Khá đông các nhà đầu tư cá nhân đã đóng tiền mua cổ phiếu những công ty này mà trong tay không có một chút thông tin nên có thể sẽ gặp rủi ro rất lớn.

Tương tự như năm ngoái, vào thời điểm 4 tháng cuối năm, cơ hội rất lớn và tương đối dễ dàng để các công ty huy động vốn trong công chúng cho các dự án đầu tư.

Tuy nhiên, thay vì phát hành công khai như các công ty niêm yết, nhiều công ty cổ phần có tên tuổi tổ chức phát hành riêng lẻ để thành lập công ty cổ phần mới hoặc “kiếm” khoản thặng dư vốn rất lớn cho những cổ đông lớn ở công ty mẹ đã sáng lập ra công ty con.

Làn sóng phát hành riêng lẻ nhiều nhất trong ngành dầu khí, điện xây dựng và bất động sản. Có công ty ngay sau khi công bố chuyển từ doanh nghiệp Nhà nước sang công ty cổ phần đã “đẻ” ra một lúc 5 công ty cổ phần con với những ngành nghề kinh doanh tương tự như công ty mẹ.

Nhằm lách luật, những công ty cổ phần con mới thành lập chỉ có dưới 100 cổ đông vì nếu trên con số này sẽ trở thành công ty cổ phần đại chúng và bị bắt buộc phải công bố thông tin công khai và đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Phương thức phát hành riêng lẻ nhanh nhất đang được các công ty áp dụng như sau: đầu tiên là những cổ đông lớn ở công ty mẹ và những người thân của họ đứng ra thành lập công ty cổ phần mới với cái tên có thương hiệu của công ty mẹ nằm trong đó.

Ngay sau khi có giấy phép kinh doanh, công ty con bắt đầu “âm thầm” bán cổ phiếu cho công chúng với giá gấp 2-3 lần mệnh giá. Muốn bán thật nhanh với giá cao, họ dùng phương thức truyền miệng, đồn thổi thông tin lên “mây xanh” do những công ty cổ phần này chưa phải là công ty đại chúng nên không bị bắt buộc công bố thông tin công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng như công ty cổ phần đại chúng và các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Thực chất của việc chào bán riêng lẻ này là để thay đổi cơ cấu sở hữu nhưng không làm tăng vốn điều lệ công ty và thu về một khoản thặng dư vốn rất lớn cho những cổ đông lớn ở công ty con mới thành lập. Thông qua phát hành riêng lẻ, những cổ đông lớn giảm tỷ lệ sở hữu của mình, chuyển sang cho công chúng và thu về khoản thặng dư vốn của đợt phát hành “ăn theo” thương hiệu công ty mẹ.

Đối với các nhà đầu tư cá nhân mua cổ phiếu của những công ty sẽ gặp rủi ro rất cao bởi những lý do sau: Thứ nhất là không có thông tin bởi vì công ty mới thành lập chưa có hoạt động gì cả hay thông tin mập mờ về dự án đầu tư của công ty.

Hiện nay, các công ty cổ phần thủy điện và các dự án xây dựng nhà máy thủy điện đang phát hành riêng lẻ dưới dạng “Phiếu đăng ký góp vốn đầu tư”. Phiếu đăng ký góp vốn đầu tư vào ngành điện có dấu đỏ xác nhận của giám đốc công ty với tiến độ góp vốn trong 3 năm 2007-2009, mỗi năm góp 2 lần, hết 2 năm góp đủ số tiền đã đăng ký.

Tuy nhiên, những công ty cổ phần thủy điện mới thành lập với dự án xây dựng nhà máy thủy điện lớn, thời gian xây dựng phải mất 4-6 năm mới xong, lúc đó mới có điện để bán và mới có lợi nhuận, thời gian quá lâu để có thể đo lường được rủi ro và hiệu quả của dự án.

Rủi ro thứ hai là những cổ đông lớn ở công ty cổ phần mới thành lập sẽ không “mặn mà” với việc đưa công ty phát triển trong tương lai. Thứ ba là những công ty con mới thành lập thường được giới môi giới cổ phiếu rao bán, chào mua với đầy những thông tin nhiễu loạn, mù mờ, đồn thổi, kích động và chứa đựng những rủi ro cực kỳ lớn cho những nhà đầu tư đích thực.

Sang năm 2008, việc phát hành riêng lẻ sẽ được siết lại. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đang tổ chức lấy ý kiến rộng rãi của công chúng và các thành viên thị trường chứng khoán tham gia góp ý dự thảo nghị định về phát hành cổ phiếu riêng lẻ.

Theo dự thảo, những doanh nghiệp được phát hành cổ phiếu riêng lẻ gồm: doanh nghiệp thành lập mới dưới hình thức công ty cổ phần, các doanh nghiệp chuyển đổi thành công ty cổ phần bao gồm cả doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chuyển đổi thành công ty cổ phần, trừ doanh nghiệp nhà nước thực hiện cổ phần hóa, công ty cổ phiếu và công ty đại chúng.

Chào bán cổ phiếu riêng lẻ là việc phát hành cổ phiếu trực tiếp cho các tổ chức đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp hoặc dưới 100 nhà đầu tư không phải tổ chức đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

(Theo TPO)