KHI MỖI VĂN NGHỆ SĨ  ĐỀU LÀ "CHIẾN SỸ”

Những tháng cuối năm 2019, đầu năm 2020, khi dịch bệnh COVID-19 bùng phát đợt 1 tại Việt Nam, cũng là lúc mỗi văn nghệ sĩ nỗ lực, chung sức phía sau, hỗ trợ cùng các lực lượng chống dịch bước vào một "cuộc chiến” mới với tinh thần của những người chiến sỹ.

Ánh sáng từ những sân khấu lớn, từ những đèn laze, flash đủ màu, tiếng hò reo của biết bao fan hâm hộ không còn, thay vào đó, là những "sân khấu” nhỏ, được live tream qua FB, hoặc được ghi hình trong trạng thái không khán giả. Vậy thôi, cũng đủ để một Ghencovy của nhạc sỹ Khắc Hưng "bùng nổ” thành ca khúc, vũ điệu được yêu thích không chỉ ở Việt Nam, mà xuất hiện cả trong chương trình trò chuyện Last Week Tonight with John Oliver của kênh truyền hình HBO (Mỹ) vào ngày 1/3/2020. Chia sẻ trong chương trình, MC - nam diễn viên hài John Oliver đã phải thốt lên rằng: "Tuyệt! Tuyệt! Tuyệt!... Việt Nam đã làm hẳn một bài hát để khuyến khích người dân rửa tay thường xuyên nhằm phòng tránh virus, giai điệu còn rất hay, rất "bốc” nữa chứ”(1).

Sau Ghencovy, là nhịp điệu sôi động Việt Nam ơi đánh bay covid của Minhbeta với thông điệp "Kẻ thù nào ta không chiến thắng/ Triệu người ngày đêm đang cố gắng/ Một vòng tay nối trọn Việt Nam/ Việt Nam hỡi, Việt Nam ơi, cùng đoàn kết đánh bay corona/ Việt Nam hỡi, Việt Nam ơi, cùng đoàn kết đánh bay corona”; là Việt Nam sẽ chiến thắng (Nguyễn Hải Phong), Việt Nam tử tế (Kata Trần, Thịnh Kainz), Diệt giặc Corona (ĐạtG, X Du Uyên) hay Covid nhanh đi đi (Icm Team).

Những lời cảm ơn bằng âm nhạc đã được gửi đến các lực lượng tuyến đầu đang hy sinh, cống hiến vì sự bình yên, sức khỏe cộng đồng qua MV Cảm ơn những trái tim yêu người với ca khúc do nhạc sĩ - nhà sản xuất âm nhạc Phạm Việt Tuân sáng tác, ca sĩ Tùng Dương và rapper Ram C thể hiện. MV Đồng lòng Việt Nam với ca khúc do nhạc sĩ Tuấn Hồ sáng tác với sự tham gia của các ca sĩ Đan Trường, Trọng Tấn, Lan Anh cùng gần 40 ca sĩ là lời cổ vũ tinh thần chiến thắng dịch Covid-19. MV Sức mạnh Việt Nam với ca khúc do nhạc sĩ Xuân Bình sáng tác; MV Anh sẽ về nhưng không phải hôm nay với ca khúc do nhạc sĩ Kiên Ninh trên lời thơ của Vũ Văn Ngọc là món quà thực sự xúc động mà các nghệ sỹ và ê kíp sản xuất muốn dành tặng những chiến sĩ áo trắng trên mặt trận chống dịch…

Còn rất nhiều, nhiều nữa những lời ca tiếng hát, nhịp điệu sôi nổi được lan tỏa, cộng hưởng, sẻ chia, tạo nên những "vùng xanh” tinh thần trong cuộc chiến chống COVID-19, không chỉ góp phần xua tan những giọt nước mắt, mồ hôi vất vả của đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế, chiến sỹ công an, bộ đội biên phòng…mà còn trở thành vòng tay ấm áp khỏa lấp biết bao khoảng lặng, muộn phiền trong không ít gia đình, bệnh viện, khu cách ly, vực dậy tinh thần của những bệnh nhân đang trải qua những tháng ngày lo lắng, sợ  hãi.

Đúng như nhạc sỹ Minh Trí khi ra MV "Toàn dân đoàn kết chống dịch”, với mong muốn cổ vũ tinh thần những người ở tuyến đầu đã chia sẻ "Trong cuộc chiến chống COVID-19, nghệ sĩ cũng là chiến sĩ trên mặt trận văn hóa, tư tưởng. Chúng tôi không thể ra tuyến đầu nên dùng âm nhạc để chia sẻ, động viên mọi người, kêu gọi cộng đồng chung tay" (2).

