã xảy ra 6 trường hợp hiếp dâm trẻ em tại cộng đồng ở các xã là Tân Đồng, Việt Hồng, Quy Mông và thị trấn Cổ Phúc. Đây là những địa phương để xảy ra tình trạng trẻ em bị xâm hại tình dục nhiều nhất, sau huyện Trạm Tấu và Mù Cang Chải. Trước tình trạng này, tại những xã trọng điểm, huyện đã cử cán bộ chuyên trách dân số xã về tỉnh tập huấn các biện pháp phòng chống xâm hại tình dục trẻ em tại cộng đồng. Trên cơ sở đó, cũng tại những xã trọng điểm, cán bộ chuyên trách đã tổ chức hội nghị liên ngành cho các trưởng thôn bản, bí thư chi bộ, lãnh đạo các ban, ngành về công tác này. Tuy nhiên, việc triển khai thiếu đồng bộ, đối tượng chính là các gia đình và trẻ em gái thì không được tập trung tuyên truyền nên hiệu quả không đạt như mong đợi.

Bên cạnh đó, việc sát nhập và giải thể Ủy ban DS - GĐ&TE huyện đã gây tâm lý không ổn định đối với đội ngũ cán bộ từ huyện đến cơ sở nên hiệu quả hoạt động phòng chống xâm hại tình dục trẻ em tại cộng đồng chưa tốt. Đầu năm 2008, Ủy ban DS - GĐ&TE huyện Trấn Yên đã tổ chức một chiến dịch tuyên truyền lồng ghép công tác dân số đến 17 xã vùng sâu, vùng xa của huyện, song cũng mới chỉ đến được với đội ngũ chuyên trách.

Đến nay, Trấn Yên vẫn chưa có xã nào xây dựng được mô hình điểm về phòng ngừa xâm hại tình dục trẻ em tại cộng đồng. Số trẻ em gái nhiều nhưng công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em vẫn chưa được chú trọng, quan tâm. Các tụ điểm vui chơi, sinh hoạt còn thiếu và yếu; trẻ em vẫn phải lao động sớm trước tuổi và những nguy cơ tiềm ẩn về xâm hại tình dục luôn rình rập. Thiếu các điểm vui chơi lành mạnh trong những ngày hè, trẻ em sẽ vui chơi ở đâu hay lại tìm đến các quán điện tử, quán chát...?

Đề án 19 của Chính phủ ban hành nhằm nâng cao nhận thức của người dân về ba đối tượng là trẻ em lang thang, trẻ em bị lao động nặng nhọc và trẻ em bị xâm hại tình dục. Đề án đã có hiệu lực, các chức năng của Ủy ban DS - GĐ&TE huyện đã được chuyển đổi về các cơ quan theo đúng nhiệm vụ và đi vào ổn dịnh từ tháng 4 năm 2008 song việc triển khai chưa đồng bộ, không tập trung trọng điểm vào các đối tượng cần tuyên truyền nên hiệu quả chưa cao. Để công tác phòng ngừa xâm hại tình dục trẻ em tại cộng đồng đạt hiệu quả cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và các đoàn thể, đặc biệt giúp cho bản thân mỗi em gái sẽ được trang bị đầy đủ kiến thức cũng như biết cách tự bảo vệ mình.

Thanh Tân