Họ chen chân vào các trường học tư, hay xả láng với những chiếc xe hơi cáu cạnh, tham gia trại hè ngôn ngữ, mua căn hộ mới, du lịch nước ngoài và bận rộn thiết kế giày dép.

Người Mỹ, hiện thân lâu đời về sự tiêu dùng “điên cuồng”, năm tới sẽ tiết kiệm gấp đôi người Hàn Quốc, theo một báo cáo của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD).

Khi mua món đồ hiệu, giá cao mà không phải cân nhắc, Sabina Vaughan kết luận rằng người Mỹ tương đối nhút nhát. "Người Hàn Quốc chi tiêu mạnh tay hơn, dứt khoát hơn", Vaughan, 35 tuổi, người Mỹ nhưng du lịch tới Seoul hàng năm vào mùa hè với người mẹ gốc Hàn Quốc, cô đã quan sát các anh em họ của mình đi mua sắm và nhận xét. "Dường như đó là một cuộc đua giữa họ. Thu nhập bao nhiêu không thành vấn đề".

Kết luận của cô được hỗ trợ bởi một núi dữ liệu mà các nhà kinh tế học đưa ra. Tỷ lệ tiết kiệm gia đình ở Hàn Quốc sẽ tụt thê thảm từ mức đỉnh cao thế giới 25,2% năm 1998 xuống mức thấp kỷ lục được dự đoán 3,2% năm 2010, theo OECD. Các chính sách khuyến khích cho vay của chính phủ, quan niệm văn hóa của người Hàn càng chi mạnh tay càng là dấu hiệu của thành công đã góp phần vào thực tế này.

"Chẳng ai thừa nhận là thói quen tiết kiệm đã không còn nữa", Lee Sun-uk, cố vấn đầu tư cho một văn phòng của Chứng khoán Samsung đặt tại địa điểm gần Seoul, nói. "Để duy trì vị thế, họ sẵn lòng chi tiêu cho dù thu nhập có giảm sút".

Trong thập niên qua, mức tiết kiệm trung bình của mỗi gia đình đã giảm từ khoảng 3.300 USD xuống 525 USD. Đây là sự sụt giảm sâu nhất trong thế giới phát triển. Trong khi đó, nợ gia đình tăng hơn cả Mỹ, Ngân hàng Hàn Quốc cho biết.

Hậu quả của việc tỉ lệ tiết kiệm sụt giảm tại Hàn Quốc đang biểu lộ ở tốc độ phát triển về kinh tế. Trong gần 40 năm, với mức phát triển phi mã 6-8%, các ngân hàng "rủng rỉnh" với các khoản tiết kiệm gia đình đổ vào đầu tư kinh doanh. Nhưng khi tỉ lệ tăng trưởng giảm xuống gần 4,5% sau năm 2000, thì mức tiết kiệm cũng chìm xuống dưới 10%.

"Tỷ lệ tiết kiệm thấp đang hủy hoại khả năng phát triển của chúng tôi, và tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn", Park Deog-bae, nhà nghiên cứu tài chính gia đình tại Viện nghiên cứu Hyundai nói. "Điều này dẫn tới khả năng nợ tín dụng ngày càng cao, gây ra chênh lệch lớn trong thu nhập và hao mòn tài nguyên cho dân số đang hóa già".

Mức chi tiêu đo độ thành công

Khi Hàn Quốc thay đổi từ xã hội nông nghiệp tàn tạ bởi chiến tranh sang nền kinh tế lớn thứ tư châu Á, tỷ lệ tiết kiệm của quốc gia này cũng sụt giảm. Các nhà kinh tế coi sự đi xuống về tiết kiệm và đi lên trong tiêu dùng là một phần của tiến trình phát triển bình thường, khi các dịch vụ xã hội được chính phủ hỗ trợ ngày càng tăng, các giá trị tài sản cũng tăng và kéo theo sự phát triển của thị trường chứng khoán.

