Đến bây giờ, chị Lương Thị Lai ở tổ 18, thị trấn Yên Bình (Yên Bình) vẫn chưa tin có ngày mình lại được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi. Là hộ cận nghèo, thu nhập trung bình từ 401.000 - 520.000 đồng/người/tháng, cuộc sống của gia đình chị cũng không hơn hộ nghèo trong thôn là mấy. Công việc không ổn định, thu nhập thấp, từ tháng 4/2013, chị được vay 30 triệu đồng từ nguồn vốn cho vay hộ cận nghèo của NHCSXH huyện.

Với số tiền này, tận dụng lao động của gia đình và bãi chăn thả trên hồ Thác Bà, chị đã dùng để đầu tư mua một cặp bò. Sau một thời gian chăm sóc, đến nay, bò đã bắt đầu sinh sản. Chị Lai cho biết: “Có vốn, chúng tôi sẽ đầu tư phát triển kinh tế, thoát nghèo. Sắp tới, gia đình sẽ đầu tư nuôi cá lồng trên hồ Thác Bà”.

Theo số liệu thống kê, năm 2013, huyện Yên Bình có 1.297 hộ cận nghèo và sau một năm triển khai đã có 301 hộ được vay vốn với dư nợ đạt 8,48 tỷ đồng. Là Tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn tổ, bà Nguyễn Thị Thu Thủy ở tổ 18, thị trấn Yên Bình hiểu rõ hoàn cảnh từng gia đình các tổ viên thế nào, sử dụng vốn ra sao.

Bà cho biết: “Hiện nay, tổ của tôi có 35 thành viên được vay vốn, trong đó có 4 hộ cận nghèo. Các hộ cận nghèo đã sử dụng vốn đúng mục đích, chủ yếu phục vụ nhu cầu trồng trọt, chăn nuôi, kinh doanh nhỏ lẻ... Sau gần một năm được vay vốn, phát triển kinh tế có hiệu quả, vừa rồi, qua bình xét, các hộ trên đều đã thoát nghèo”.

Mặc dù là một chương trình mới được triển khai nhưng trong năm vừa qua, NHCSXH tỉnh Yên Bái đã giải ngân 50 tỷ đồng cho 1.974 hộ cận nghèo vay, dư nợ bình quân 25 triệu đồng/hộ. Ngân hàng đã hướng dẫn các tổ tiết kiệm và vay vốn bình xét, lập hồ sơ hộ cận nghèo.

Việc giải ngân được thực hiện nhanh chóng, kịp thời, thuận tiện đã giúp hộ cận nghèo tiếp cận nguồn vốn ưu đãi. Lãi suất cho vay đối với hộ cận nghèo ban đầu là 0,845%/tháng và từ ngày 10/10/2013 giảm xuống còn 0,78%/tháng. 50 tỷ đồng, con số đó chưa phải là lớn so với các chương trình tín dụng khác nhưng với số tiền này, các hộ cận nghèo đã trồng được hàng trăm héc-ta rừng, nuôi hàng trăm con gia súc, thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo một cách bền vững, tránh tình trạng tái nghèo.

Tuy nhiên, công tác cho vay cũng không phải không còn những tồn tại cần giải quyết để nhiều hộ cận nghèo tiếp cận được với nguồn vốn của Chính phủ. Theo khảo sát năm 2013, có 5.733 hộ cận nghèo đủ điều kiện và có nhu cầu vay vốn nhưng mới chỉ có gần 2.000 hộ được tiếp cận nguồn vốn này.

Mặt khác, việc rà soát, đánh giá hộ nghèo, cận nghèo theo tiêu chí quy định của Chính phủ tại địa phương còn mang tính thành tích, thực tế còn nhiều hộ rất nghèo nhưng không được đưa vào danh sách hộ nghèo, cận nghèo nên đã mất đi cơ hội được vay vốn ưu đãi để xóa đói giảm nghèo. Năm nay, toàn tỉnh có 10.331 hộ cận nghèo, tăng thêm gần 5.000 hộ so với năm trước. Lãi suất cho vay hộ cận nghèo hiện nay đã giảm nhưng vẫn ở mức cao nếu so với lãi suất của một số chương trình tín dụng khác của NHCSXH. Ví dụ như cho vay thương nhân vùng khó khăn tuy không thuộc đối tượng nghèo hay cận nghèo nhưng cũng được hưởng lãi suất 0,8%/tháng.

Để giúp nhiều hộ cận nghèo được vay vốn hơn nữa, năm 2014, NHCSXH tỉnh Yên Bái sẽ đáp ứng nhu cầu vay vốn của số hộ cận nghèo chưa được vay trong năm 2013 và số hộ cận nghèo mới phát sinh, dự kiến nhu cầu từ 100 - 150 tỷ đồng.

Hồng Khanh