Những năm qua, thực hiện Nghị quyết Trung ương số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013, ngành giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) tỉnh Yên Bái đã tích cực triển khai thực hiện đổi mới dạy học; trong đó, phong trào nghiên cứu khoa học được các trường học và học sinh, sinh viên toàn tỉnh hưởng ứng mạnh mẽ.

Tiêu biểu phải kể đến Cuộc thi Khoa học kỹ thuật (KHKT) do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) phát động từ năm 2013 đã được Sở Giáo dục và Đào tạo tham gia liên tục suốt 7 năm qua. Ngay từ đầu mỗi năm học, ngành GD&ĐT tỉnh đều có những chỉ đạo hướng dẫn triển khai hoạt động nghiên cứu khoa học và tổ chức cuộc thi tới các đơn vị giáo dục trong toàn tỉnh đồng thời, tổ chức Cuộc thi KHKT dành cho học sinh trung học thường niên trên địa bàn tỉnh.

Đây là sân chơi bổ ích, khuyến khích học sinh say mê sáng tạo khoa học, công nghệ, kỹ thuật và vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn của cuộc sống, góp phần đổi mới hình thức tổ chức hoạt động dạy học, đổi mới hình thức và phương pháp đánh giá kết quả học tập, phát triển năng lực của học sinh, nâng cao chất lượng dạy học trong các cơ sở giáo dục. Đây cũng là cơ hội để học sinh trung học giới thiệu kết quả nghiên cứu khoa học, tăng cường giao lưu, trao đổi, học tập kinh nghiệm.

Từ năm học 2014-2015 đến năm 2019-2020, ngành GD&ĐT đã tổ chức 6 cuộc thi KHKT cấp tỉnh với tổng số 338 dự án tham gia, trong đó có 209 dự án đoạt giải; đã có 32 dự án tham gia cuộc thi KHKT cấp quốc gia với 15 dự án đạt giải. 

Rất nhiều dự án được đánh giá có ý tưởng khoa học hay, xuất phát từ thực tế đời sống và có khả năng ứng dụng hiệu quả như: máy hái lá dâu tằm của Trường THPT Cảm Nhân; hệ thống chiếu sáng tiết kiệm điện năng của Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành... 

Nhiều đề tài tiếp cận những vấn đề lớn có tính khái quát hoặc sử dụng kỹ thuật cao ở phòng thí nghiệm, vận dụng kiến thức đã học trên lớp vào thực tiễn như: nghiên cứu màng bảo quản trái cây từ nhựa cánh kiến đỏ và đất sét trắng của các em Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành; nghiên cứu một số chỉ tiêu dinh dưỡng trong hạt ngô tím trên địa bàn Yên Bái nảy mầm định hướng tạo sữa thực vật của Trường THPT Trần Nhật Duật...

Bên cạnh đó, các em học sinh cũng được khuyến khích, tạo điều kiện tham gia Hội thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng toàn quốc do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã phối hợp tổ chức hàng năm. Trong 5 năm qua, tỉnh Yên Bái đã có 60 sản phẩm tham gia, 7 sản phẩm đạt giải cấp quốc gia. Đối với giáo viên, ngành GD&ĐT luôn tạo điều kiện, khuyến khích để các giáo viên tham gia Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Yên Bái được tổ chức, đến nay, ngành giáo dục có 22 giải pháp tham gia.

Xác định công tác nghiên cứu khoa học là một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành, các đơn vị đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng các thành tựu mới về khoa học và công nghệ trong quản lý và dạy học; khuyến khích đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý tích cực thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa học, viết sáng kiến các cấp; ứng dụng các đề tài khoa học và sáng kiến kinh nghiệm các cấp để nâng cao chất lượng dạy và học. 

Từ năm 2015 đến nay, Hội đồng Khoa học Sở GD&ĐT đã nghiệm thu 1.478 sáng kiến cấp ngành, triển khai ứng dụng 76 sáng kiến cấp tỉnh. Ngành đã đăng ký thực hiện 1 đề tài khoa học cấp tỉnh: "Nghiên cứu giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tư vấn hướng nghiệp cho học sinh trung học phổ thông tỉnh Yên Bái”. Đồng thời, phối hợp tiếp nhận triển khai 1 nhiệm vụ khoa học cấp tỉnh "Thực trạng và giải pháp đảm bảo an ninh trật tự tại các trường THPT, cao đẳng, trung cấp, dạy nghề trên địa bàn tỉnh Yên Bái” do Công an tỉnh Yên Bái chủ trì thực hiện.

Những kết quả nghiên cứu KHKT của đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục và các em học sinh, sinh viên đã góp phần thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng giáo dục trong các nhà trường.

Thanh Vy