Không nằm ngoài những ảnh hưởng của Covid-19, trẻ em cũng là đối tượng chịu nhiều tác động của đại dịch này. Theo các chuyên gia, trẻ có nguy cơ gặp nhiều áp lực tâm lý và xâm hại tinh thần do cha mẹ hay cáu gắt, la mắng… khi gia đình gặp khó khăn kinh tế do cha mẹ mất việc làm, giảm thu nhập do tác động bởi Covid-19.
Điều này sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực cả về tinh thần và sự phát triển của trẻ em; đặc biệt những hộ nghèo/ cận nghèo có trẻ dễ bị tổn thương nhất.
Theo số liệu mới nhất, có khoảng 7,8 triệu người lao động tại Việt Nam mất việc làm hoặc bị sa thải, 17,6 triệu người bị cắt giảm lương trong những tháng gần đây - nghiêm trọng hơn những gì đã được dự đoán. Trong giai đoạn giãn cách xã hội, một số trẻ phải ở nhà một mình vì bố mẹ vẫn phải đi làm. Việc trẻ em không có sự chăm sóc của cha mẹ ảnh hưởng tiêu cực tới tâm lý và hành vi của trẻ. Điều này khiến trẻ lo lắng, căng thẳng, sợ hãi, có cảm giác bị bỏ rơi thậm chí là tức giận và có xu hướng bạo lực.
Trẻ cũng có tâm lý lo lắng có thể bị nhiễm bệnh Covid-19. Bị xâm hại trên môi trường mạng cũng là nguy cơ rất hiện hữu với trẻ em trong giai đoạn giãn cách xã hội trong bối cảnh Covid-19 khi trẻ em gia tăng thời gian tham gia trực tuyến và sử dụng Internet ngoài mục đích học tập với các nguy cơ như: gặp tin giả, hình ảnh bạo lực, trái thuần phong mỹ tục, bị xâm hại tình dục liên quan đến môi trường mạng, bị bắt nạt, mất thông tin cá nhân… Bên cạnh đó, khi trẻ đã nghỉ học trong một thời gian dài sau nghỉ tết đã làm gia tăng tình trạng kết hôn ở trẻ em người dân tộc thiểu số, đặc biệt là trẻ em nữ.
Trước thực tế này, bảo vệ trẻ em ứng phó với tác động của Covid-19 trở thành một nội dung đặt ra trong công tác bảo vệ trẻ em. Theo đó, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) tỉnh Yên Bái phối hợp với Tổ chức Tầm nhìn thế giới quốc tế tại Việt Nam đã xây dựng kế hoạch triển khai các hoạt động để bảo vệ trẻ em ứng phó với tác động của Covid-19 trong thời gian tới.
Đó là xây dựng các khuyến nghị dựa trên nhu cầu, nguyện vọng của trẻ em và thực tế tại từng địa phương về đảm bảo quyền trẻ em trong thời kỳ cách ly xã hội của Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam theo Công văn số 2167 ngày 16/6/2020 của Bộ LĐ-TB&XH và khuyến nghị của Hội Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam ngày 5/8/2020; lồng ghép nội dung tuyên truyền về bảo vệ trẻ em trước tác động của dịch Covid-19 tại các cuộc họp thôn bản, các cuộc ngoại khóa cho người dân và trẻ em nắm bắt tình hình kịp thời để cùng nỗ lực thực hiện các biện pháp phòng ngừa, ứng phó hiệu quả; đảm bảo phát hiện và cung cấp dịch vụ cấp độ 2, 3 về bảo vệ trẻ em cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt và trẻ em có nguy cơ bị xâm hại bạo lực, bóc lột và bỏ rơi; chỉ đạo, hướng dẫn chính quyền địa phương đưa ra các hành động ứng phó với các vấn đề bảo vệ trẻ em trong bối cảnh Covid-19.
Sở LĐ-TB&XH đã rà soát số trẻ em đang được hưởng các chính sách trợ cấp mà bị gián đoạn do Covid-19, đảm bảo các em sẽ được hỗ trợ lại càng sớm càng tốt; đồng thời tiến hành đánh giá tác động của các biện pháp hỗ trợ an sinh xã hội của Nhà nước lên hộ gia đình và tác động đối với trẻ em và các nhóm yếu thế khác nhằm rút kinh nghiệm và nhân rộng các bài học tốt.
Sở cũng cung cấp các dịch vụ bảo vệ trẻ em ở 3 cấp độ: phòng ngừa - can thiệp sớm và hỗ trợ cho đối tượng trẻ em có nguy cơ hoặc là nạn nhân bị xâm hại, bạo lực; tăng cường sự tham gia của trẻ em và người dân vào việc phản hồi về các dịch vụ hỗ trợ trẻ em nhằm ứng phó với tác động Covid-19, thúc đẩy trách nhiệm quản lý Nhà nước trong bối cảnh dịch bệnh.
Để bảo vệ trẻ em ứng phó với tác động của Covid-19 nói riêng và thực hiện tốt công tác bảo vệ, chăm sóc trẻ em nói chung, Sở LĐ-TB&XH sẽ tiếp tục đẩy mạnh thực hiện truyền thông cộng đồng, đặc biệt là truyền thông đến trẻ em về tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em 111, về phòng tránh xâm hại trẻ em, về cách nhận biết và phòng tránh những rủi ro trên môi trường mạng, về ngăn ngừa kết hôn trẻ em…; truyền thông đến cha mẹ/ người chăm sóc trẻ về phương pháp kỷ luật tích cực, ngăn chặn việc sử dụng các hình thức bạo lực thể chất và tinh thần trong giáo dục trẻ tại gia đình.
Cùng với nỗ lực của cơ quan chức năng, chính quyền địa phương các cấp cũng cần thúc đẩy thực hiện các chính sách đã ban hành về bảo vệ trẻ em theo các công văn của Chính phủ và Bộ LĐ-TB&XH. Theo đó, cần thành lập nhóm thường trực bảo vệ trẻ em (để cung cấp dịch vụ cấp độ bảo vệ trẻ em cấp độ can thiệp sớm trẻ có nguy cơ và hỗ trợ nạn nhân - cấp độ 2, 3); phân công người làm công tác trẻ em cấp xã; địa phương bố trí ngân sách hỗ trợ thù lao cho người làm công tác trẻ em (cộng tác viên bảo vệ trẻ em cấp thôn).
Thu Hạnh