Theo báo cáo của Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội do ông Phùng Quốc Hiển - Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách trình bày về kết quả giám sát thi hành Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ cho đầu tư xây dựng cơ bản giai đoạn 2006-2012, cho thấy, việc Quốc hội quyết định chủ trương phát hành trái phiếu Chính phủ cho đầu tư các công trình, dự án quan trọng giai đoạn 2006-2012 là đúng đắn, góp phần quan trọng nâng cấp hệ thống kết cấu hạ tầng, tác động tích cực tới sự phát triển KT-XH của đất nước nói chung và của từng địa phương nói riêng. Cụ thể, trong lĩnh vực giao thông, đến hết năm 2012 đã hoàn thành được 763 dự án; lĩnh vực thủy lợi hoàn thành được 633 dự án.

Tuy nhiên, việc thi hành Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ cho đầu tư xây dựng cơ bản, giai đoạn 2006-2012 còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế, yếu kém như: chất lượng qui hoạch phát triển KT - XH chưa cao, thiếu sự phối hợp, lồng ghép và phù hợp với khả năng kinh tế và cân đối nguồn lực. Có tình trạng quy hoạch chồng lấn qui hoạch; nhiều dự án trước khi quyết định đầu tư chưa đảm bảo thực hiện đúng qui định này; chất lượng khảo sát, thiết kế ở nhiều dự án chưa đạt yêu cầu; tình trạng vi phạm việc lập, thẩm định, phê duyệt tổng dự toán, dự toán công trình khá phổ biến ở một số địa phương; nhiều trường hợp lựa chọn nhà thầu không đảm bảo năng lực, tính minh bạch trong việc thực hiện đấu thầu trong nhiều trường hợp chưa đúng qui định; việc chỉ định thầu còn tràn lan, tùy tiện… Tình trạng các dự án, công trình cần thiết, sắp hoàn thành nhưng lại bị cắt, giảm, giãn, hoãn dẫn đến dở dang, chậm tiến độ, gây lãng phí nguồn vốn trái phiếu Chính phủ.

Báo cáo kết quả giám sát việc thi hành Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ cho đầu tư xây dựng cơ bản giai đoạn 2006 - 2012 của Quốc hội chỉ ra việc phân bổ vốn trái phiếu Chính phủ trong giai đoạn 2006 - 2012 còn dàn trải; bổ sung nhiều mục tiêu, số lượng dự án và tổng mức đầu tư tăng nhanh, dẫn đến thiếu vốn; nhiều dự án đang triển khai phải cắt, giảm, giãn, hoãn tiến độ, chuyển đổi hình thức đầu tư, gây lãng phí nguồn lực.

Trong giai đoạn 2008 - 2009, với chủ trương chống suy giảm kinh tế, việc bổ sung nhiều dự án giao thông, thủy lợi... với quy mô và tổng mức đầu tư lớn là khởi đầu của việc dàn trải trong đầu tư và mất cân đối vốn. Giai đoạn 2010 - 2012, trước tình trạng bổ sung thêm, thiếu kiểm soát trên, Chính phủ đã rà soát, cắt, giảm, giãn, hoãn, chuyển đổi hình thức đầu tư nhiều dự án. Tuy nhiên, nhu cầu vốn để hoàn thành các dự án có trong danh mục, ngoài số công trình đã cắt, giảm, giãn, hoãn, vẫn còn rất lớn. Bên cạnh đó, cơ chế phân bổ vốn trái phiếu Chính phủ chưa hợp lý, không có tiêu chí phân bổ cụ thể mà phân bổ theo dự án, dẫn tới chưa thực sự công bằng giữa các vùng, miền, giữa các địa phương, dễ tạo ra cơ chế “xin - cho”; nhiều dự án chưa bảo đảm tính cấp bách, cần thiết phải đầu tư bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ theo mục tiêu ban đầu mà Quốc hội và Thường vụ Quốc hội đã quyết định.

Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, kiến nghị trước mắt chưa phát hành thêm trái phiếu chính phủ vì các bộ, ngành và địa phương đã rà soát, sắp xếp lại danh mục dự án theo mức kế hoạch vốn trung hạn được giao và huy động các nguồn vốn khác để bảo đảm hoàn thành dự án hoặc các hạng mục dự án, phát huy hiệu quả đầu tư.

Bên cạnh việc ghi nhận những kết quả đạt được, các đại biểu Quốc hội đã tập trung thảo luận, xem xét, phân tích, chỉ ra những nguyên nhân, tồn tại, hạn chế căn bản trong sử dụng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ và đề nghị nguồn trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2011 - 2015 cần đầu tư cho các dự án đang thi công dở dang, đặc biệt là một số dự án trong các lĩnh vực cần ưu tiên như: giáo dục, y tế, thủy lợi…

Ngày 8/6, Quốc hội nghe trình bày Tờ trình và Báo cáo thẩm tra Dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi đua, khen thưởng; thảo luận về Dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú, Luật Thi đua, khen thưởng và Dự án Luật Việc làm.

Đức Toàn