Vượt qua con đường gập ghềnh, uốn lượn gần 9 cây số mới đến được thôn Cương Quyết - một trong những thôn xa, thuộc diện khó khăn nhất của xã Xuân Ái, huyện Văn Yên (Yên Bái). Đây là một trong những thôn có tỷ lệ hộ nghèo nhiều nhất của xã và cũng là thôn được ưu tiên thực hiện Quyết định 167/2008/QĐ- TTg của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở năm 2009.

Trong ngôi nhà mới hoàn thành, bà Hoàng Thị Soạn, 61 tuổi, sống độc thân không giấu nổi niềm vui, niềm xúc động khi có khách đến thăm. Năm 2009, bà Soạn được bình xét ưu tiên trong diện triển khai chính sách hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo theo Quyết định 167 với cơ chế hỗ trợ cụ thể là: 8,4 triệu đồng từ tiền ngân sách trung ương, 1,4 triệu đồng từ tiền ngân sách tỉnh, 500 ngàn đồng từ tiền Quỹ vì người nghèo của  tỉnh, 200 ngàn đồng từ tiền Quỹ Vì người nghèo huyện.

Ngoài ra, gia đình bà còn được vay 8 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội huyện trong thời hạn 10 năm và 5 năm đầu không phải trả lãi, từ năm thứ 6 trở đi mỗi năm trả 20% tổng số vốn vay. Được chính quyền xã, người thân và bà con lối xóm giúp đỡ nên sau 1 tháng xây dựng, ngôi nhà 3 gian, cột bê tông cốt thép, mái lợp phibrô xi măng, tường trát toóc - xi, láng nền với diện tích 60m2  trị giá trên 25 triệu đồng đã hoàn thành.

Gia đình chị Trần Thị Xuân, 31 tuổi, thôn Chăn Nuôi, xã Xuân ái cũng là một hộ nghèo vì năm 2008, trong một tai nạn, chồng chị đã ra đi bỏ lại hai mẹ con bên ngôi nhà tranh vách đất chưa đầy 30 m². Năm 2010, chị Xuân được bình xét là 1 trong số 11 hộ trong xã được hỗ trợ làm nhà theo Quyết định 167. Ngay sau khi được thông báo về chính sách hỗ trợ, chị Xuân đã hoàn tất các thủ tục để vay vốn, chuẩn bị nguyên vật liệu để dựng nhà ngay trong đầu tháng 6 này.

Với số tiền hỗ trợ cộng với tiền vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội huyện và anh em, xóm làng giúp đỡ, chị Xuân dự kiến sẽ làm ngôi nhà cấp 4, trị giá trên 35 triệu đồng với diện tích trên 60m².

"Nếu không có chính sách hỗ trợ làm nhà, không biết mẹ con em sẽ ra sao và có lẽ hết đời này cũng chả dám mơ đến ngôi nhà mới” - chị Xuân tâm sự.

Rời Xuân Ái, chúng tôi đến thăm gia đình anh Nguyễn Văn Ngọc, 41 tuổi là hộ gia đình chính sách ở thôn Cá Nội, xã Hoàng Thắng. Ngôi nhà xây cấp 4 của anh Ngọc trị giá gần 40 triệu đồng, diện tích sử dụng trên 60 m² vừa mới hoàn thành cuối năm 2009 vẫn còn thơm mùi vôi vữa.

Anh Ngọc cho biết: “Mình là con liệt sỹ và năm 1986, sau một căn bệnh hiểm nghèo, mẹ tôi qua đời bỏ lại mấy anh chị em bơ vơ tần tảo nuôi nhau. Các anh chị em lần lượt lập gia đình ra ở riêng, còn mình tôi ở lại căn nhà cũ nát được làm từ khi cha mẹ tôi lấy nhau. Năm 2009, gia đình tôi được bình xét hỗ trợ làm nhà. Nếu không có sự hỗ trợ của Nhà nước, có lẽ phải hơn 10 năm nữa gia đình tôi mới có thể làm được ngôi nhà như thế này. Đúng là không biết nói gì hơn, chỉ biết cảm ơn Đảng, Nhà nước rất nhiều!”.

Ông Vũ Đức Tôn - Chủ tịch UBND xã Hoàng Thắng cho biết: sau khi có quyết định của UBND huyện về việc giao xã đã kiện toàn lại ban chỉ đạo hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở gồm 21 đồng chí, do chủ tịch UBND xã làm trưởng ban, thành viên là trưởng thôn, bí thư chi bộ, các ban, ngành, đoàn thể trong xã.

