Nông dân “mê” Atlantic

Khoai tây giống mới mang tên Atlantic đang trở thành vấn đề thời sự của nhà nông Văn Chấn. Đi trên đồng đất Văn Chấn đâu đâu cũng thấy bà con nông dân nói chuyện về cây khoai tây. Từ khi khoai tây giống mới bén rễ trên đất này thì chuyện nhà nông thu hoạch khoai tây hàng “khủng” không còn là chuyện hiếm. Năm ngoái,  ở các xã Sơn Thịnh, Đồng Khê có nhà thu hoạch củ khoai tây nặng đến 7 lạng.

Anh Nghiêm Đinh Hòa, Trưởng thôn Hà Thịnh, xã Sơn Thịnh dẫn chúng tôi thăm diện tích khoai tây mới trồng, vừa đi anh vừa say sưa nói chuyện về cây khoai tây giống mới Atlantic. “Trồng khoai tây có nhiều cái lợi, thứ nhất cải tạo được đồng ruộng, thứ 2 đầu tư công ít, thứ 3 vừa tạo công ăn việc làm cho người già, trẻ em lại cho thu nhập cao. Nhưng xem ra cái quan trọng nhất đó là đầu ra cho sản phẩm, Atlantic củ có to đến mấy mà không có nơi tiêu thụ thì cũng vứt”. Trưởng thôn Hòa nói đúng! Lâu nay vấn đền nan giải nhất trong sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa đó là thị trường tiêu thụ. Hàng nông sản làm ra, nếu không có thị trường tiêu thụ tất yếu nông dân sẽ bỏ thối sản phẩm trên đồng ruộng.

Chị Hoàng Thị Kim đang múc nước tưới cho những luống khoai tây mới trồng, thấy khách ra thăm ruộng buông gầu, góp chuyện: “Năm ngoái, thấy bà con thu hoạch khoai tây cho củ to lắm, nhà em không làm tiếc đứt ruột. Năm nay, em trồng 2000 m2 khoai tây. Trồng khoai tây được chuyển giao giống, kỹ thuật trồng, lại bao tiêu sản phẩm nên chẳng phải lo nghĩ gì, chỉ chăm sóc và chờ cho thu hoạch, nếu có đất em còn trồng nhiều hơn. Trồng giống khoai tây này còn có tác dụng làm đồng ruộng tơi xốp, như anh thấy đấy, trước  ruộng nhà ông Hoàng Văn Chủ đất chua phèn, trồng lúa cho năng suất thấp lắm. Năm ngoái, trồng 80 kg khoai tây giống cho thu 1,2 tấn củ, bán cho công ty chế biến dưới xuôi được gần 8 tạ, trừ chi phí lãi gần 2,5 triệu đồng".

Trưởng thôn Hòa đưa ra một bản danh sách dài những hộ đăng ký trồng khoai tây, thôn này, năm ngoái có 45 hộ  trồng khoai tây thì năm nay tăng lên 65 hộ. Không riêng gì Hà Thịnh mà các thôn An Thịnh, Thác Hoa, Bản Hốc, Bản Ban bà con cũng háo hức trồng khoai tây. Bí thư chi bộ thôn Bản Hốc, Nguyễn Duy Lệ xem ra cũng “sướng” cây khoai tây: “Năm ngoái nhà có 2000 m2 tôi trồng hết đất, do bị hạn chết gần nửa diện tích, đến lúc thu hoạch vẫn cho 1,5 tấn củ. Năm nay có nước tưới trồng khoai tây nhất định thắng to”.

Chủ tịch UBND xã Sơn Thịnh, ông Hà Xuân Hải cho biết: “Trồng khoai tây không phải là chuyện mới ở Sơn Thịnh nhưng có bước đột phá về giống và tư duy sản xuất. Trước đây, ở xã Sơn Thịnh nông dân đã trồng khoai tây diện tích lên 7 - 8 ha, chủ yếu là giống khoai Trung Quốc cho năng suất thấp, mà lại không có đầu ra nên thu nhập bấp bênh. Từ năm 2009, Sơn Thịnh đưa khoai tây giống Atlantic vào trồng được hỗ trợ về giống, kỹ thuật trồng chăm sóc, đặc biệt lại được bao tiêu sản phẩm nên bà con đều vui mừng phấn khởi. Năm nay, Sơn Thịnh mở rộng diện tích trồng khoai tây lên 18 ha”. Không riêng gì Sơn Thịnh trồng khoai tây, mà năm nay diện tích khoai tây phục vụ chế biến lan rộng ra cả 7 xã với diện tích lên đến 150 ha.

