Có lẽ cần cù lao động, mê say ca hát đã là truyền thống của người dân Trấn Yên và phong trào văn hoá, văn nghệ ở đây lại càng được nâng lên khi toàn huyện triển khai cuộc vận đồng "Toàn dân xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư" do Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động, cũng như việc thực hiện nghị quyết của Đảng về xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Nói như ông  Phạm Huy Hoà - Giám đốc Trung tâm Văn hoá huyện thì: "Phong trào ca hát của cán bộ công nhân viên và người dân các xã vốn đã rất phong phú. Nó càng phát triển và mang tính chuyên môn hơn khi có nghị quyết của Đảng và thực hiện cuộc vận động lớn".

Hết năm 2008, toàn huyện Trấn Yên có đến 228 đội văn nghệ, trong đó khối xã, thị trấn có 224 đội, khối các cơ quan, đơn vị có 19 đội, với gần 3.000 nam, nữ diễn viên. Một xã có tới 4 - 5 đội văn nghệ, có dòng họ mấy cha con, ông cháu cùng là diễn viên không phải là chuyện hiếm. Các đội văn nghệ thường xuyên luyện tập và tự tổ chức biểu diễn phục vụ kỷ niệm những ngày lễ lớn của ngành, của địa phương hoặc đơn thuần chỉ là hát cho nhau nghe tại các hội vui như cưới hỏi, sinh nhật, liên hoan, nhập ngũ, tổng kết cơ quan, đơn vị…

Đặc biệt hai năm một lần, Trấn Yên lại tổ chức Hội diễn Nghệ thuật quần chúng. Đây là dịp để các nghệ nhân, các tay đàn, tay trống, các giọng ca nam nữ thể hiện tài năng của mình. Trong suốt hai tháng (tháng 5 và 6) diễn ra Hội diễn Nghệ thuật quần chúng và trình diễn trang phục dân tộc lần thứ IX năm 2009, khắp các cơ quan, đơn vị, làng bản thôn quê từ Tân Đồng đến Minh Quân, từ Cổ Phúc đến Hồng Ca, Hưng Khánh, Việt Hồng... luôn rộn vang lời ca tiếng hát. Tất cả như muốn thể hiện hết sức mình để thi thố với làng trên, xã dưới, để mang về niềm tự hào cho làng xã, cho cơ quan, đơn vị mình.

 Đối với nghệ nhân Hà Kế Quang, dân tộc Tày xã Hưng Khánh thì Hội diễn không chỉ là dịp để ông thể hiện khả năng dàn dựng các tiết mục văn nghệ cho đội văn nghệ xã nhà, để thể hiện cây đàn tính tẩu, điệu hát then của người Tày mà còn là dịp để tiếp thu những tinh hoa văn hoá của các dân tộc khác, ở những miền quê khác.

Hội diễn Nghệ thuật quần chúng và thi trình diễn trang phục dân tộc lần thứ IX huyện Trấn Yên năm 2009 có 82 đơn vị, 511 diễn viên và 68 thí sinh tham gia, đây là những con số kỷ lục của các kỳ hội diễn. Do số lượng đoàn, số lượng diễn viên và các tiết mục quá lớn, Ban chỉ đạo Hội diễn đã quyết định thi vòng một ở 7 cụm, căn cứ vào vùng dân cư và khối các cơ quan, đơn vị và qua vòng thi cụm, tuyển lựa các tiết mục, các thí sinh có thành tích tốt thi tại huyện.

Hơn 300 diễn viên tham gia biểu diễn 72 tiết mục và 15 thí sinh trình diễn trang phục các dân tộc trong đêm Hội diễn toàn huyện. "Đặc sắc và khá chuyên nghiệp, trình độ của các diễn viên khá ngang nhau và tiến bộ hơn hẳn những kỳ hội diễn trước. Một điều khác biệt nữa là qua hội diễn đã phát hiện thêm nhiều giọng ca triển vọng như: Thu Hương - đội Giáo dục, Thanh Thản xã Cường Thịnh, Thu Hồng Trường liên cấp II - III Hưng Khánh...". Đó là nhận xét của bà Thu Hương - Phó ban Giám khảo Hội diễn. Kết thúc Hội diễn, Ban tổ chức đã trao một giải nhất toàn đoàn cho đoàn cụm số 7 ; 2 giải nhì cho cụm số 2 và  số 6; trao giảo nhất nhì, ba cho các thể loại đơn ca, song ca, tốp ca, múa, đọc tấu…

Đêm bế mạc Hội diễn thật tươi vui và xúc động với lời phát biểu của Trưởng ban tổ chức: "Hội diễn của chúng ta đã khép lại nhưng dư âm còn vang mãi. Lưu luyến chia tay các đồng chí, xin chúc các nghệ nhân, các nam, nữ diễn viên, các thí sinh luôn mạnh khoẻ và mãi là những hạt nhân tiêu biểu cổ vũ, động viên để phong trào văn hoá, văn nghệ ở mỗi làng bản, mỗi cơ quan đơn vị phát triển, góp phần xây dựng cuộc sống, ấm no, hạnh phúc".

Lê Phiên