Thị xã Nghĩa Lộ có lịch sử văn hóa lâu đời, mảnh đất giàu truyền thống cách mạng, có địa hình nhỏ gọn và tương đối bằng phẳng, nằm giữa cánh đồng Mường Lò, trung tâm khu vực phía Tây của tỉnh, có vị trí thuận lợi, là đầu mối giao thông, thông tin liên lạc. Hơn thế, với thiên nhiên khí hậu ôn hòa, bản sắc văn hóa các dân tộc còn giữ được nét nguyên sơ... Với những lợi thế đặc thù đó, thị xã Nghĩa Lộ đã và đang nỗ lực phấn đấu xây dựng thị xã văn hóa đầu tiên của tỉnh vào năm 2020.

Đưa chúng tôi đi thăm khu du lịch sinh thái ở xã Nghĩa An, đồng chí Lò Thị Huân - Bí thư thị ủy cho biết: “Phát huy những thành quả đã đạt được trong giai đoạn 2003 - 2011, tiếp tục tăng cường huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ, mục tiêu xây dựng thị xã văn hóa phát triển toàn diện, đảm bảo duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh, bền vững, góp phần giảm nhanh tỷ lệ hộ nghèo và nâng cao mức sống nhân dân, quy hoạch xây dựng đồng bộ kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, đặc biệt là các thiết chế văn hóa của thị xã, khôi phục và phát huy truyền thống, bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số...”.

Căn cứ vào Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ tỉnh Yên Bái lần thứ XVII, lãnh đạo thị xã đã và đang quyết tâm nâng chất lượng các tiêu chí văn hóa đối với các đơn vị đã được công nhận, đồng thời tiếp tục triển khai các tiêu chí xã, phường văn hóa ở các đơn vị còn lại. Trong giai đoạn tiếp theo, thị xã sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai thực hiện các tiêu chí văn hóa, phấn đấu trên địa bàn thị xã có 7/7 xã, phường văn hóa và hướng tới sẽ triển khai, thực hiện các tiêu chí, dự kiến sẽ hoàn thành trước năm 2020. Xuất phát từ điều kiện thực tế và mục tiêu đề ra, thị xã đề xuất UBND tỉnh có chủ trương, cơ chế đặc thù, đồng thời hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương thực hiện tốt các tiêu chí.

Mô hình nhà sàn du lịch cộng đồng.

Đó là mục tiêu mà lãnh đạo thị xã đã đề ra. Tuy nhiên, để đạt được tiêu chuẩn thị xã văn hóa, Nghĩa Lộ phải thực hiện hoàn thiện hàng loạt các tiêu chí cụ thể và xây dựng lộ trình các bước thực hiện. Theo đó, lộ trình xây dựng thị xã văn hóa được chia làm 3 bước.

Để hoàn thành từng tiêu chí cụ thể, ngoài nỗ lực lớn của các ngành cần có sự đồng thuận và hỗ trợ của người dân, bởi mỗi tiêu chí đều gắn liền với đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Điểm nhấn của lộ trình xây dựng thị xã văn hóa bắt đầu từ việc đưa chủ trương xây dựng văn hóa đến từng hộ dân thông qua các hình thức tuyên truyền cổ động song song với kiểm tra giám sát và bắt đầu từ việc hoàn thiện từng tiêu chí cụ thể.

Chẳng hạn, đối với tiêu chí môi trường cảnh quan sạch đẹp, thị xã sẽ có kế hoạch phát động nhân dân trên toàn địa bàn, nhất là từng xã, phường thực hiện phong trào 3 sạch “Sạch nhà, sạch ngõ, sạch đường”, cắt tỉa hàng rào cây xanh, chỉnh trang hàng rào và tổng vệ sinh hàng tháng, quí ở nơi công cộng.

Ngoài ra, thị xã cũng phấn đấu đạt tỷ lệ 95% trở lên đường nội thị và hơn 90% đường giao thông nông thôn được rải nhựa, bê tông hóa, các ngõ xóm nội thị có hệ thống thoát nước và điện thắp sáng; vận động tất cả hộ dân đào hố chôn, đốt rác thải, đảm bảo vệ sinh; 97% phường và 90% hộ dân ở xã có nhà vệ sinh... Hơn thế, thị xã chú trọng khôi phục, bảo tồn văn hóa truyền thống chú trọng 6 điệu xòe cổ dân tộc Thái, Tết xíp Xí, sinh hoạt “Hạn Khuống”, bảo tồn nhà sàn truyền thống, các món ăn dân tộc, đặc biệt phát triển làng nghề dệt thổ cẩm truyền thống…

Đối với các thiết chế văn hóa - thể thao, thị xã sẽ tiếp tục đề xuất xây dựng các hạng mục công trình theo quy hoạch tổng thể đầu tư xây dựng nhà văn hóa trung tâm thị xã, trung tâm hoạt động văn hóa thể thao truyền thống ngoài trời. Đồng thời, thị xã sẽ đầu tư xây dựng các sân chơi, bãi tập tại các trung tâm văn hóa - thể thao hoặc thực hiện xã hội hóa tại các điểm tập của tư nhân ở các xã, phường...

Song song với các thiết chế văn hóa xã hội, thị xã cũng đề ra tiêu chí phát triển kinh tế nâng cao đời sống của người dân. Theo đó, thị xã sẽ xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế địa phương, từng bước nâng cao đời sống của người dân, phấn đấu thu nhập bình quân đầu người đạt gần 16 triệu đồng; tỷ lệ hộ nghèo giảm chỉ còn 4%; phấn đấu đến năm 2020, hầu hết các chỉ số chung về phát triển văn hóa - xã hội đều cao hơn từ 20 - 30% so với chỉ tiêu quy hoạch chung toàn tỉnh: tỷ lệ trường học đạt chuẩn quốc gia đạt trên 70%, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 60% trở lên; 100% xã phường đạt chuẩn quốc gia về y tế; tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng giảm còn 10%; số hộ gia đình văn hóa đạt 85%; tỷ lệ hộ gia đình sử dụng nước hợp vệ sinh 100%...

Nghị quyết Đại hội lần thứ XII, nhiệm kỳ 2010 - 2015 của Đảng bộ thị xã cũng đã nhấn mạnh mục tiêu thời gian tới “Xây dựng thị xã Nghĩa Lộ trở thành thị xã văn hóa phát triển toàn diện, bền vững ở khu vực phía Tây tỉnh Yên Bái”; tiếp tục đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng đô thị theo tiêu chí thị xã văn hóa, trong đó phát triển cơ sở hạ tầng giao thông là khâu đột phá cho phát triển kinh tế - xã hội, từng bước phát triển thị xã với vị thế là trung tâm đầu mối giao lưu, có vai trò thúc đẩy sự phát triển khu vực phía Tây của tỉnh; gắn phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, đảm bảo an sinh xã hội, đẩy mạnh giảm nghèo, giải quyết việc làm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.

Trần Minh