Liên tiếp lập kỷ lục

Ngày 5.7, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đã tổ chức hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm 2011 về tình hình xuất khẩu (XK) gạo. Lượng XK gạo từ đầu năm đến nay đạt 3,912 triệu tấn, thu về 1,847 tỉ USD. So với cùng kỳ năm 2010, tăng 18% về lượng và 25% về trị giá. Đây là con số đạt mức kỷ lục mới trong liên tiếp 3 năm qua. Theo VFA, giá gạo XK của nước ta gần đây tăng mạnh bởi khách hàng chuyển hướng sang gạo VN khi giá gạo Thái Lan quá cao.

Hiện Indonesia đang thương lượng với VN để mua khoảng 400.000 - 600.000 tấn gạo, dự kiến giao vào tháng 3 năm sau, do giá gạo trong nước quá cao ngay cả khi đang trong vụ thu hoạch. Ngoài ra, VN cũng sẽ cung cấp 1 triệu tấn gạo cho Bangladesh trong năm nay, theo biên bản ghi nhớ hai bên đã ký. Mặc dù thị trường truyền thống Philippines có sự thay đổi chính sách, trì hoãn và giảm nhập khẩu số lượng lớn nhưng lượng gạo sút giảm này đã được thay thế bằng Indonesia và bổ sung các thị trường mới như Bangladesh, Trung Quốc và thị trường châu Phi tăng mạnh ngoài dự kiến.

Giá gạo XK thuận lợi cũng kéo theo giá lúa trong nước tăng cao. Hiện giá lúa ở ĐBSCL thường dao động từ 5.750 - 5.850 đồng/kg, tăng 200.000 đồng/tấn so với tuần trước, giá lúa dài khoảng 5.950 - 6.050 đồng/kg, tăng 250.000 đồng/tấn. Giá gạo thành phẩm 5% tấm không bao bì tại mạn hiện khoảng 9.350 - 9.450 đồng/kg, tăng 200.000 đồng/tấn. Giá gạo 15% tấm là 8.750 - 8.850 đồng/kg, tăng 100.000 đồng/tấn và gạo 25% tấm khoảng 8.500 - 8.600 đồng/kg tùy chất lượng và địa phương, tăng 150.000 đồng/tấn.

Sẽ xuất khẩu 7 triệu tấn gạo

Ông Trương Thanh Phong  - Chủ tịch VFA phân tích: “Trong thời gian tới, XK gạo của VN sẽ hết sức sáng sủa vì sản lượng gạo gia tăng và thị trường vẫn diễn biến thuận lợi”. Theo ông Phong, khả năng cạnh tranh của gạo Thái Lan đang bị thách thức bởi chính sách tranh cử của đảng Puea Thai (vừa thắng lợi tại cuộc tổng tuyển cử - PV), với cam kết sẽ mua trực tiếp từ nông dân với giá 15.000 baht (488 USD)/tấn lúa, cao hơn khoảng 7.000 - 8.000 baht/tấn so với giá thị trường hiện nay.

Với giá thu mua như trên thì giá XK gạo Thái sẽ tăng lên 850 - 870  USD/tấn, cao hơn rất nhiều so với mức 525 USD/tấn hiện nay. Như vậy nhu cầu sẽ chuyển hướng và Việt Nam sẽ là điểm đến của các nhà nhập khẩu vì giá hợp lý và có khả năng đáp ứng thị trường. Theo thống kê của VFA, lượng gạo đăng ký XK trong tháng 6.2011 tăng 23% so với cùng kỳ năm trước do nhu cầu tăng mạnh từ châu Phi, Philippines và ảnh hưởng từ đợt bầu cử của Thái Lan. Theo đó, kế hoạch XK gạo của VN quý 3 là 1,9 triệu tấn.

Do kết quả xuất khẩu 6 tháng đầu năm vượt mức và tồn kho chuyển sang quý 3 còn nhiều, lượng hàng hóa vụ đông xuân và hè thu tăng 920.000 tấn so với dự báo cũ nên tổng lượng hàng hóa lên đến 7,7 triệu tấn. Đó là lý do dự báo mới lượng gạo XK năm nay có thể đạt trên 7 triệu tấn và tồn kho chuyển sang 2012 ở mức 1 triệu tấn.

Tuy nhiên, VFA cũng cảnh báo, sẽ có thêm nhiều DN nước ngoài và cả trong nước sẽ tham gia vào lĩnh vực XK gạo, do đó cạnh tranh thu mua nguyên liệu sẽ gay gắt hơn rất nhiều. Ngoài ra, việc đăng ký giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh XK gạo theo hướng dẫn của Bộ Công thương cũng đang lâm vào cảnh bế tắc do có nhiều điều khoản vô lý hoặc khó thực hiện.

Đến nay mới chỉ có 7 DN được cấp giấy chứng nhận theo các điều kiện này, số còn lại chưa đăng ký hoặc không đủ điều kiện để đăng ký, trong khi hạn chót để thực hiện quy định này là từ ngày 1.10 năm nay.

Hiện Bộ Công thương đã có văn bản đề nghị Bộ NN-PTNT giảm bớt các yêu cầu kỹ thuật và có lộ trình hoàn chỉnh để DN có thời gian chuẩn bị, nhưng đến nay vẫn chưa có sự điều chỉnh.

(Theo TNO)