Nhưng thực tế đang xảy ra với gia đình tại Hàn Quốc khiến các chuyên gia lo lắng. Đó là một trong vài xu hướng cho thấy, Hàn Quốc trong vòng xoáy của sự phồn thịnh hậu công nghiệp lại là một xã hội căng thẳng lạ thường.

OECD đánh giá, người Hàn Quốc làm việc nhiều hơn, ngủ ít hơn và tự hủy hoại mình ở mức độ cao hơn so với người dân của bất cứ quốc gia phát triển nào khác. Họ xếp đầu bảng về thời gian dành cho trực tuyến và đứng thứ hai về chi tiêu cho giải trí, và tỷ lệ sinh nở bình quân đầu người tụt xuống ở mức cuối cùng trong xếp hạng thế giới. Năm 2050, Hàn Quốc sẽ là xã hội già nhất thế giới, theo OECD.

Cùng lúc đó, Hàn Quốc xếp đầu tiên về chi tiêu bình quân đầu người cho giáo dục tư nhân, trong đó có cả gia sư tại nhà, các buổi luyện thi và các khóa học tiếng Anh trong nước và nước ngoài.

Ám ảnh về thành tựu giáo dục, dường như là một trong những động lực chính đứng sau tỷ lệ tiết kiệm thấp. Khoảng 80% học sinh từ sơ cấp tới trung học đều tham dự các khóa luyện thi sau giờ học tại trường. Khoảng 6% tổng sản phẩm quốc nội chi cho giáo dục, gấp đôi Mỹ, Nhật Bản hay Anh quốc.

"Giáo dục là khoản phí tổn cố định với các bậc cha mẹ Hàn Quốc, thậm chí khi thu nhập gia đình có giảm sút", Oh Moon-suk, giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu Kinh tế khẳng định. "Phụ huynh thường tiêu quá khả năng cho phép. Điều đó thậm chí làm cho tỉ lệ sinh sụt giảm”.

Khi lên kế hoạch chi tiêu hàng tháng cho gia đình, Lim Ji-young cho hay, cô luôn dành sẵn ít nhất 1/3 số tiền phục vụ cho việc học của cậu con trai 5 tuổi, Roah. Bên cạnh các chi phí trông nom trẻ ban ngày, còn là tiền mua sách vở, thuê gia sư dạy bảng chữ cái và học thể thao.

"Chúng tôi muốn tạo cho con cơ hội không tụt hậu ở xã hội này", Lim, 34 tuổi, một nhà quản lý văn phòng ở Seoul, nói. "Chúng tôi muốn dành cho con những gì mà các em nhỏ khác đang được hưởng. Để không phải hạ mình trước người khác, bạn phải thật xuất sắc".

Theo Park, sự đua tranh về chi tiêu - cho gia sư, phòng ở, rượu whiskey nhập khẩu và túi xách có thương hiệu - là nhân tố đáng kể trong việc sụt giảm tiết kiệm ở Hàn Quốc.

"Người Hàn Quốc quá để ý tới giữ thể diện", Park nói. "Điều này đang khuyến khích chi tiêu quá tay và đôi khi thật phi lý" .

Có nhiều lý do cho thực tế giảm tỉ lệ tiết kiệm, trong đó không loại trừ nhân tố chính phủ.

Khi nền kinh tế gần như suy sụp một thập niên trước vì cuộc khủng hoảng tài chính châu Á, chính phủ đã đưa ra gói hỗ trợ cho vay phí thấp để mua nhà. "Các gia đình trẻ thiếu kinh nghiệm không tự chủ đúng cách đã vay mượn nặng nề từ ngân hàng", Lee Doo-won, giáo sư kinh tế tại Trường Đại học Yonsei ở Seoul nhấn mạnh. "Kết quả là họ ngập trong số nợ khổng lồ”.

Thu nhập thất thường và mất việc trong tình trạng suy thoái hiện tại càng làm giảm khả năng tiết kiệm và kéo chậm tốc độ chi trả các khoản vay.

(Theo VietNamNet)