Mới đây, chương trình nghệ thuật online "San sẻ yêu thương, vượt qua đại dịch” được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức tại 5 điểm cầu: Nhà hát Kịch Việt Nam, Nhà hát Nghệ thuật đương đại Việt Nam, Nhà hát Chèo Việt Nam, Liên đoàn Xiếc Việt Nam và Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam livestream trên kênh YouTube đã tạo nên xúc cảm mạnh mẽ và lan tỏa trong cộng đồng những thông điệp sâu sắc trong cuộc chiến chống dịch bệnh COVID-19.

Không chỉ có âm nhạc, các loại hình văn học, nghệ thuật, sân khấu… khác đều đang có những chuyển động riêng, các văn nghệ sĩ ngày đêm nỗ lực để sáng tác những tác phẩm nghệ thuật hướng tới công chúng trong giai đoạn đặc biệt khó khăn này.

Tiên phong trong việc dàn dựng các vở diễn phòng chống Covid-19 là sân khấu Lệ Ngọc với vở kịch Cuộc chiến COVID được Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam trao giải đặc biệt năm 2020. Nhà hát Tuổi trẻ với vở nhạc kịch Cuộc chiến virus hay vở kịch Người trong mắt bão của Đoàn Kịch nói Hải Phòng được đầu tư dàn dựng công phu. Diễn viên vừa tuân thủ yêu cầu nghiêm ngặt về chống dịch, vừa đảm bảo tiến độ phải hoàn thành vở diễn trong khoảng thời gian rất ngắn, nên việc tập lời thoại đều qua hình thức trực tuyến. 

Tranh thủ những khoảng thời gian dịch bệnh tạm lắng, Đoàn đã biểu diễn tác phẩm này gần 60 buổi, phục vụ miễn phí người dân ở các quận, huyện, phường, xã ở Hải Phòng. Trung tâm Sản xuất phim Truyền hình Đài Truyền hình Việt Nam sau Những ngày không quên (2020), tiếp tục "khuấy động” màn ảnh nhỏ VTV3 với bộ phim Ngày mai bình yên (khởi chiếu từ 12/8) với bối cảnh xã hội nhiều biến động, xáo trộn do ảnh hưởng của dịch COVID-19 chắc chắn sẽ mang lại những phút giây thư giãn, lắng đọng cho người xem. NSND Tự Long ngọt ngào câu ca quan họ cùng nghệ sĩ  Xuân Hồng ca cải lương qua MV Bắc Ninh - Bắc Giang, niềm tin chiến thắng đã thu hút hơn 12.000 lượt chia sẻ và gần 2 triệu lượt xem trên các trang mạng xã hội. NSND Tự Long cũng đang nỗ lực cùng các nghệ sĩ cải lương và chèo nổi tiếng của Việt Nam như NSND Khắc Tư, NSND Thanh Tuấn, NSND Thúy Ngần.... cùng tham gia thể hiện các MV cổ động tinh thần chống dịch. 

Bài vọng cổ Chung một tấm lòng của soạn giả Nhâm Hùng được Nhà hát Tây Đô dựng thành MV, qua sự thể hiện của NSƯT Hoàng Khanh và nghệ sĩ Hồng Giang vừa góp phần cổ vũ, lồng ghép nội dung tuyên truyền phòng chống dịch Covid, vừa góp phần giải trí cho bà con các tỉnh miền Tây, miền Đông Nam Bộ. Không thể không nhắc tới nét độc đáo của bài hát xẩm "Tiêu diệt Corona” của Nguyễn Quang Long, "Thiết tha lời Then chống dịch” và "Mười thương chống dịch” của Mai Văn Lạng hay bài Trống cơm chống COVID-19 do tác giả Khúc Đạo Minh viết lời mới gây ấn tượng sâu sắc đến người nghe...

Trong giai đoạn dịch bệnh bùng phát, nhằm góp phần nâng cao đời sống tinh thần của người dân, để họ an tâm "ai ở đâu ở đấy”, nhiều chương trình, tác phẩm xuất sắc của nhiều đơn vị nghệ thuật sẽ được phát sóng rộng rãi trên các kênh của Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, các đài phát thanh truyền hình địa phương. Nhiều đơn vị nghệ thuật như Nhà hát Tuổi trẻ, Nhà hát Kịch Việt Nam… đã xây dựng kênh Youtube và Facebook để phát những chương trình đã ghi hình, video giới thiệu tác phẩm, lên phương án biểu diễn trực tuyến lâu dài.

