Vừa đền bù, vừa hỗ trợ

Ông Phùng Văn Nghệ - Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ TN&MT) cho biết, Nghị định 69 (Quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư) đã điều chỉnh giá thuê đất và công khai các khoản đền bù, hỗ trợ theo hướng có lợi cho người bị thu hồi đất.

Nghị định 69 được Bộ TN-MT công bố ngày 20/8. Theo đó, giá thuê đất trước đây được thực hiện theo hình thức trả tiền một lần tính theo hệ số 0,5%. Điều này khiến các nhà đầu tư cho rằng, không có sự bình đẳng giữa các tổ chức trong nước và tổ chức nước ngoài. Tổ chức nước ngoài được trả tiền thuê đất một lần, trong khi đó tổ chức trong nước phải trả tiền thuê đất hàng năm, dẫn đến hiện tượng thuê đất giá rẻ mà giao đất giá cao.

Tổng cục trưởng phụ trách Tổng Cục Đất đai - ông Phùng Văn Nghệ.

Để giải quyết tồn tại này, Nghị định 69 quy định, các tổ chức, cá nhân được Nhà nước cho thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê thì số tiền này được tính bằng số tiền sử dụng đất phải nộp như trường hợp giao đất có thu tiền sử dụng đất cùng mục đích và thời hạn sử dụng.

Công tác bồi thường, tái định cư cũng được xác định cụ thể theo từng trường hợp và công khai, minh bạch các khoản hỗ trợ, đền bù. Theo đó, cá nhân, tổ chức, hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp, hoặc được bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng, hay bằng tiền tính theo giá đất cùng mục đích sử dụng, trong trường hợp địa phương không còn quỹ đất để bồi thường.

Theo ông Nghệ, đối với đất nông nghiệp trong khu dân cư và đất vườn, ao không được công nhận là đất ở, ngoài việc nhận bồi thường theo giá đất nông nghiệp trồng cây lâu năm, người có đất bị thu hồi còn được hỗ trợ bằng 30 - 70% giá đất của thửa đất đó; diện tích được hỗ trợ không quá 5 lần hạn mức giao đất tại địa phương.  

Quan trọng nhất, nghị định còn tách bạch giữa quy định bồi thường và hỗ trợ cho người bị thu hồi đất. Các khoản hỗ trợ gồm hỗ trợ di chuyển, tái định cư, ổn định đời sống và sản xuất, đào tạo chuyển đổi nghề, tạo việc làm và các loại hỗ trợ khác.

Trong trường hợp người dân bị thu hồi từ 30% - 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng, sẽ được hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất trong 24 tháng, trường hợp bị thu trên 70% diện tích sẽ được hỗ trợ trong thời gian tối đa 36 tháng.

Ưu tiên đền đất bằng đất

Cũng tại buổi công bố Nghị định 69 - Quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, ông Đào Trung Chính - Vụ trưởng Vụ Chính sách và Pháp chế (Tổng cục Quản lý đất đai) đã có cuộc trao đổi với báo chí:

Tiền thuê đất và giá đất bồi thường, hỗ trợ quy định cụ thể, công khai và minh bạch, hợp lý hơn để đỡ "thiệt thòi" hơn cho tổ chức, cá nhân bị thu hồi...

- Thưa ông, giá đền bù đất theo Nghị định 69 có tính tới phương án hỗ trợ thêm cho các dự án đã được thực hiện trước đây hay không, bởi nếu theo mức giá và hỗ trợ mới quy định thì rõ ràng những người dân có đất bị thu hồi trước khi ban hành NĐ 69 bị thiệt thòi rất nhiều?

Nghị định 69 sẽ không xem xét lại các trường hợp dự án đã phê duyệt xong phương án bồi thường và giải quyết xong công tác giải phóng mặt bằng, đền bù, hỗ trợ thu hồi đất... Tuy nhiên, đối với trường hợp bồi thường chậm, nếu như công tác đền bù giải phóng mặt bằng còn chưa giải quyết xong mà lỗi thuộc về người dân, thì người bị thu hồi đất phải chịu trách nhiệm.

Trường hợp dự án chậm thu hồi, giải phóng mặt bằng, chậm đền bù, tính đến thời điểm Nghị định 69 có hiệu lực, mà nguyên nhân từ phía cơ quan nhà nước thì sẽ xem xét lại mức giá đền bù đó có hợp lý, thỏa đáng ở thời điểm chúng ta trả tiền cho người dân hay chưa.

Riêng với các dự án treo, việc bồi thường tái định cư sẽ được xem xét vào thời điểm Nhà nước có quyết định thu hồi đất, phê duyệt phương án bồi thường. Những dự án treo thì chủ đầu tư sẽ bị xử lý theo Luật Đất đai.

- Điều 16 của Nghị định 69 quy định về phương án bồi thường đối với đất nông nghiệp, theo đó hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất nông nghiệp có đất bị thu hồi được bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng, hoặc được tính bằng tiền. Trong dự thảo Nghị định về quản lý đất lúa và phát triển lúa gạo đảm bảo an ninh lương thực quốc gia (Bộ NN&PTNT) mới được đưa ra lấy ý kiến vào đầu tháng 7 vừa qua có đưa ra phương án về giá tiền đền bù có thể cao hơn từ 3 đến 5 lần giá đất thổ cư tại thời điểm hiện hành, trong trường hợp điều kiện canh tác và vị trí của mảnh đất thuận lợi. Như thế, nếu dự thảo này được thông qua, Điều 16 của Nghị định 69 sẽ lại phải điều chỉnh?

Dự thảo nghị định về quản lý đất lúa của Bộ NN&PTNT tôi cho rằng chưa hợp lý. Chúng ta bảo vệ đất trồng lúa bằng cách nâng giá tiền đền bù để các chủ đầu tư phải dời dự án vào vùng sâu, vùng xa, vùng không thuận lợi về địa lý. Theo nguyên tắc của Luật Đất đai, thu hồi đất nào thì đền bù đất đó. Nếu địa phương không có quỹ đất thì mới bồi thường bằng tiền mặt.

Ngoài ra, quan điểm của tôi là chúng ta chỉ nên tăng tiền sử dụng hoặc thuê đất chứ không thể tăng giá tiền bồi thường đất.

- Nghị định mới quy định nhiều về các chế tài xử lý trường hợp cá nhân, tổ chức chậm trao đất bị thu hồi, chậm giải phóng mặt bằng mà chưa có chế tài xử lý các tổ chức, cá nhân thuê đất?

Đối với chủ dự án sử dụng đất không đúng mục đích, chúng ta đã có đầy đủ pháp luật trong tay để xử lý. Bộ TN-MT đang trình lấy ý kiến Chính phủ dự thảo nghị định mới để thay thế quy định hiện hành đối với các hành vi này.

- Xin cảm ơn ông!

(Theo VietNamNet)