Vào tối ngày 29/10, tại di tích Quốc gia đặc biệt chùa Keo, xã Duy Nhất, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình, Lễ hội chùa Keo đã chính thức đón nhận Bằng ghi danh Lễ hội chùa Keo là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.

Tham dự Lễ hội chùa Keo có bà Đặng Thị Bích Liên, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đại diện các Bộ, ban, ngành và tỉnh Thái Bình, cùng đông đảo người dân, du khách thập phương…

Lễ hội chùa Keo Thái Bình diễn ra trong 5 ngày (còn gọi là lễ hội mùa Thu). Chùa Keo có tên chữ là Thần Quang tự, gồm hai cụm kiến trúc: chùa thờ Phật và Đền thờ Thánh Dương Không Lộ.

Theo sử sách, Thiền sư Dương Không Lộ quê làng Giao Thủy, Phủ Hà Thanh (nay thuộc huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định), gia đình vốn làm nghề chài lưới.

Ông đi tu từ năm 29 tuổi. Năm 1060, ông sang Tây Trúc để tu luyện về đạo Phật. Đến năm 1061, dưới thời vua Lý Thánh Tông, ông trở về nước và dựng chùa Nghiêm Quang (tức chùa Keo ngày nay). Ông đã đi nhiều nơi vùng đồng bằng Bắc Bộ để dựng chùa, truyền bá Phật pháp và được suy tôn là vị tổ thứ 9 của phái thiền Việt Nam.

Thiền sư Dương Không Lộ đã từng chữa khỏi bệnh cho vua Lý Thánh Tông nên được vua phong làm Quốc sư triều Lý. Năm 1611, do sông Hồng bị sạt lở, một trận lũ lớn đã cuốn trôi ngôi chùa này. Mãi đến năm 1632, chùa mới được xây dựng lại.

Lễ hội chùa Keo vừa mang tính chất lễ hội nông nghiệp, vừa mang tính chất của một lễ hội lịch sử. Hội là một bản diễn xướng lịch sử về hành trạng của Quốc sư Dương Không Lộ, trong đó những sinh hoạt văn hóa, văn nghệ dân gian hòa quyện vào các nghi thức tôn giáo.

Trong khuôn khổ lễ hội chùa Keo Thái Bình có nhiều nghi lễ, đáng chú ý là lễ rước kiệu Thánh nhằm biểu thị tấm lòng thành kính và ghi nhớ công lao đối với thánh thần và tổ tiên làng xã. Qua các nghi lễ đó, dân làng cầu mong thánh thần phù hộ độ trì, che chở cho mùa màng bội thu, cuộc sống an khang thịnh vượng, phát tài phát lộc…

Phát biểu tại buổi lễ, bà Đặng Thị Bích Liên, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh giá trị lịch sử, văn hóa tiêu biểu của lễ hội Chùa Keo đã được lưu giữ hàng trăm năm qua. Thứ trưởng cũng đề nghị thời gian tới tỉnh Thái Bình cần sớm hoàn thành đề án bảo vệ và phát triển di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia lễ hội Chùa Keo.

Chùa Keo Thái Bình là một trong những ngôi chùa cổ ở Việt Nam được bảo tồn hầu như nguyên vẹn lối kiến trúc gỗ truyền thống có niên đại khoảng 400 năm tuổi. Công việc xây dựng chùa được bắt đầu từ năm 1630 và hoàn thành năm 1632 theo phong cách kiến trúc thời Lê. Từ đó đến nay, chùa được trùng tu nhiều lần vào các năm 1689, 1707, 1941…Lần trùng tu năm 1941 có sự giúp đỡ của trường Viễn Đông Bắc Cổ thuộc Pháp. Toàn bộ kiến trúc chùa Keo tỉnh Thái Bình rộng khoảng 58 nghìn mét vuông với 17 công trình gồm 128 gian xây dựng theo kiểu "Nội công ngoại quốc”.