Ban chỉ đạo có nhiệm vụ rà soát lại các đối tượng theo đúng quy định ưu tiên. Đồng thời, gặp gỡ, trao đổi với các gia đình được hỗ trợ làm nhà hoàn tất các thủ tục để tiến hành thi công. Khi nhận được Quyết định 167, qua rà soát trong tổng số 105 hộ nghèo thì có 21 hộ đúng đối tượng được hỗ trợ.

Năm 2009, xã đã tiến hành làm trước 2 hộ và đều đạt tiêu chuẩn “3 cứng” (cứng mái, cứng cột và cứng nền), trị giá mỗi ngôi nhà đều từ 25 triệu đồng trở lên. Năm 2010, kế hoạch huyện giao là 9 hộ, phấn đấu đến đầu tháng 10 năm 2010 sẽ tiến hành nghiệm thu để đưa vào sử dụng và đến năm 2011 sẽ hoàn tất việc làm nhà ở cho 10 hộ còn lại.

Ông Bùi Văn Việt - Trưởng phòng Công thương, Phó trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở huyện Văn Yên cho biết, huyện có 1.109 hộ được hỗ trợ làm nhà ở theo Quyết định 167 và năm 2009 làm được 103 nhà. Qua đánh giá các ngôi nhà đều đạt tiêu chuẩn “3 cứng”, diện tích sử dụng từ 37m² trở lên.

Năm 2010, kế hoạch tỉnh giao là 534 nhà, trong đó có 444 nhà của 23 xã trong vùng Quyết định 30 ban hành ngày 5/3/2007 của Thủ tướng Chính phủ về danh mục các đơn vị hành chính thuộc vùng khó khăn; 90 nhà của 3 xã ngoài vùng quyết định 30 của Chính phủ. Nhận được kế hoạch tỉnh giao, Văn Yên đã tiến hành kiện toàn lại ban chỉ đạo cấp huyện, đồng thời ban hành Quyết định số 326 ngày 15/4/2010, yêu cầu các địa phương nhanh chóng lên kế hoạch hoàn tất các thủ tục để triển khai ngay việc nhà cho các hộ nghèo. Sau khi Quyết định được thông qua, huyện Văn Yên đã chỉ đạo các xã thành lập ban chỉ đạo và tiến hành rà soát, thống kê và bình xét các hộ gia đình theo đúng tiêu chí đề ra.

Các ngành chức năng có nhiệm vụ theo dõi, giám sát hỗ trợ các đơn vị làm thủ tục và triển khai thực hiện sao cho có hiệu quả nhất. Căn cứ điều kiện của từng địa phương, chỉ đạo các xã, lập phương án chuẩn bị vật liệu, huy động cộng đồng giúp đỡ các hộ xây dựng nhà ở, bảo đảm chất lượng và tiến độ đề ra; phấn đấu đến đầu tháng 10 năm 2010, tất cả các địa phương phải hoàn thành các thủ tục nghiệm thu để bàn giao nhà cho người dân sử dụng. Đối với 23 xã trong vùng Quyết định 30 của Chính phủ thì giá trị tối thiểu cho một ngôi nhà phải từ 21 triệu đồng trở lên và 3 xã ngoài vùng Quyết định 30 thì giá trị tối thiểu cho một ngôi nhà phải từ 20 triệu đồng trở lên, căn cứ theo 3 mẫu nhà cụ thể.

Mẫu 1 là nhà cấp 4 dùng cho hộ nghèo ở vùng thấp, (vách tường xây gạch chỉ, mái lợp phi brô xi măng, diện tích sử dụng 57,9m2).

Mẫu 2 là kiểu nhà dùng cho hộ nghèo ở vùng khó khăn về đường giao thông khó khăn, vận chuyển vật liệu xây dựng, nguyên vật liệu tại chỗ, (cột bê tông cốt thép, xà gỗ, mái lợp brô xi măng, vách bao che trát toóc - xi, láng nền, diện tích sử dụng  55m2).

Mẫu 3 là nhà sàn, nhà đất theo kiểu truyền thống, diện tích sử dụng 70,8m² và tất cả các mẫu nhà  đều phải đạt tiêu chuẩn “3 cứng”.

Thanh Tân