Năm học 2020 - 2021, Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học và THCS Chế Cu Nha có 67 học sinh khối lớp 9, nhà trường phấn đấu 30% học sinh vào lớp 10 THPT, trên 22% học sinh vào các trường trung cấp, cao đẳng nghề và bổ túc THPT, 22% học sinh vào học nghề ngắn hạn dưới 3 tháng.
Để đạt mục tiêu, ngay từ đầu năm học, nhà trường đã chủ động xây dựng kế hoạch, tư vấn hướng nghiệp thường xuyên cho học sinh để các em chủ động tìm hiểu, lựa chọn trường, nghề phù hợp với nguyện vọng, sở thích, năng lực, năng khiếu bản thân và điều kiện gia đình cũng như cơ hội việc làm.
Ngoài các giờ học về hướng nghiệp, nhà trường còn phối hợp với Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện, Trường Dân tộc nội trú Nghĩa Lộ, Trường Cao đẳng Nghề Yên Bái, Trường Cao đẳng Sư phạm Yên Bái và các trường cao đẳng nghề khác tư vấn, hướng nghiệp cho học sinh. Tuy nhiên, với học sinh vùng cao, việc theo học là cả một quá trình khó khăn.
Thầy giáo Lê Tiến Dũng - Hiệu trưởng nhà trường trăn trở: "Với 99% học sinh là đồng bào dân tộc Mông, kinh tế khó khăn, nhu cầu nhân lực lao động trong gia đình cao và có nhiều phong tục, tập quán, nhất là việc lấy vợ, lấy chồng sớm đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc nâng cao trình độ lao động. Bởi vậy, tư vấn cho các em chọn hướng vừa học phổ thông vừa học nghề là giải pháp phù hợp với giai đoạn hiện nay. Năm học 2020 - 2021, ngoài các giờ học về hướng nghiệp, có 4 trường trung cấp, cao đẳng nghề đến tư vấn, tuyển sinh và có 28 em học sinh chọn học lớp 10 THPT, 19 em chọn đi học các trường nghề, còn 20 em đang phân vân”.
Hàng năm, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS Mù Cang Chải, định hướng học sinh chủ yếu học lên THPT là chính. Năm học 2019 - 2020, Trường có 105 học sinh tốt nghiệp THCS thì có 94% học sinh đi học lớp 10 THPT, số còn lại đi học nghề và bổ túc THPT.
Thầy giáo Cố Trường Khánh - Phó Hiệu trưởng nhà trường cho biết: "Với đặc thù huyện vùng cao, việc nâng cao trình độ văn hóa, cũng như chuyên môn để nâng cao chất lượng nguồn lao động địa phương là rất cần thiết nên hàng năm, nhà trường chú trọng giáo dục phổ thông và đẩy mạnh hướng nghiệp, phân luồng".
Cùng với hoạt động của ban hướng nghiệp, nhà trường còn tư vấn kỹ, sát thực về tình hình lao động, cơ hội việc làm trong huyện, tỉnh và khu vực cũng như phân tích điều kiện cụ thể của học sinh như: sở thích, năng khiếu, học lực, hoàn cảnh gia đình. Từ đó, các em có lựa chọn phù hợp, kể cả những em học tiếp lên THPT thì sau tốt nghiệp THPT các em vẫn có một định hướng theo học nghề gì cho phù hợp.
Từ việc khơi thông tư tưởng phụ huynh, học sinh cũng có sự lựa chọn sát với thực tế hơn, những năm gần đây, tỷ lệ phân luồng của nhà trường đều đạt chỉ tiêu đề ra. Năm học 2020 - 2021, nhà trường kế hoạch phân luồng với 93% học sinh vào học lớp 10 THPT, còn lại đi học các trường trung cấp, cao đẳng nghề kết hợp học bổ túc THPT và nghề ngắn hạn.
Các thông tin sát thực về thị trường lao động, cơ hội việc làm trong huyện, tỉnh, khu vực gắn với định hướng, phân luồng đã giúp học sinh thêm tự tin lựa chọn ngành học, trường học phù hợp với năng lực cá nhân, hoàn cảnh gia đình và bám sát nhu cầu về dự báo thị trường lao động, nguồn nhân lực các ngành nghề.
Năm 2020, toàn huyện có 1.257 học sinh tốt nghiệp THCS thì đã có gần 250 học sinh đi học ở các trường trung cấp, cao đẳng nghề kết hợp học bổ túc THPT, gần 150 học sinh học nghề dưới 3 tháng, còn lại là học THPT chính quy; năm 2021, huyện phấn đấu trên 36,5% học sinh sau khi tốt nghiệp THCS đi học ở các trường trung cấp, cao đẳng nghề kết hợp học bổ túc THPT và học nghề ngắn hạn.
A Mua