Với bình quân tuổi Đảng là 59 - 60, Đảng bộ xã Minh Quán, huyện Trấn Yên đang đứng trước nguy cơ của một Đảng bộ “già”. Đặc biệt, việc phát triển Đảng ở các thôn, bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số hầu như không thể thực hiện được mà nguyên nhân chính là do trình độ văn hoá chưa cập…

Nói về những khó khăn này, Bí thư Đảng bộ xã Minh Quán - Mai Anh Tuấn trăn trở: “Thanh niên, nhất là thanh niên vùng đồng bào dân tộc thiểu số có xu hướng mong muốn được vào Đảng, đó là một thực tế rất đáng mừng mà chúng ta cần động viên, biểu dương, khích lệ họ. Họ có đầy đủ các tiêu chuẩn: sức trẻ, sự năng động, lòng nhiệt huyết, trách nhiệm với việc làng việc nước, có uy tín với bà con dân bản…, cái thiếu ở họ duy chỉ là trình độ văn hoá”. Có lẽ vì vậy mà nhiều năm qua, Minh Quán không thể kết nạp được đảng viên mới ở những thôn, bản khó khăn vùng đồng bào dân tộc.

Trấn Yên là huyện vùng thấp nên theo quy định đảng viên phải có trình độ văn hoá từ THCS trở lên. Nếu cứ theo quy định này thì phải mất 5 năm hoặc lâu hơn nữa thì Hang Dơi - bản vùng 3 của xã Minh Quán mới có thể phát triển thêm được 1 đảng viên mới… do thanh niên của bản phần nhiều mới học hết lớp 5, lớp 6. Chúng tôi ngược bản Hang Dơi mang theo nỗi niềm trăn trở của Bí thư Mai Anh Tuấn: “Một Đảng bộ mạnh không thể là một Đảng bộ già. Đảng mạnh phải thể hiện được sức trẻ và sự kế cận. Điều này đang đặt ra những yêu cầu, trọng trách nặng nề đối với Đảng bộ địa phương trong công tác phát triển Đảng…”.

Tiếng là gần trung tâm huyện lỵ nhưng để lên được bản Hang Dơi cũng mất gần 8 cây số đường rừng. Trên đoạn đường dài lên bản, qua câu chuyện của Nguyễn Văn  Quân - Bí thư Đoàn xã, tôi đã hiểu được phần nào cái khó trong hoạt động của Đoàn thanh niên xã nói chung và công tác tập hợp, thu hút đoàn viên thanh niên tham gia sinh hoạt Đoàn ở bản Hang Dơi này.

Cuộc sống khó khăn, không có điều kiện học hành nên đủ tuổi là trai, gái trong bản tính chuyện lập gia đình rồi sinh con đẻ cái và không còn thiết tha với hoạt động đoàn thể nữa. Quân kể, 3 năm trước, Chi bộ bản Hang Dơi cũng đã giới thiệu được một quần chúng ưu tú đi học đối tượng Đảng, song từ đó đến nay Đảng bộ địa phương vẫn chưa thể kết nạp Đảng cho quần chúng ưu tú này...

Bí thư Chi bộ Trần Xuân Ninh phân trần: Cũng đã lâu rồi, kể từ năm 2008 khi mới được thành lập đến nay, Chi bộ Hang Dơi vẫn chỉ có 3 đảng viên chứ chưa kết nạp thêm được đảng viên mới nào. Mấy năm trước, chi bộ có xem xét giới thiệu anh Nịnh Đình Gia, là Chi hội trưởng Chi hội Nông dân thôn đi học lớp đối tượng Đảng. Học xong, tổ chức lấy ý kiến nhận xét của quần chúng, Đảng bộ đã tiến hành xác minh, thẩm tra lý lịch đầy đủ nhưng 3 năm nay anh Gia vẫn chưa được kết nạp Đảng chỉ vì trình độ văn hoá chưa đạt.

Bí thư Chi bộ Trần Xuân Ninh bày tỏ: Tôi chỉ nghĩ nâng cao chất lượng đảng viên là việc làm cần thiết, song hạn chế của quy định này chẳng những làm chúng ta mất đi một đảng viên mà còn mất cả một phong trào ở cơ sở. Ở bản này cũng có một vài thanh niên có trình độ văn hoá hết cấp II nhưng lại đi làm ăn xa nên chưa thiết tha vào Đảng. Tuổi Đảng bình quân của chi bộ cũng đã trên dưới 50 nên việc bồi dưỡng đội ngũ kế cận trẻ là không thể chậm trễ hơn nhưng xem ra việc này còn gian nan lắm. Như tôi đây, 4 lần làm lý lịch, suốt từ năm 1999, song phải đến năm 2003 mới được kết nạp vào Đảng. Khó khăn là thế bảo sao không nản chí nhưng trong tôi luôn vững vàng lý tưởng, lòng nhiệt huyết và niềm tin lớn lao với Đảng. Tôi rất mong có một sự điều chỉnh nào đó của trên cho hợp lý để những khó khăn kia chỉ thuộc về thời chúng tôi và để ngày càng có nhiều thanh niên dân tộc được đứng trong hàng ngũ của Đảng…