Cũng trong thời gian qua, nhiều cuộc vận động sáng tác đã được phát động rộng rãi, góp phần tạo sức lan tỏa mạnh mẽ. Hội nghệ sĩ sân khấu Việt Nam với Giải thưởng sáng tác, quảng bá các tác phẩm văn học nghệ thuật về chủ đề phòng, chống dịch bệnh Covid-19, trong đó, yêu cầu các tác phẩm dự xét giải là tác phẩm mới sáng tác từ 1/1/2020 đến nay đã được dàn dựng biểu diễn, ghi hình và phát hành online trên các nền tảng số bao gồm: những vở diễn, tiểu phẩm, kịch ngắn, bài hát thuộc các loại hình nghệ thuật sân khấu: tuồng; chèo; cải lương; kịch nói; ca kịch; dân ca; múa rối; xiếc. Hay Cuộc thi thơ "Nhân nghĩa phương Nam” do Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức vừa được phát động từ 2/8 ; cuộc vận động sáng tác, dàn dựng, phổ biến các tác phẩm văn học nghệ thuật với chủ đề "Chung một niềm tin chiến thắng” do Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh đã nhận bài thi từ 1/8/2021 với 7 lĩnh vực văn học, âm nhạc, sân khấu, múa, nhiếp ảnh, mỹ thuật...

GIÃN CÁCH XÃ HỘI NHƯNG QUYẾT KHÔNG GIÃN CÁCH TẤM LÒNG

Gần hai năm qua, các văn nghệ sĩ từ Bắc chí Nam không chỉ "cháy” hết mình trong mỗi sáng tạo nghệ thuật, góp sức trong cuộc chiến chống COVID-19 mà còn lăn xả, không quản ngại khó khăn, điều kiện dịch bệnh, "kẻ góp công, người góp của”, sẵn sàng tham gia các hoạt động tình nguyện hỗ trợ người dân vùng dịch.

Khi đợt bùng phát dịch ở Bắc Giang, Bắc Ninh diễn ra, hưởng ứng lời kêu gọi "Toàn dân tham gia ủng hộ phòng, chống dịch COVID-19”, Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam đã phát động ủng hộ nhân dân và lực lượng tuyến đầu chống dịch tại vùng Kinh Bắc. Các ca sỹ Tùng Dương, Tuấn Hưng, Mỹ Tâm, nhạc sỹ Quang Long, nhạc sỹ Quốc Trung, nghệ sỹ Việt Hương… cùng nhiều văn nghệ sỹ khác đã tổ chức nhiều đợt thiện nguyện, trao tặng các tỉnh nhiều vật tư y tế, trang thiết bị phòng chống dịch… với tổng giá trị lên tới hàng tỉ đồng.

Nhiều phiên đấu giá trực tuyến tranh, ảnh nghệ thuật đã diễn ra với tâm nguyện dùng toàn bộ các khoản thu được hỗ trợ những người chịu ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19. Đó là: bốn phiên đấu giá trực tuyến trong khuôn khổ triển lãm "Câu chuyện dòng sông" diễn ra trên trang Facebook Jang Kều (https://fb.com/jangkeu2007) từ ngày 24 đến 31/7/2021; trong 2 ngày 18, 20/7, họa sỹ nhí Xèo Chu đã ủng hộ gần 3 tỉ đồng từ tiền bán đấu giá trực tuyến 8 bức tranh trên trang Facebook cá nhân để mua trang thiết bị y tế tặng Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, gần 400 triệu đồng cho bếp ăn Bệnh viện Tâm Anh để mua thêm rau củ quả, hỗ trợ lực lượng phòng chống dịch; nhóm họa sĩ 33A và các họa sĩ gốc Hà Tây ủng hộ tranh để đấu giá gây Quỹ "Gieo gạo" vì người khó khăn ở Thành phố Hồ Chí Minh; cuộc triển lãm và đấu giá tranh online "Hướng về Sài Gòn - Kết nối yêu thương” được Vietnam Art Space (VAS) tổ chức thành công và tổng số tiền thu được trên 400 triệu đồng để mua những món quà thiết thực tặng người nghèo tại Thành phố Hồ Chí Minh; triển lãm tranh trực tuyến "Cây đời mãi xanh” của nhóm họa sĩ Ngô Trần Vũ tổ chức trước mắt dùng hơn 1,2 tỉ đồng thu được để đóng góp quỹ Gieo gạo cho người dân nghèo mùa dịch…

Và những ngày gần đây, khi Thành phố Hồ Chí Minh liên tục trải qua những ngày tháng không thể nào quên với sự hoành hành của dịch bệnh COVID-19, Đội tình nguyện viên nghệ sĩ Nhà Văn hóa Thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh với hơn 130 nghệ sĩ đã sẵn sàng trút bỏ những bộ cánh đẹp đẽ, sang trọng để trang bị cho mình những bộ đồ bảo hộ, sẵn sàng xông pha vào tâm dịch, tích cực tham gia thực hiện nhiều hoạt động như: Hỗ trợ điều phối lấy mẫu xét nghiệm Covid-19; hỗ trợ điều phối tiêm vaccine phòng Covid-19; hỗ trợ dọn dẹp ký túc xá để làm khu cách ly tập trung; hỗ trợ chia phần ăn, sơ chế rau củ quả tại các bếp ăn để phục vụ phần ăn cho các bệnh viện và các chốt phong tỏa; hỗ trợ vận chuyển thực phẩm, vật tư y tế đến các bệnh viện điều trị bệnh nhân Covid-19. 

