Hiện nay, trên địa bàn thị xã Nghĩa Lộ có gần 50 ha diện tích ao, hồ có thể nuôi trồng thủy sản, 112 ha diện tích ruộng có thể nuôi cá xen canh, tổng thu trung bình gần 230 tấn với doanh thu xấp xỉ 7,9 tỷ đồng đã góp phần nâng cao giá trị thu nhập trên diện tích đất canh tác.

Với địa hình bằng phẳng, có nguồn nước dồi dào được chảy về từ Ngòi Thia, suối Nung, suối Nậm Tộc tạo cho Nghĩa Lộ một vùng đất màu mỡ, trù phú để phát triển nông nghiệp mà còn là tiềm năng, lợi thế để địa phương phát triển ngành chăn nuôi thủy sản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn có tỷ trọng cao trong sản xuất nông nghiệp.

Với lợi thế đồng ruộng trũng, nguồn nước dồi dào quanh năm nên trong nhiều năm qua gia, đình anh Lường Văn Sáng, bản Sang Thái, xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ đã tận dụng, áp dụng biện pháp kỹ thuật thả cá xen lúa đã cho thu nhập đáng kể. Anh Sáng cho biết, gia đình anh có 3.100m² đất nông nghiệp thì anh đã sử dụng 2.500m² vừa cấy lúa năng suất chất lượng cao, vừa thả cá xen lúa. Đến vụ đông, anh chỉ để lại gần 1.000m² thả cá, diện tích còn lại anh trồng các cây rau màu vụ đông nên thu nhập hàng năm của gia đình anh đạt từ 60 - 70 triệu đồng.

Ngay thửa ruộng bên cạnh, chị Hà Thị Hom cũng đang cần mẫn khơi thông dòng chảy, đắp lại chuôm để dồn cá về lấy đất trồng cây màu vụ đông. Chị Hom cho biết, trong năm qua, gia đình chị sử dụng 2.500m²/3.500m² ruộng để thả cá lúa, các giống cá nhà chị thả thường là cá chép, cá rô phi đơn tính và cá vược được lấy về từ Trại Giống thủy sản Nghĩa Lộ... tổng cả 2 vụ chiêm và vụ mùa, gia đình chị cũng thu về trên 5 tạ cá, góp phần cho thu nhập gia đình đạt 60 - 70 triệu đồng/năm.

Anh Sáng còn cho biết thêm, trên địa bàn thôn Sang Thái có khoảng 15 hộ tham gia nuôi cá xen lúa có hiệu quả kinh tế cao, với kết quả đạt được đã góp phần xóa đói, giảm nghèo và làm giàu chính đáng cho các hộ dân trong thôn.

Trao đổi với chúng tôi anh Hoàng Ngọc Đại, Trưởng trại Giống thủy sản Nghĩa Lộ cho biết: Hiện nay, diện tích thả cá xen lúa vụ đông trên địa bàn thị xã đạt 112,33 ha, trong đó xã Nghĩa An 12,9 ha, Nghĩa Lợi 6,6 ha, Nghĩa Phúc 2,23 ha, phường Tân An 39,4 ha, Pú Trạng 30 ha, Trung Tâm 11 ha, có 40 ha thuộc chương trình hỗ trợ phát triển thủy sản của tỉnh với mức hỗ trợ 4 triệu đồng/ha do Chi cục Thủy sản chủ trì hỗ trợ, ngoài ra, Trạm Khuyến nông thị xã phối hợp với Chi cục Thủy sản thực hiện mô hình nuôi cá xen lúa với diện tích 1.300m² và 1 mô hình dự án khoa học nuôi cá trắm đen. Tổng thu từ chương trình nuôi cá xen lúa đạt gần 230 tấn với giá trị gần 7,9 tỷ đồng đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao giá trị sản xuất trên 1 ha canh tác của địa phương.

