Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng trên là hầu hết các công đoàn cơ sở cấp xã, thị trấn đều mới được thành lập trong khoảng 2-3 năm trở lại đây. Sự non trẻ về “tuổi đời” cũng như “tuổi nghề” đã ảnh hưởng lớn tới sự phát triển chung của tổ chức công đoàn. Mặt khác, 100% cán bộ công đoàn cấp cơ sở xã, thị trấn đều là những người đang làm nhiệm vụ chuyên môn khác, hoạt động công đoàn chỉ là kiêm nhiệm chứ chưa có cán bộ chuyên trách về lĩnh vực này nên quỹ thời gian đầu tư cho hoạt động công đoàn rất hạn chế.

Theo thông tin chúng tôi tìm hiểu được thì ngay cả khi đã có tổ chức công đoàn, nhưng nhận thức về vai trò của tổ chức này trong một bộ phận lãnh đạo cấp uỷ, chính quyền địa phương vẫn còn chưa đúng tầm, chưa có sự quan tâm thoả đáng... ông Cù Ngọc Quý – Chủ tịch Liên đoàn Lao động huyện Lục Yên chia sẻ: “Đối với tổ chức công đoàn cơ sở cấp xã, thị trấn trên địa bàn huyện, ngoài các cơ sở như thị trấn Yên Thế và một số xã lân cận trung tâm huyện có hoạt động khá tốt (đánh giá khá tốt vì các cơ sở này cũng đã ít nhiều có các hoạt động liên quan đến tổ chức công đoàn), còn lại hầu hết các cơ sở khác, tình trạng “đóng băng” của hoạt động công đoàn vẫn còn tồn tại. Hiện chúng tôi đang gấp rút tổ chức kiểm tra, rà soát và đánh giá lại chất lượng hoạt động của tổ chức công đoàn tại các cơ sở, nhằm sớm đưa ra biện pháp chấn chỉnh, giải quyết kịp thời”.

Để giải quyết tình trạng này, vẫn theo ông Cù Ngọc Quý - Chủ tịch Liên đoàn Lao động huyện Lục Yên  thì: “Mấu chốt của vấn đề là cấp uỷ, chính quyền các xã, thị trấn cần phải quan tâm hơn nữa đến tổ chức công đoàn tại địa phương mình; có sự chỉ đạo và phối hợp hành động đưa tổ chức công đoàn cơ sở đi vào hoạt động theo đúng nội quy, quy định của Điều lệ Công đoàn Việt Nam, nhằm phát huy được thế mạnh, thực hiện đúng vai trò của tổ chức công đoàn đối với đoàn viên. Quan trọng hơn là làm sao để tổ chức được Đại hội công nhân viên chức lao động cấp cơ sở xã, thị trấn với những nội dung cụ thể, chi tiết, hiệu quả và mang tính thiết thực, đặt dưới sự chỉ đạo của cấp uỷ, sự phối hợp của chính quyền địa phương”.

Được biết, ngay trong quý I năm 2009, Liên đoàn Lao động huyện Lục Yên đã thành lập đoàn kiểm tra, tiến hành kiểm tra việc chấp hành Điều lệ Công đoàn Việt Nam đối với 7 công đoàn cơ sở (trong đó có 4 công đoàn cơ sở xã, thị trấn) và đã ra Kết luận số 01/BC-LĐLĐ, trong đó nêu rõ những tồn tại, hạn chế cụ thể: một số công đoàn cơ sở chưa xây dựng đầy đủ hệ thống văn bản pháp quy trong việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; chưa xây dựng được chương trình, kế hoạch cụ thể, định kỳ trong công tác kiểm tra của ban chấp hành cơ sở; công tác thi đua khen thưởng được đánh giá là khách quan nhưng chưa được ghi chép, theo dõi theo một trình tự hệ thống ở hầu hết các công đoàn cơ sở; việc trích nộp 2% kinh phí công đoàn năm 2008 chưa được thực hiện kịp thời theo quy định; một số công đoàn cơ sở thu công đoàn phí căn cứ vào 1% tiền lương thực lĩnh là sai quy định của Điều lệ Công đoàn Việt Nam...

Vấn đề đặt ra ở đây là: không phải tình trạng hạn chế trong hoạt động của tổ chức công đoàn cơ sở xã, thị trấn mang tính cá biệt, số ít, mà có rất nhiều cơ sở mắc phải. Với nhiều khó khăn tồn tại như vậy thì vai trò của việc tổ chức Đại hội công nhân viên chức lao động tại các công đoàn cơ sở xã, thị trấn là rất quan trọng. Bởi đó chính là dịp để người lao động, những đoàn viên công đoàn có thể nói lên tiếng nói của mình trong việc xây dựng quy chế dân chủ tại cơ sở. Mặt khác, một giải pháp mà Liên đoàn Lao động huyện đã và đang thực hiện cũng được đánh giá khá cao, đó là đưa những người đã có chức vụ cao trong chính quyền các xã, thị trấn (thường là phó chủ tịch UBND) kiêm nhiệm vị trí chủ tịch công đoàn, để từ đó nâng cao trách nhiệm, phát huy được đúng vai trò của tổ chức công đoàn vốn đang còn rất non trẻ tại các cơ sở xã, thị trấn trên địa bàn huyện.

PV