Ngoài ra, Đội tình nguyện còn chăm sóc sức khỏe tinh thần, mang tiếng hát đến với bệnh viện, phục vụ y bác sĩ và bệnh nhân đang điều trị Covid-19 cũng như các khu cách ly; đi thăm và tặng quà cho các cán bộ chiến sĩ đang trực các chốt phong toả; tặng quà cho các em thiếu nhi gia đình khó khăn tại các khu bị phong tỏa; đi siêu thị giúp người dân mua hàng online; cắt tóc cho các y bác sĩ tại các bệnh viện điều trị bệnh nhân Covid-19…

"Tôi từng biểu diễn không biết bao nhiêu sân khấu lớn, nhỏ trong cuộc đời hoạt động âm nhạc. Tuy nhiên, tôi không thể nào quên được giây phút đứng trước khán giả gồm hàng trăm y bác sĩ, nhân viên y tế và hơn 10.000 bệnh nhân F0"(3) - Đó là lời chia sẻ đầy cảm xúc của nghệ sĩ saxophone Trần Mạnh Tuấn khi thổi lên giai điệu bài Quê hương (Giáp Văn Thạch phổ thơ Đỗ Trung Quân trong đêm 24/7 tại bệnh viện dã chiến số 3, thành phố Thủ Đức).

Ca sỹ Ngọc Linh xúc động khi chứng kiến bệnh nhân trên các tầng khu cách ly bật đèn pin điện thoại đung đưa theo điệu nhạc, tạo nên không gian ấm áp. Khi được hỏi, vì sao cô đăng ký làm tình nguyện viên chống dịch trong giai đoạn đầy cam go này, ca sỹ Ngọc Linh tâm sự: "Tôi đã từng ngưỡng mộ khi xem những hình ảnh ngày xưa bố mẹ làm văn công, mang lời ca đi phục vụ văn nghệ nơi tiền tuyến. Giờ đây, tôi cũng muốn trở thành một cô văn công, được hát giữa một "cuộc chiến” ở thời bình, giúp đẩy lùi Covid-19, động viên các y, bác sĩ và những người đang phải cách ly xa gia đình, người thân" (4).

Không chỉ vậy, hàng trăm, hàng ngàn văn nghệ sĩ trên các trang cá nhân của mình vừa kêu gọi chung tay đóng góp cho Quỹ Vacxin; vừa tương tác, động viên, khích lệ người dân trong vùng cách ly; tích cực đăng tải, chia sẻ những bài thể dục tăng sức khỏe, những lời khuyên có ích của các y bác sỹ, chuyên gia trong giai đoạn chống dịch; chia sẻ những tấm gương sáng của các lực lượng tuyến đầu…Từ những trang Facebook, youtube cá nhân này, biết bao lời khuyên hữu ích, những hình ảnh, bài viết lắng đọng, cảm xúc được sẻ chia, lan tỏa và cộng hưởng trong xã hội.

Đồng hành, sẻ chia, lan tỏa những giá trị tốt đẹp, nhân văn; chung sức, chung lòng, chung tay hành động cùng toàn xã hội; vang mãi những khúc thơ ca, giai điệu nhạc, thước phim, những bức tranh chan chứa tình yêu thương …làm vũ khí để chiến đấu trong thời bình chống lại kẻ thù – dịch bệnh COVID-19, đội ngũ văn nghệ sĩ Việt Nam đã và đang viết nên những giai điệu cảm xúc, góp phần tạo nên những "Vùng xanh” tinh thần đáng quý.

 (1) https://antg.cand.com.vn/Kinh-te-Van-hoa-The-Thao/Hien-tuong-Ghen-co-Vy-len-song-quoc-te-Nghiem-tuc-thi-se-gat-thanh-qua-i557272/

(2) https://vnexpress.net/xuan-tri-ra-mv-toan-dan-doan-ket-chong-dich-4297933.html

(3) (4) https://vnexpress.net/nghe-si-mang-am-nhac-den-benh-vien-da-chien-4330550.html

(5) Lời bài hát Việt Nam sẽ chiến thắng (Nguyễn Hải Phong)