Yên Bái là tỉnh miền núi có nhiều tiểu vùng khí hậu đặc trưng và những giống cây con đặc sản riêng biệt đã có thương hiệu trên thị trường. Đặc biệt, vài năm gần đây, sản xuất nông nghiệp đã thực hiện chuyển dịch cơ cấu sản xuất, cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng phát huy lợi thế của từng vùng, tập trung đầu tư thâm canh, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

Đến nay, đã hình thành một số vùng sản xuất hàng hóa tập trung như: vùng lúa chất lượng cao, vùng chè, vùng cây ăn quả, vùng quế, vùng tre măng Bát độ, vùng cây nguyên liệu giấy, vùng phát triển nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi gia súc, gia cầm…

Giá trị sản xuất nông nghiệp chuyển dịch tích cực theo hướng giảm dần tỷ trọng nông nghiệp và tăng tỷ trọng lâm nghiệp, thủy sản. Năm  2016, tổng giá trị sản xuất ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản (theo giá so sánh năm 2010) đạt 6.486.625 triệu đồng, tăng 3,2% so với năm 2015, chiếm 24% trong cơ cấu tổng sản phẩm năm 2016 của tỉnh. Riêng 6 tháng đầu năm 2017, giá trị sản xuất ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản (theo giá so sánh năm 2010) ước đạt 3.068.093,15 triệu đồng, tăng 1,70% (tăng 51.247 triệu đồng) so với cùng kỳ năm trước, chiếm 24,71% trong cơ cấu tổng sản phẩm 6 tháng đầu năm 2017 của tỉnh.

Trong đó, giá trị sản xuất nông nghiệp ước đạt 2.320.805,56 triệu đồng, tăng 0,65% (tăng 14.994,31 triệu đồng); giá trị sản xuất lâm nghiệp ước đạt 650.169,9 triệu đồng, tăng 4,96% (tăng 30.735,47 triệu đồng); giá trị sản xuất thủy sản ước đạt 97.117,69 triệu đồng, tăng 6,02% (tăng 5.518,16 triệu đồng).

Trong nông nghiệp, xu hướng giảm dần độc canh cây lúa, tăng mạnh diện tích cam, bưởi, nuôi trồng và khai thác thủy sản... Đặc biệt, hiện nay một số vùng sản xuất tập trung cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến nông, lâm sản và sản xuất các mặt hàng xuất khẩu đã được hình thành điển hình như: vùng sản xuất lúa hàng hóa chất lượng cao 2.500 ha, vùng sản xuất ngô hàng hóa 15.000 ha; hình thành được các vùng cây ăn quả, đặc biệt là vùng cây ăn quả có múi (cam, quýt, bưởi) trên địa bàn tỉnh đạt trên 2.000 ha.

Trong lâm nghiệp, chuyển dịch từ những cây có hiệu quả kinh tế thấp sang trồng những cây đa tác dụng có hiệu quả kinh tế cao hơn như: quế, sơn tra, tre măng Bát độ... Chăn nuôi thủy sản có nhiều chuyển biến, từ chỗ người dân trước đây mới chỉ thả cá quảng canh nay đã đi vào nuôi cá. Cùng với việc nuôi cá ao, cá ruộng, cá lồng cũng đã phát triển trên các sông suối lớn như: sông Hồng, sông Chảy, hồ Thác Bà và các hồ, đầm, đập thủy lợi.

Với việc triển khai thực hiện Đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp đã góp phần chuyển biến sản xuất theo chuỗi, liên kết giữa các hộ sản xuất, tổ hợp tác, hợp tác xã, vùng nguyên liệu gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm nhằm ổn định sản xuất và nâng cao giá trị các sản phẩm nông, lâm nghiệp, thủy sản.

Ngành nông nghiệp đã phối hợp với các địa phương xây dựng, triển khai thực hiện một số mô hình sản xuất theo chuỗi gắn với tiêu thụ sản phẩm như: mô hình sản xuất rau an toàn, hành lá xuất khẩu tại thành phố Yên Bái và huyện Văn Yên; mô hình chăn nuôi lợn, gà an toàn gắn với tiêu thụ tại thành phố Yên Bái, huyện Lục Yên, Yên Bình.

Đặc biệt, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam - VietKings vừa chính thức công bố TOP 10 đặc sản quà tặng nổi tiếng Việt Nam - 2017. Trong đó, sản phẩm chè Shan tuyết Suối Giàng, tỉnh Yên Bái được xếp vị trí số 1. Sàn Giao dịch Thương mại điện tử (Việt Nam Post) tại Hà Nội chuyên kinh doanh trực tuyến các mặt hàng đặc sản trong nước và gạo Séng cù Yên Bái cũng nằm trong số các sản phẩm đặc sản được đưa vào sàn giao dịch.

Việc quảng bá các sản phẩm đặc sản tại vùng, miền; việc áp dụng tiêu chuẩn VietGAP và các tiêu chuẩn khác trong sản xuất... một số sản phẩm nông nghiệp của tỉnh đã và đang hình thành theo chuỗi như: gạo, chè, cam, bưởi, quế, măng tre Bát độ, sơn tra, gỗ rừng trồng, lợn, gà, cá hồ Thác Bà.

Sản xuất nông nghiệp đã có những tiến bộ, tuy nhiên theo nhận định của các chuyên gia kinh tế đều cho rằng, để nâng cao hơn nữa giá trị hàng hóa cần phải quan tâm đến xây dựng thương hiệu, nhất là các mặt hàng nông sản. Trước mắt, cần tiếp tục lựa chọn những mặt hàng, sản phẩm có lợi thế để xây dựng thương hiệu, đảm bảo các mặt hàng này phải đáp ứng được các yếu tố chính như chất lượng, ổn định, khối lượng lớn, đảm bảo an toàn thực phẩm, giá bán cạnh tranh. Tỉnh cũng có cơ chế cho doanh nghiệp, địa phương, HTX, tổ hợp tác đăng ký bảo hộ, chỉ dẫn địa lý và xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm.

Riêng với nông sản, việc đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý có giá trị hết sức to lớn. Giúp cho sản phẩm được khẳng định thương hiệu của mình, được ghi nhận, được nhận biết và khẳng định được trên thị trường. Cùng với đó, phải thực hiện đồng bộ từ khâu sản xuất đến chế biến tiêu thụ, phát triển hệ thống phân phối, xây dựng được hình ảnh thương hiệu tạo ra giá trị gia tăng cho sản phẩm.

Ngọc Trúc