Đối với kết quả thực hiện mô hình nuôi cá xen lúa vụ mùa năm 2010 với tổng diện tích 40 ha, Trại Giống thủy sản Nghĩa Lộ đã tiến hành triển khai đến các đơn vị xã phường trong đó phường Pú Trạng thực hiện 31 hộ với diện tích 3,87 ha, Trung Tâm 52 hộ với diện tích 4,42 ha, Cầu Thia 43 hộ với diện tích 5,87 ha, Tân An 97 hộ với diện tích 10 ha, xã Nghĩa Lợi 51 hộ với diện tích 7,76 ha, Nghĩa An 46 hộ với diện tích 7 ha, xã Nghĩa Phúc 9 hộ với diện tích 1,08 ha. Trại đã cấp 213.440 con cá giống trong đó cá chép chiếm 40%, cá rô và cá vược 60%.

Cùng với việc cung ứng giống, Trại đã phối hợp với Phòng Kinh tế và Trạm Khuyến nông tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật cho các hộ tham gia nuôi cá xen lúa.

Qua đánh giá đàn cá nuôi có tốc độ sinh trưởng tốt, hiện tại cá đã được rút về chuôm hoặc ao nhà, sau khi cấy xong lại thả cá về ruộng để nuôi đến vụ đông. Tuy nhiên, địa phương vẫn chưa khai thác hết các tiềm năng, lợi thế của mình trong nuôi trồng thủy sản.

Nguyên nhân có thể kể đến là lực lượng cán bộ làm công tác khuyến ngư mỏng, các lớp tập huấn về nuôi trồng thủy sản chưa nhiều nên việc tuyên truyền, vận động và hướng dẫn kỹ thuật cho bà con trong chăn nuôi thủy sản gặp nhiều khó khăn.

Hiện nay tập quán canh tác của bà con trong vùng là nuôi cá để cải thiện chứ chưa sản xuất tạo vùng hàng hóa tại chỗ, việc nuôi thả, chăm sóc chưa đúng kỹ thuật cũng ảnh hưởng rất nhiều đến năng suất như: thả giống mật độ cao, kéo dài thời gian thả, con giống không đồng đều... kết hợp với các yếu tố môi trường như nước bị ô nhiễm do dùng thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật nên cá dễ bị ngộ độc chết, chăn nuôi thủy sản với diện tích manh mún, chưa có quy hoạch nên sản phẩm thu hoạch quá nhỏ, không đảm bảo giá trị kinh tế...

Đại hội Đảng bộ thị xã Nghĩa Lộ lần thứ XII, nhiệm kỳ 2010 - 2015 xác định: "Phải tổ chức thực hiện tốt nhằm đẩy mạnh phát triển thủy sản trên địa bàn thị xã Nghĩa Lộ đảm bảo mục tiêu đưa tỷ trọng ngành thủy sản trong sản xuất nông nghiệp đạt tỷ lệ 12% trở lên".

Để đạt được mục tiêu này cần thực hiện các giải pháp tăng cường công tác quản lý giống và áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật vào sản xuất, đưa năng suất cá ao nuôi thâm canh từ 5 tấn/ha/năm tăng lên 8-10 tấn/ha/năm, mô hình cá lúa xen canh năng suất đạt 30 - 35 kg/sào/vụ; tập trung xây dựng và nhân rộng các mô hình trang trại VAC, thủy sản đạt từ 200 - 300 mô hình; cần có các cơ chế chính sách hỗ trợ về lĩnh vực thủy sản trong việc cung ứng giống, kỹ thuật cho nhân dân; các cơ quan chuyên môn cần có biện pháp phối hợp, chỉ đạo trong công tác tuyên truyền, vận động, tập trung hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi thủy sản đến từng thôn bản và hộ dân phấn đấu 100% số hộ chăn nuôi thủy sản đều được tập huấn kỹ thuật; xây dựng các mô hình chăn nuôi có hiệu quả làm mô hình điểm để nhân dân đến thăm quan, học hỏi kinh nghiệm và nhân rộng...

Như vậy mới khai thác được hết các tiềm năng, lợi thế của địa phương trên địa bàn thị xã góp phần đẩy mạnh ngành chăn nuôi thủy sản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn có tỷ trọng cao trong sản xuất nông nghiệp của địa phương.

Nguyễn Đức Phương