Dọc đường đông hồ Thác Bà lên huyện Lục Yên, những thửa ruộng lấn hồ xăm xắp nước đang xanh dần lúa xuân. Còn đây đó những tốp cấy hối hả cho kịp khung thời vụ 15/3. Đi cùng xe với đồng chí lãnh đạo ngành nông nghiệp, nên chúng tôi biết thêm nhiều chuyện. Từ chuyện trồng rừng, trồng sắn, nuôi trâu bò, chuyện giải quyết giống lúa, trồng đỗ tương, trồng lạc đến tư duy của nhà nông trong xu thế sản xuất hàng hóa. Nghe được là thế, nhưng phải khi đến xã Minh Tiến (Lục Yên) mọi điều như mới được minh chứng.

Dừng xe, Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Thương Lượng xuống ngay vùng đất dưới cốt nước hồ rộng gần 20 ha ở thôn Làng Quỵ đã được phủ kín lạc xuân. Dường như đã yên tâm hơn khi kiểm tra những rạch lạc đang lên xanh, đồng chí hỏi một cháu gái đang làm cỏ: "Cháu làm cỏ một mình à? Bố mẹ đâu? ". "Vâng! cháu tranh thủ ạ! Buổi sáng đi học, chiều cháu đỡ bố mẹ! Bố mẹ cháu đi cấy đỡ rồi ạ!". Anh cán bộ xã đỡ lời: "Bà con đang tranh thủ thời tiết, giúp nhau cấy cho nhanh đấy, thưa Chủ tịch!". Đồng chí Hoàng Thương Lượng nhắc cháu gái nhớ việc học tập và quay sang yêu cầu lãnh đạo xã phải chú ý trong việc chọn cây trồng và tính toán thời điểm nước hồ dâng cao phù hợp chu kỳ sinh trưởng.

Theo tuyến đông hồ, Minh Tiến là xã đầu tiên của huyện Lục Yên, giáp với Xuân Long (Yên Bình). Toàn xã có trên 1.000 hộ với gần 5.200 khẩu, cuộc sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp. Ngoài đất rừng, diện tích núi đá vôi, xã có 640 ha đất gieo trồng, trong đó 291 ha đất có thể gieo cấy lúa xuân (60 ha là diện tích cấy lấn hồ). Một số nơi không chủ động nước tưới để cấy lúa, xã Minh Tiến chỉ đạo bà con chuyển sang trồng lạc, trong đó 20 ha dưới cốt nước hồ. Báo cáo rõ tình hình sản xuất với đồng chí Hoàng Thương Lượng, các đồng chí: Nguyễn Kim Thanh - Bí thư Đảng ủy, Hoàng Ngọc Quyết - Chủ tịch UBND xã cho biết, vụ xuân này xã gieo cấy 251 ha đạt 135% kế hoạch huyện giao. Do ảnh hưởng của đợt rét đậm kéo dài, Minh Tiến bị chết 44 ha lúa, 30 ha lạc và hỏng 80% diện tích mạ gieo trước tết. Đàn trâu bò 1.640 con của xã cũng bị chết 27 con. Tuy nhiên, xã đã chỉ đạo kịp thời, lại được huyện cấp bổ sung 2.083 kg giống lúa, 3.700 kg giống lạc nên nhân dân phấn khởi xuống đồng gieo cấy.

Đến ngày 15/3, toàn xã đã hoàn tất việc gieo cấy 251 ha lúa và trồng 140 ha lạc xuân, trong đó diện tích lấn hồ là 80 ha. Ghi nhận những cố gắng của Minh Tiến trong sản xuất đông xuân, song điều mà Chủ tịch Hoàng Thương Lượng quan tâm và yêu cầu lãnh đạo xã trả lời là: “Xã đã tính toán làm sao để đẩy năng suất lên cao bù đắp cho những thiệt hại chưa?” Rồi sau những thiệt hại vừa qua, liệu có xảy ra thiếu đói giáp hạt không? Xã có phương án ứng phó thế nào khi xảy ra đói giáp hạt? Không chỉ dừng lại với lãnh đạo xã, chủ tịch yêu cầu lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT cùng trả lời những câu hỏi đặt ra.

Ông Hà Đức Hưng - Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT cho rằng, xã cần chú trọng việc chăm sóc lúa bởi "công cấy là công bỏ…". Còn việc 27 con trâu chết trong đợt rét, lãnh đạo ngành nông nghiệp khẳng định đây là do bà con để trâu bị đói nên không chống lại được giá rét. Vấn đề này đòi hỏi người chăn nuôi không chỉ ở Minh Tiến mà ở các địa phương khác của tỉnh cần quan tâm đến hơn đến việc chăm sóc trâu bò trong vụ đông xuân.

Từ câu chuyện với bà con, cách làm của xã và ý kiến của ngành chuyên môn, Chủ tịch UBND tỉnh nhận thấy Minh Tiến đã nhanh chóng làm tốt việc khắc phục hậu quả đợt rét. Chủ tịch nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bón thúc cho lúa và yêu cầu: “Ngay trong việc này, lãnh đạo xã cũng phải sâu sát để tìm hiểu nguyện vọng của người dân. Xem người dân có đủ khả năng đầu tư phân để bón thúc không? Nếu không thì xin hỗ trợ, hoặc đứng ra ứng phân vô cơ cho bà con.

Xã phải chú ý thời điểm thu hoạch để đảm bảo cho sản xuất vụ mùa. Về trâu bò, tỉnh sẽ hỗ trợ để tăng đàn, nhưng xã phải thống kê nghiêm túc, chính xác những gia đình có trâu bò chết; tránh tình trạng trâu bò làm thịt cũng kê khai gây khó khăn cho công tác xử lý. Đặc biệt, xã phải rà soát lại số hộ có khả năng thiếu đói khi giáp hạt để chủ động ngay từ bây giờ, không được để đến khi đói mới hô hào, vận động đóng góp gây tâm lý bất ổn”.

Bên cạnh việc trao đổi những vấn đề về đầu tư làm thủy lợi, chuyển trạm y tế…, đồng chí Hoàng Thương Lượng yêu cầu xã quan tâm bảo đảm an toàn giao thông, phải làm chặt chẽ, quyết liệt hơn, lực lượng công an xã phải thực hiện triệt để thẩm quyền để cùng huyện và tỉnh giảm thiểu tai nạn giao thông.

Thời gian hạn hẹp, nhưng dù Minh Tiến hay Liễu Đô và các địa phương khác, những gì Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Thương Lượng đề cập là trăn trở, là sự chỉ đạo cụ thể đối với các cấp chính quyền. Đó cũng là mục tiêu, là quyết tâm không riêng của Minh Tiến, của Liễu Đô mà của các ngành chức năng và mỗi xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Yên Bái.

Minh Quang