Đa số các ý kiến đại biểu đều tán thành với chủ trương dự án nhưng cần cân nhắc kỹ trước khi thực hiện dự án. Các đại biểu cũng có nhiều ý kiến đóng góp tập trung vào một số vấn đề về sự cần thiết phải đầu tư dư án; các ý kiến phân tích điều kiện khả thi để đảm bảo triển khai dự án, về thời điểm triển khai phù hợp; hiệu quả KT-XH trước mắt và lâu dài của dự án tàu cao tốc…

Bà Sùng Thị Chư đại biểu quốc hội tỉnh Yên Bái tán thành với chủ trương dự án nhưng cho rằng, đây là dự án rất lớn, phải tốn nhiều tiền của, số vốn thực hiện lớn, chủ yếu là đi vay nước ngoài, cho nên chúng ta phải  “liệu cơm gắp mắm”. Việc đầu tư dự án nhằm đáp ứng nhu cầu và khả năng phát triển KT- XH của đất nước giai đoạn 2020- 2050 nên chúng ta phải cân nhắc kỹ lưỡng khi đầu tư dự án này. Tại sao đến nay chỉ có 11 nước trên thế giới làm đường sắt cao tốc mà không có nhiều nước làm, kể cả các nước giàu có và phát triển hơn Việt Nam? Tổng vốn đầu tư xây dựng dự án là rất lớn, 56 tỷ USD, chiếm 2/3 GDP của Việt Nam (hiện nay nợ của Chính phủ đã lê tới 42% GDP) để mang về một công nghệ quá đắt tiền, gây gánh nặng nợ nước ngoài cho đời sau. Trong khí đó, dự án tàu cao tốc giá vé cao gần bằng vé máy bay do đó không thể phục vụ đa số người dân được, thời gian đầu tư và thu hồi vốn sẽ kéo dài.  

Bên cạnh đó,  khi dự án thực hiện sẽ có trên 16 ngàn hộ gia đình phải di dân tái định cư, trong đó trên 9 ngàn hộ bị mất 4.170 ha đất sản xuất. Tổng chi phí giải phóng mặt bằng và tái định cư là trên 30 ngàn tỷ đồng. Đây là vấn đề được nhiều người dân quan tâm, vì lượng di dân rất lớn. Vì vậy, đề nghị Chính phủ giải trình thêm những khó khăn trên để đại biểu QH có thêm căn cứ và cân nhắc việc có quyết định chủ trương đầu tư dự án này không. Bởi theo bà  dự án này là cần thiết nhưng chưa cấp thiết vào thời điểm này nên đề nghị tại kỳ họp này và nhiệm kỳ của QH khóa XII chưa nên quyết định chủ trương đầu tư dự án xây dựng đường sắt cao tốc.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Yên Bái Sùng Thị Chư phát biểu ý kiến thảo luận tại hội trường.

Nhiều ý kiến đóng góp của đại biểu đều đánh giá cao dự án tàu cao tốc và được cử tri, nhân dân hết sức quan tâm, có ý kiến đồng tình, có ý kiến băn khoăn. Việc vay vốn là cần thiết nhưng nên có biện pháp giảm nợ, giảm chi. Các đại biểu đã phân tích một vài vấn đề về lựa chọn công nghệ, hướng tuyến, xây dựng nhà ga… sao cho phù hợp, hiệu quả. Chính phủ cần có nghiên cứu đánh giá rủi ro, làm từng bước, đầu tư xây dựng từng đoạn để làm chuẩn rút kinh nghiệm để làm tiếp cả tuyến đường. Chính phủ nên kéo dài thời gian nghiên cứu lập dự án, khởi công chậm lại nhưng rút ngắn thời gian thi công để kết nối nhanh 2 điểm đầu cuối, tăng hiệu qủa kinh tế. Đây là dự án lớn nên đề nghị QH nghiên cứu kỹ có thể lấy ý kiến đại biểu tại nhiều kỳ họp.

Văn Trung