Đem những suy tư của Bí thư Chi bộ Trần Xuân Ninh chia sẻ với anh Trần Đình Sáng - Trưởng bản Hang Dơi, một thanh niên trẻ, năng động và tâm huyết với công việc của thôn, cũng là ứng cử viên sáng giá, nguồn bồi dưỡng phát triển Đảng ở Chi bộ bản Hang Dơi, anh Sáng bộc bạch: “Là trưởng thôn mình thực sự mong muốn và tha thiết được vào Đảng - đó là một niềm vinh dự, tự hào của tuổi trẻ. Trước đây, cũng vì gia đình đông anh em, bố mẹ nghèo khó, không có điều kiện để nuôi cho học lên cao, vì thế mình cũng chỉ học được đến lớp 8. Muốn được vào Đảng theo quy định phải có trình độ từ tốt nghiệp THCS trở lên. Mình hiểu và đã nghĩ nhiều rồi, năm tới mình sẽ nộp đơn vào học bổ túc để có đủ trình độ văn hoá sớm được đứng trong hàng ngũ của Đảng…”.

Ánh mắt của Sáng đã cho tôi thấy nghị lực và quyết tâm của anh. Tôi không biết có bao nhiêu thanh niên nông thôn dám nghĩ và làm như anh, chỉ biết rằng lý tưởng sống và khát khao được cống hiến cho Đảng, cho dân bản của chàng trai dân tộc Cao Lan ấy thật đáng  ghi nhận. Hiện nay, Đảng bộ xã Minh Quán có 253 đảng viên sinh hoạt tại 11 chi bộ thôn, bản và một chi bộ nhà trường.

Với đặc thù là địa phương có Nhà máy Z183 thuộc Tổng cục Công nghiệp (Bộ Quốc phòng) đứng chân trên địa bàn nên xã có tới 4/11 thôn là thôn hưu trí, tỷ lệ đảng viên hưu trí chiếm  70% tổng số đảng viên của toàn Đảng bộ, trong đó 46 đảng viên miễn sinh hoạt Đảng. Đảng bộ Minh Quán hiện có khoảng trên 130 đảng viên được trao tặng Huy hiệu 30 năm tuổi Đảng trở lên, trong đó có 4 đảng viên được vinh dự trao tặng Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng. Đây thực sự là niềm tự hào, song đi kèm với nó là nỗi lo cũng là trọng trách nặng nề đặt lên vai những người đứng mũi chịu sào của Đảng bộ địa phương trước nguy cơ Đảng “già”.

Phó bí thư Đảng bộ xã Cao Ngọc Quân cho hay: “Có 11 chi bộ thôn, bản thì cả 11 chi bộ đều có đảng viên hưu trí; chi bộ thấp thì 20 - 30%, trong đó 3 chi bộ tỷ lệ này là 100%. Rất khó khăn, thậm chí là không thể phát triển được đảng viên mới ở những chi bộ này, hoặc có chăng thì lại là con em của nhân dân ở nơi khác chuyển đến…”.

Bên cạnh đó, hoạt động của Nhà máy cũng đã thu hút một lực lượng tương đối lớn lao động trẻ, có trình độ văn hoá của địa phương vào làm việc đồng nghĩa với việc mất đi nguồn phát triển Đảng của địa phương. Mặt khác, một lực lượng lao động không nhỏ là nam giới ly hương đi làm ăn xa; lớp trẻ được học hành lên cao có xu hướng thoát ly công tác ngày một nhiều…, cũng là một trong những yếu tố dẫn đến nguy cơ ngày càng thiếu nguồn phát triển Đảng trong tổ chức Đoàn ở địa phương.

Được biết, nguồn phát triển Đảng của địa phương hiện nay chủ yếu trông vào chi bộ nhà trường, các đoàn thể quần chúng và một số chi bộ nông nghiệp. Công tác nuôi nguồn phát triển Đảng trong Đoàn thanh niên hai năm nay đã có chuyển biến tốt. Dù chỉ bồi dưỡng giới thiệu được 1 - 2 đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét kết nạp, thấp hơn nhiều so với các đoàn thể quần chúng khác nhưng đây cũng là một tín hiệu rất đáng mừng khi mà hoạt động Đoàn đã thu hút được sự quan tâm ngày càng nhiều của lớp trẻ.

Năm 2011, năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã lần thứ XXI, Đảng bộ xã Minh Quán đã kết nạp được 3 đảng viên mới. Hiện Đảng bộ giới thiệu 6 quần chúng tham gia lớp bồi dưỡng phát triển Đảng, mục tiêu năm 2012 kết nạp mới 5 đảng viên để nhiệm kỳ 2010 - 2015, quyết tâm phấn đấu kết nạp 20 đảng viên mới.

Chia tay Minh Quán, mang theo những tâm tư đầy nhiệt huyết của Bí thư Chi bộ bản Hang Dơi - Trần Xuân Ninh, rồi ánh mắt đầy quyết tâm của Trưởng bản Trần Đình Sáng khiến tôi càng tin tưởng hơn quyết tâm vượt khó của những con người dám nói dám làm này. Mong sao nỗi lo Đảng “già” và những khó khăn trong công tác phát triển Đảng vùng đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ riêng ở Minh Quán sẽ sớm được cấp uỷ các cấp quan tâm chăm lo.       

Phạm Minh