Xã Lương Thịnh có 18 thôn bản với 1.676 hộ, 6.593 khẩu, trong đó có 1.871 phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Công tác tuyên truyền dân số - kế hoạch hóa gia đình (DS/KHHGĐ) đạt hiệu quả tốt khi giảm từ 8 trường hợp sinh con thứ ba 2007 xuống còn 1 trường hợp năm 2009. Thế nhưng, qua 6 tháng 2010, có 5 trường hợp sinh con thứ ba, đã cho thấy vấn đề này ở Lương Thịnh đang còn có nhiều khó khăn, phức tạp khi số hộ có con thứ ba lại tăng lên.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng sinh con thứ ba là do trình độ dân trí không đồng đều, tư tưởng “trọng nam khinh nữ” của nhiều gia đình còn rất nặng nề vì muốn có con trai để nối dõi. Việc làm này trước đây chỉ diễn ra đối với người Dao và người Tày nhưng đến nay, tình trạng người Kinh sinh con thứ ba đã phát sinh gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác dân số (5 trường hợp vi phạm năm 2010, có 3 trường hợp là người Kinh).

Tại Lương Thịnh, không chỉ còn quan niệm cổ hủ gây ảnh hưởng cho công tác dân số mà nó còn cho thấy chính sách dân số chưa thực sự đi vào đời sống của người dân. Công tác dân số tại các thôn bản ở xa trung tâm xã còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là phụ nữ hiểu về chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước còn rất hạn chế. Họ chấp nhận bị phạt tiền để đổi lại có thêm con và đáng lưu tâm là mức với mức phạt 200 ngàn đồng/một trường hợp vi phạm chưa thực sự đủ sức răn đe.

Một nguyên nhân không kém phần quan trọng trong việc thực thi các chính sách DS/KHHGĐ là do đời sống của người dân còn nhiều khó khăn, vất vả nên họ không có điều kiện tham gia sinh hoạt tại các tổ chức, đoàn thể. Điều này ảnh hưởng lớn đến công tác tuyên truyền, vận động trong công tác DS/KHHGĐ.

Để vượt qua những thách thức trong công tác DS/ KHHGĐ, xã đã có những chủ trương, biện pháp nhằm hạn chế tình trạng sinh con thứ ba ở các thôn bản, huy động các cấp, các ngành, đoàn thể cùng vào cuộc; bố trí 20 cộng tác viên dân số ở 18 thôn bản và hàng năm duy trì mở từ 2 cuộc vận động tuyên truyền dân số tới người dân; phối hợp các cấp thành lập đoàn tuyên truyền, vận động về từng thôn, bản để tuyên truyền, vận động, tư vấn về công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản (CSSKSS); các chính sách, Pháp lệnh Dân số, các biện pháp tránh thai…

Đặc biệt, vừa qua, đã tập trung phát động chiến dịch truyền thông lồng ghép dịch vụ CSSKSS/ KHHGĐ đến vùng đông dân, vùng có mức sinh cao và vùng khó khăn theo kế hoạch năm 2010. Tuy nhiên, công tác dân số ở đậy còn gặp nhiều trở ngại.

Ông Đỗ Xuân Cử - cán bộ chuyên trách DS/KHGĐ xã Lương Thịnh cho biết:  cuộc sống của người dân Lương Thịnh chủ yếu dựa vào rừng núi nên sức lao động của đàn ông giữ vai trò vô cùng quan trọng dẫn đến tư tưởng “trọng nam" còn nặng nề. Công tác vận động chị em tham gia thực hiện các biện pháp DS/KHHGĐ chỉ đạt được 61% (thấp hơn so với các xã khác trong huyện) và nhiều chỉ tiêu về DS/KHHGĐ không đạt.

 Hoài Văn