Tổng điều tra (TĐT) kinh tế 2021 nằm trong chương trình TĐT định kỳ 5 năm/lần nhằm thu thập thông tin về các cơ sở kinh tế, hành chính, sự nghiệp với các nội dung như: nhận dạng đơn vị điều tra, thông tin về lao động và thu nhập của lao động, kết quả và chi phí sản xuất, kinh doanh (SXKD), tình hình ứng dụng công nghệ thông tin, thông tin về tình hình tiếp cận tài chính, hội nhập kinh tế quốc tế và thông tin chuyên đề về đơn vị điều tra.
Từ những thông tin thu thập được sẽ góp phần quan trọng giúp ngành thống kê và các bộ, ngành, địa phương cập nhật thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ chuyển đổi năm gốc so sánh và biên soạn các chỉ tiêu thống kê kinh tế - xã hội, làm dàn mẫu tổng thể về cơ sở kinh tế cho các cuộc điều tra mẫu trong giai đoạn tiếp theo.
Theo kế hoạch, thời điểm điều tra đối với doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp, hiệp hội trên địa bàn tỉnh được tiến hành vào ngày 1/3/2021, những chỉ tiêu thu thập theo thời điểm điều tra được lấy thông tin phát sinh tại thời điểm điều tra tùy theo từng chỉ tiêu và đơn vị điều tra được quy định cụ thể trong từng loại phiếu (áp dụng cho một số chỉ tiêu như tồn kho đầu kỳ và cuối kỳ, lao động đầu kỳ và cuối kỳ...).
Đối với đơn vị điều tra là doanh nghiệp, thời gian thu thập thông tin từ ngày 1/3/2021 đến hết ngày 30/5/2021; đối với đơn vị sự nghiệp, hiệp hội thời gian thu thập thông tin từ ngày 1/3/2021 đến hết ngày 30/4/2021; đối với cơ sở SXKD cá thể, thời gian thu thập thông tin từ ngày 1/7/2021 đến hết ngày 30/7/2021; đối với cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng thời gian thu thập thông tin từ ngày 1/7/2021 đến hết ngày 30/7/2021.
Ông Nguyễn Quyết Thắng - Trưởng phòng Thu thập thông tin thống kê - Cục Thống kê Yên Bái cho biết: ngày 24/02/2021, Cục Thống kê tỉnh đã phối hợp với Sở Nội vụ tổ chức Hội nghị triển khai TĐT Kinh tế và Điều tra cơ sở hành chính năm 2021 tới các đơn vị, huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh, với số lượng 69 người và phân công nhiệm vụ cho các ngành thành viên.
Từ ngày 26/2/2021 đến ngày 5/3/2021, ban chỉ đạo các huyện, thị xã, thành phố đã tổ chức Hội nghị triển khai TĐT Kinh tế và Điều tra cơ sở hành chính, quán triệt các văn bản chỉ đạo của BCĐ cấp trên và tập huấn nghiệp vụ khối doanh nghiệp, sự nghiệp, hiệp hội; kế hoạch TĐT trên địa bàn cấp huyện và thông báo phân công nhiệm vụ cho các ngành thành viên, hướng dẫn phiếu điều tra cho 1.001 người.
Theo kết quả rà soát đến 31/12/2020, trên địa bàn tỉnh có 3.503 doanh nghiệp; trong đó, thực tế đang hoạt động 1.840 doanh nghiệp; tạm ngừng hoạt động 179 doanh nghiệp; ngừng hoạt động chờ giải thể 618 doanh nghiệp; đang tồn tại không hoạt động 773 doanh nghiệp; giải thể, phá sản 93 doanh nghiệp. Số đơn vị thuộc đối tượng điều tra sự nghiệp, hiệp hội là 614 đơn vị (có 565 đơn vị sự nghiệp, 49 đơn vị hiệp hội) và doanh nghiệp 2.019 đơn vị thực tế đang hoạt động và tạm ngừng hoạt động để đầu tư.
Tính đến 8 giờ sáng ngày 28/4/2021, đã thực hiện rà soát được 593/614 đơn vị khối sự nghiệp, hiệp hội kê khai hoàn thành tỷ lệ đạt 96,58%, có 13/614 đơn vị đang kê khai, tỷ lệ là 2,44%, có 5/614 đơn vị chưa kê khai, tỷ lệ là 0,98%. Khối doanh nghiệp đã có 369/2.019 doanh nghiệp kê khai hoàn thành tỷ lệ đạt 18,27%, có 146/2.019 doanh nghiệp đang kê khai, tỷ lệ đạt 7,23%.
Một trong những đổi mới của cuộc TĐT kinh tế năm 2021 đó là, việc điều tra, thu thập thông tin được thực hiện bằng hình thức điện tử thông qua các thiết bị máy tính, máy tính bảng, điện thoại thông minh; các nội dung điều tra được thiết kế trong các bảng hỏi điện tử (web-form) và theo phiếu điện tử (CAPI), hoàn toàn không sử dụng phiếu giấy.
Vì thế, công tác tuyển chọn điều tra viên, giám sát viên và tập huấn nghiệp vụ được Cục Thống kê tỉnh tiến hành nghiêm túc, kỹ lưỡng, bảo đảm đủ số lượng và chất lượng, phù hợp với từng khối điều tra. Bên cạnh các kết quả tích cực đạt được, cuộc TĐT kinh tế 2021 vẫn còn gặp một số khó khăn nhất định như tiến độ thu thập thông tin đối với doanh nghiệp còn chậm.
Nguyên nhân chủ yếu do trong tháng 3/2021, các doanh nghiệp tập trung hoàn thành quyết toán năm 2020; một số doanh nghiệp thay đổi địa chỉ email nên điều tra viên chưa thể gửi thư, mẫu kê khai trực tuyến; có thời điểm không đăng nhập được vào đường link để kê khai...
Cùng đó, nhiều doanh nghiệp tinh giản lao động nhằm tiết kiệm chi phí SXKD nên bộ máy kế toán, cán bộ thống kê thay đổi khó khăn tới cung cấp thông tin trên hệ thống trang điện tử web-form. Số lượng doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ chiếm khoảng 90% trong tổng số doanh nghiệp và thường xuyên thay đổi địa chỉ nhưng chưa kịp thời cập nhật...
Thời gian tới, Cục Thống kê tỉnh tập trung phối hợp với ban chỉ đạo TĐT các cấp đôn đốc, nhắc nhở, theo dõi tiến độ và kịp thời hướng dẫn giải quyết các khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thu thập thông tin khối doanh nghiệp và đơn vị sự nghiệp, hiệp hội.
Đồng thời, tăng cường thông tin, tuyên truyền, kiểm tra, giám sát nhằm bảo đảm tính trung thực, chính xác và khách quan của thông tin thu thập từ TĐT; phát hiện các sai sót khác gặp phải trong quá trình triển khai, những khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện; từ đó, có biện pháp xử lý, khắc phục kịp thời.
Quang Thiều