Nông dân Văn Chấn bên những luống khoai tây giống Atlantic.

Thành công từ tư duy sản xuất mới

Không phải ngẫu nhiên mà nông dân “mê” khoai tây Atlantic đến như vậy và cũng không phải ngẫu nhiên mà Văn Chấn có được một vùng trồng khoai tây lên đến vài trăm ha như bây giờ. Thực ra, trước đây nhà nông Văn Chấn đã trồng khoai tây nhưng do nông dân chưa nắm vững kỹ thuật gieo trồng và thị trường tiêu thụ sản phẩm chưa ổn định, nên việc sản xuất khoai tây chủ yếu giống cũ, năng suất thấp, giá cả bấp bênh. Vụ đông 2009 - 2010, lần đầu tiên người ta thấy “4 nhà” chung tay liên kết sản xuất khoai tây giống mới. Huyện đã tìm kiếm và ký được hợp đồng với Công ty Orion Vina và Công ty PepsiCola bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho nông dân với mức giá thấp nhất 3.500 đồng/kg.

Để có sản phẩm củ khoai tây đảm bảo quy cách thu mua của doanh nghiệp, Văn Chấn đã ký hợp đồng sản xuất với Trung tâm chuyển giao công nghệ và khuyến nông; Viện sinh học - Trường Đại học Nông nghiệp I, trực tiếp đến từng hộ dân tham gia chương trình hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc. Diện tích khoai tây hàng hóa được triển khai ở 4 xã vùng ngoài gồm: Tân Thịnh, Cát Thịnh, Đồng Khê và Sơn Thịnh. Về cơ chế hỗ trợ, các hộ tham gia chương trình sẽ được ứng giống trước, sau thu hoạch thanh toán giống bằng đối trừ sản phẩm.

Nỗi lo sau thu hoạch đã được giải quyết, nông dân Văn Chấn đã tích cực trồng khoai tây, theo tính toán của bà con thì khoai tây thực sự là cây trồng cho giá trị cao có hộ trồng một sào khoai tây cho thu về 2,5 triệu đồng. Từ thành công ban đầu đó, vụ đông năm nay Văn Chấn mở rộng diện tích trồng khoai tây lên 250 ha trong đó có 150 ha khoai tây chế biến ở 7 xã: Tú Lệ, Sơn Thịnh, Đồng Khê, Cát Thịnh, Bình Thuận, Nghĩa Tâm, Thượng Bằng La, Chấn Thịnh.

Ông Nguyễn Văn Toản, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện, người nhiều năm gắn bó với nông nghiệp Văn Chấn cho biết: “Điều kiện tự nhiên đất đai, khí hậu thổ nhưỡng Văn Chấn rất phù hợp cho việc phát triển khoai tây vụ đông xuân. Trong nhiều năm qua huyện đã từng bước tổ chức cho nông dân trồng khoai tây nhưng thị trường tiêu thụ có phần hạn chế. Từ năm 2009, huyện đã phối kết hợp với các nhà khoa học trồng khoai tây hàng hóa từ việc cung ứng giống, chỉ đạo kỹ thuật và bao tiêu toàn bộ sản phẩm.

Tổng kết vụ đông cho thấy trồng khoai tây cho thu nhập gần gấp 3 lần trồng ngô. Những năm tới, Văn Chấn phối hợp với các viện nghiên cứu mở rộng vùng sản xuất khoai tây lên vài trăm ha và hướng tới sản xuất hàng nghìn ha”. Khoai tây đã trồng ở đất Văn Chấn nhiều năm nhưng nếu không có sự liên kết “4 nhà” thì có lẽ khoai tây vẫn chỉ trồng ở mức hạn chế, chưa thể trồng nhiều như hiện nay. Chưa có Atlantic, chưa có bao tiêu sản phẩm thì cũng có nghĩa chưa có thu nhập cao trên đồng đất Văn Chấn. Cây khoai tây phục vụ cho chế biến đang là hướng đi hiệu quả của nông nghiệp Văn Chấn trong tiến trình đa dạng hóa cây trồng.

 Văn Thông