Phát huy những lợi thế về vùng, đất đai thổ nhưỡng, khí hậu và nguồn nhân lực, huyện Văn Chấn (Yên Bái) tiếp tục chú trọng phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa, nâng cao đời sống nông dân.

Văn Chấn là huyện miền núi phía Tây của tỉnh Yên Bái, đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn. Trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đầu tư nhiều chương trình, dự án thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp đã góp phần không nhỏ vào công cuộc xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân các địa phương. Huyện đã dần hình thành những vùng sản xuất hàng hóa như lúa gạo ở Mường Lò, cây ăn quả ở vùng ngoài, chuyên canh chè ở thị trấn Nông trường Nghĩa Lộ, thị trấn Nông trường Liên Sơn và chăn nuôi đại gia súc ở vùng cao.

Vùng cánh đồng Mường Lò, Văn Chấn có diện tích lớn với trên 2.000 ha, được thiên nhiên ưu đãi nhiều lợi thế, cùng với truyền thống canh tác lâu đời của bà con nông dân sản lượng lúa gạo đã không ngừng nâng cao và dần trở thành hàng hóa. Đầu tiên phải kể đến là bước đột phá về giống, đã chuyển từ trồng lúa lai là chủ yếu sang mở rộng diện tích các giống lúa thuần, chất lượng cao nhằm tạo ra vùng sản xuất lúa hàng hóa rộng lớn, có chất lượng cao. Cùng với đó là việc đẩy mạnh việc thực hiện mối liên kết 4 nhà: Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân để tạo ra chuỗi giá trị cao cho sản phẩm lúa gạo.

Theo đó, Nhà nước tạo cơ chế, hỗ trợ kinh phí để xây dựng các mô hình; các nhà khoa học đã tích cực vào cuộc để chuyển giao khoa học kỹ thuật cho bà con nông dân. Ngoài ra, huyện cũng đã chỉ đạo các địa phương phối hợp nghiên cứu, rà soát triển khai đồng bộ các biện pháp dần hình thành cánh đồng mẫu lớn với mô hình 3 cùng: cùng loại giống, cùng thời điểm gieo cấy và cùng chế độ canh tác. Hiện nay, Văn Chấn có khoảng 500 ha để sản xuất lúa hàng hóa chất lượng cao.

Đến năm 2015, sản lượng lương thực có hạt của Văn Chấn đã vượt ngưỡng 62.000 tấn, tăng 7.466 tấn so với năm 2010; lương thực bình quân đầu người đạt 412 kg/ năm, riêng lúa gạo đạt 43.408 tấn. Đáng chú ý, tỷ lệ lúa gạo thu hoạch từ các giống lúa lai giảm mạnh, sản lượng từ các giống lúa thuần, chất lượng cao đã tăng lên đáng kể với gần 24 nghìn tấn, chiếm hơn 56%. Huyện đã tập trung đầu tư phát triển vùng lúa năng suất, chất lượng cao, đặc sản tại khu vực cánh đồng Mường Lò, Tú Lệ và tiếp tục mở rộng các diện tích lúa nước ở các xã vùng cao. Cùng với cây lúa, Văn Chấn cũng là địa phương có phong trào trồng cây màu vụ đông phát triển mạnh, vụ ba đã trở thành vụ sản xuất chính trong năm.

Ngoài ra, diện tích ngô đông trên đất 2 vụ lúa, rau màu các loại không ngừng được mở rộng góp phần nâng cao giá trị canh tác trên đơn vị diện tích. Ông Hoàng Văn Xiến - Bí thư Đảng ủy xã Hạnh Sơn cho biết: “Đảng ủy xã đã xây dựng Nghị quyết chuyên đề phát triển cây màu vụ đông, đưa vụ đông trở thành vụ sản xuất chính trong năm. Ngoài ra, xã vận động những hộ nhiều ruộng đất mà ít nhân lực cho những hộ có nhiều nhân lực mượn đất để sản xuất vụ đông để tăng thu nhập và hiệu quả sử dụng đất”.

Nếu như cây lúa và cây ngô nhằm ổn định lương thực, thực phẩm thì cây chè ở Văn Chấn là cây mũi nhọn. Hiện nay, toàn huyện có 4.950 ha chè; sản lượng chè búp tươi đến năm 2015 đạt 45.000 tấn, chiếm 50% sản lượng chè của toàn tỉnh và là huyện có diện tích và sản lượng chè lớn nhất tỉnh Yên Bái. Huyện đã dần hình thành vùng chè nguyên liệu chuyên canh ở thị trấn Nông trường Nghĩa Lộ và thị trấn Nông trường Liên Sơn. Đồng thời, thực hiện bảo đảm việc xây dựng, bảo tồn và phát triển trên 400 ha chè Shan tuyết cổ thụ Suối Giàng gắn với xây dựng thành công nhãn hiệu “Chè Suối Giàng”.

