Trong căn nhà sàn lụp xụp của bà Hoàng Thị Lè  ở thôn Nậm Đông 1, xã Nghĩa An không có một tài sản nào đáng giá, bếp củi lạnh tanh, chum đựng gạo không còn một hạt. Những ngày giáp hạt này, bà Lè phải mò mẫm đi lên rừng kiếm củi, lấy cây tế bán để lo gạo ăn từng bữa. Mỗi gánh củi bán đi cũng mua được 1 - 2kg gạo.

Có nhiều hôm mang được củi về thì trời đã tối, bà lại phải đi vay gạo hàng xóm cho bữa cơm tối. Lo nhất là những hôm trời mưa, không đi lấy củi được, không còn cách nào khác bà Lè lại tiếp tục đi vay gạo anh em, láng giềng. 4 tạ thóc thu hoạch được trong vụ mùa năm ngoái thì phải mang trả một phần món nợ do làm tang chồng trước đó, còn lại chỉ đủ ăn cho 3 khẩu trong gia đình từ bấy đến tháng Một năm nay. Bây giờ, bà vừa lo ăn từng bữa cho gia đình vừa gánh trên vai món nợ lo tang chồng vẫn chưa trả hết.

Cũng trong tình trạng đói giáp hạt như gia đình bà Lè, vợ chồng ông Lục Văn Pùa, thôn Đêu 3 cùng xã đều đã trên 60 tuổi, hai ông bà chỉ trông vào 1000m² ruộng ở chân đồi, năng suất thấp nên cũng chẳng đủ ăn. Mặc dù tuổi già sức yếu, nhưng vợ ông Pùa cũng vẫn phải lên rừng kiếm củi đem bán đong gạo.

Ông Pùa mắt đã mờ không đỡ đần được gì thêm cho vợ nữa. Đến nay, ngoài vay của bà con trong bản, vợ chồng ông còn phải vay của dịch vụ hợp tác xã đợi vụ chiêm xuân này sẽ trả. Còn với gia đình anh Lò Văn Chia, ở tổ 2, phường Cầu Thia thì vốn đã là hộ nghèo, lại thêm vợ bị bệnh nằm liệt giường hơn một năm nay, nên không tránh khỏi tình trạng thiếu ăn trong những ngày này.

Bốn miệng ăn của gia đình chỉ trông vào 1.200m² ruộng đã là khó khăn, cộng thêm chi phí thuốc thang cho vợ khiến gia đình anh càng khốn khó. Đứa con lớn đã phải nghỉ học ở nhà chăm sóc, phục vụ mẹ. Bữa ăn hàng ngày bây giờ của gia đình trông cả vào công cán người ta thuê mướn sức lao động của anh Chia, nhưng công việc này thì thất thường, ngày có ngày không. Chỉ tính riêng món nợ gạo vay của gia đình đến giờ đã là 2 tạ gạo.

Các hộ rơi vào tình trạng đói giáp hạt phần lớn là do bệnh tật, già cả, cô đơn, đông nhân khẩu lại ít ruộng hoặc ruộng năng suất thấp, cùng với dư âm nghèo khó do rét đậm rét hại kéo dài năm 2008 vẫn làm ảnh hưởng đến đời sống của nhiều hộ gia đình trong những tháng đầu năm 2009. Nắm bắt được tình trạng đói giáp hạt trên địa bàn, thị xã Nghĩa Lộ đã triển khai, hướng dẫn bình xét các đối tượng để đề nghị hỗ trợ cứu đói giáp hạt 2009 từ tháng Ba.

Bà Vì Thị Sâm- Trưởng phòng Lao động - Thương binh và Xã hội thị xã Nghĩa Lộ cho biết: “Đối tượng được đề nghị hỗ trợ cứu đói giáp hạt năm nay được chỉ đạo bình xét chặt chẽ hơn. Phải là những hộ nghèo có lý do chính đáng như có hoàn cảnh khó khăn đặc biệt, già cả, cô đơn, bệnh tật, đông con, ít ruộng, hoặc gia đình không may bị thiên tai, hoả hoạn. Có như vậy mới đảm bảo công bằng.

Để tránh tình trạng hỗ trợ không đúng đối tượng, cào bằng cho tất cả các hộ nghèo như năm 2008, phòng Lao động - Thương binh và Xã hội thị xã đã cử cán bộ xuống tận cơ sở chỉ đạo bình xét và sẽ tham gia giám sát khi cấp phát gạo. Các xã, phường đã chỉ đạo các thôn, bản, tổ dân phố tiến hành họp dân để bình xét chính xác những hộ thực sự đáng được cứu đói giáp hạt.

Nghĩa Lợi là một xã có tỉ lệ hộ nghèo cao, do bình xét chặt chẽ như vậy nên năm nay chỉ có 12 hộ với 32 khẩu cần được cứu đói giáp hạt, giảm nhiều so với năm trước. Toàn thị xã có 150 hộ đề nghị được cứu đói giáp hạt, chỉ chiếm 28% so với tổng số hộ đề nghị được cứu đói năm 2008.

Cho đến nửa ngày 20/5, khi gạo cứu đói còn chưa đến được với người dân thì một số hộ đói giáp hạt ở Nghĩa Lộ đã bắt đầu gặt những đụn lúa chiêm xuân chưa đủ độ chín từ đầu tháng để lấp bữa ăn hàng ngày. Nếu những hạt gạo cứu đói đến được sớm với người dân trong những ngày giáp hạt thì quả thực “một miếng khi đói bằng một gói khi no”.

Huyền My