Không phải ngẫu nhiên Mường Lò mở hội giữa độ tháng 10. Sự kiện lịch sử giải phóng Nghĩa Lộ 18/10 từ 1952 thoát khỏi ách cai trị của thực dân Pháp là dấu mốc đầy ý nghĩa, nên đất này nhộn nhịp lắm những hoạt động văn hóa, thể thao hàng năm dịp đó, để đến 2010, thị xã chính thức tổ chức Tuần Văn hóa - Du lịch Mường Lò gắn với dịp tổ chức Chương trình "Du lịch về cội nguồn” của ba tỉnh Yên Bái - Phú Thọ - Lào Cai.
Năm 2011, Nghĩa Lộ chính là nơi khai mạc Chương trình "Du lịch về cội nguồn” do tỉnh Yên Bái đăng cai tổ chức, ấy cũng chính là cơ hội Tuần Văn hóa - Du lịch Mường Lò nâng tầm giá trị và trở thành sự kiện thường niên đều đặn đặc sắc suốt 10 năm qua. Không chỉ còn là hoạt động gắn với sự kiện lịch sử, Tuần Văn hóa - Du lịch Mường Lò là dịp "khoe mình” với phong phú bản sắc văn hóa vùng miền cũng như thiên nhiên và con người của một miền đất đẹp, hướng đến phát triển ngành "công nghiệp không khói”.
Thấy và cảm nhận ngày một rõ rệt hơn Mường Lò lung linh, huyền ảo qua mỗi Tuần Văn hóa - Du lịch, luôn là những lễ khai mạc ấn tượng với màn biểu diễn nghệ thuật hội tụ tinh hoa đất và người nơi này và phong phú các hoạt động trong khuôn khổ tuần lễ hối thúc du khách trải nghiệm, khám phá: từ biểu diễn xòe cổ đến diễu diễn đường phố, lễ hội ẩm thực, hội chợ quê…
Làm mới mình để tạo đặc sắc riêng, mỗi Tuần Văn hóa - Du lịch là một dấu ấn thiết lập: xác lập kỷ lục vòng xòe cổ lớn nhất Việt Nam với 2013 diễn viên tham gia trong lễ khai mạc năm 2013; năm 2016, long trọng đón nhận quyết định nghệ thuật xòe Thái được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; năm 2017, hội Hạn Khuống được công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và xác lập kỷ lục Guinness chiếc khèn bè lớn nhất Việt Nam.
Từ năm 2017, sự kiện này được nâng tầm trở thành Lễ hội Văn hóa - Du lịch Mường Lò và gắn với Lễ hội Khám phá Danh thắng quốc gia Ruộng bậc thang Mù Cang Chải nhằm đẩy mạnh hơn quy mô của lễ hội và quảng bá nhiều hơn nữa tiềm năng, thế mạnh du lịch phía Tây của tỉnh, kết nối tạo thành chuỗi các hoạt động thu hút, hấp dẫn khách du lịch.
Năm 2019, Lễ hội Văn hóa - Du lịch Mường Lò và Khám phá Di tích quốc gia đặc biệt Ruộng bậc thang Mù Cang Chải ấn tượng bởi quy mô cấp tỉnh với 600 nghệ nhân diễn viên của 9 huyện, thị tham gia chương trình diễu diễn đường phố và chương trình nghệ thuật khai mạc lễ hội cùng 5.000 diễn viên tham gia đại xòe.
Con số du khách tăng đều qua mỗi mùa lễ hội là minh chứng rõ ràng cho thương hiệu du lịch Mường Lò ngày một vun đắp với từ 30.000 lượt khách năm 2013 lên 135.000 lượt khách năm 2019. Chẳng những vậy, từ những mùa lễ hội, người Mường Lò mỗi ngày thêm trân quý giá trị văn hóa dân tộc mình và biết khai thác giá trị đó làm du lịch, nhất là du lịch cộng đồng.
Thị xã đã hình thành trên 40 cơ sở lưu trú, với 540 phòng nghỉ, hiệu suất khai thác bình quân đạt 48%/năm; có 35 cơ sở homestay phục vụ khách du lịch, nhiều hộ làm du lịch có thu nhập từ 400 - 500 triệu đồng/năm; hình thành rõ nét 2 bản làng văn hóa truyền thống gắn với du lịch cộng đồng là Sà Rèn, xã Nghĩa Lợi và bản Đêu 2, xã Nghĩa An. Năm 2019 doanh thu từ dịch vụ du lịch đạt 78 tỷ đồng.
Một du lịch Mường Lò đã khẳng định thương hiệu, thêm tiềm năng, thế mạnh từ mở rộng địa giới hành chính thị xã từ 2019, cùng sự nhiệt huyết, sáng tạo của người Nghĩa Lộ - Mường Lò hứa hẹn thêm những mùa lễ hội cuốn hút, tô đậm tên Mường Lò nói riêng và Yên Bái nói chung trên bản đồ du lịch Việt Nam.
Thu Hạnh