Đặc biệt, trong 5 năm gần đây toàn huyện đã cải tạo được trên 1.500 ha chè bằng các giống có năng suất, chất lượng cao. Ông Lê Ngọc Long - Bí thư Đảng ủy xã, Chủ tịch UBND thị trấn Nông trường Nghĩa Lộ huyện Văn Chấn cho biết: “Địa phương chúng tôi chưa cây nào có thể thay thế được cây chè, do vậy thị trấn đã tập trung cải tạo các diện tích chè già cỗi bằng các giống chè lai cho năng suất, chất lượng cao. Hiện nay những diện tích cải tạo đang cho thu hoạch dần nâng cao sản lượng chè hàng năm”.

Đối với vùng ngoài thuận lợi cho việc phát triển cây ăn quả có múi, nhất là cây cam, quýt có giá trị được bà con tập trung áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất để trở thành vùng hàng hóa như cam Đường canh, cam Sành, cam chanh, tiến tới xây dựng nhãn hiệu hàng hóa cam Văn Chấn và xây dựng vùng cam an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP. Hiện diện tích cây ăn quả toàn huyện là trên 2.000 ha, trong đó chủ yếu là cam, quýt, tập trung chủ yếu ở một số xã, thị trấn vùng ngoài như: Nghĩa Tâm, Minh An, Thượng Bằng La và thị trấn Nông trường Trần Phú. Với năng suất trung bình 11,5 - 12 tấn/ ha, hàng năm sản lượng đạt trên 12.000 tấn. Với giá trị cao, khả năng tiêu thụ tương đối ổn định nên cam, quýt cũng được coi là một trong những cây trồng chủ lực mang lại thu nhập khá cho nhiều hộ dân.

Đối với ngành chăn nuôi cũng chịu nhiều ảnh hưởng bởi thời tiết, dịch bệnh nhưng với sự chủ động, tích cực của người dân cùng sự vào cuộc của ngành nông nghiệp và chính quyền địa phương, chăn nuôi trên địa bàn huyện đã khắc phục được khó khăn từng bước phát triển. Huyện đã hình thành và phát triển một số mô hình trang trại quy mô vừa và nhỏ theo hướng công nghiệp, bán công nghiệp. Tổng đàn gia súc năm 2015 đạt trên 119.000 con tăng hơn 9 nghìn con so với năm 2010.

Thu hoạch quýt ở thị trấn Nông trường Trần Phú. (Ảnh: Quang Thiều)

Phát huy những lợi thế về vùng, đất đai thổ nhưỡng, khí hậu và nguồn nhân lực, huyện Văn Chấn tiếp tục chú trọng phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa, nâng cao đời sống nông dân; triển khai Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp một cách đồng bộ, tập trung tái cơ cấu nội ngành giữa các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, lâm nghiệp; đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật tăng giá trị, hiệu quả trên đơn vị diện tích canh tác; tăng tỷ trọng chăn nuôi trong cơ cấu kinh tế nông nghiệp phấn đấu đến năm 2020 giá trị sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản đạt từ 1.500 tỷ đồng trở lên.

Ông Hồ Đức Hợp - Chủ tịch UBND huyện Văn Chấn cho biết: “Vùng nào có thế mạnh nào thì ta phát huy thế mạnh đó. Đối với vùng cao phát huy lợi thế đồi rừng, lợi thế về lao động sẽ tập trung phát triển chăn nuôi trâu, bò theo hướng bán công nghiệp; đối với chăn nuôi ở vùng thấp tập trung phát triển chăn nuôi lợn theo hướng trang trại, quy mô lớn. Đối với các xã vùng ngoài, đây là vùng có lợi thế về phát triển cây ăn quả huyện đang tập trung xây dựng và quy hoạch Đề án phát triển cam, quýt với quy hoạch từ 2.000 đến 2.500 ha và đưa các giống tiến bộ kỹ thuật vào trồng theo hướng phân bổ thời gian thu hoạch. Đối với vùng Mường Lò tiếp tục duy trì vụ ba, đưa các giống lúa có năng suất chất lượng cao vào gieo trồng để sản xuất lúa hàng hóa chất lượng cao. Ngoài cơ chế chính sách của trung ương, của tỉnh, huyện sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho nông dân, hỗ trợ nông dân đưa cơ giới vào sản xuất; có cơ chế hỗ trợ xây dựng thương hiệu sản phẩm nông sản hàng hóa, nhãn hiệu tập thể, gắn với mở rộng thị trường góp phần nâng cao đời sống người dân”.

Nguyễn Nghĩa - Phan Tuấn (Đài TT-TH Văn Chấn)