Phần lớn các cơ sở hoạt động bức xạ đã chấp hành nghiêm túc các qui định của pháp luật về việc xin cấp phép khi tiến hành hoạt động bức xạ; đã bố trí người phụ trách an toàn bức xạ; trang bị liều kế cá nhân và đọc liều đúng  qui định; tổ chức khám sức khoẻ định kỳ cho nhân viên  bức xạ và  trang bị bảo hộ cá nhân như tạp dề, găng tay, các dụng cụ che chắn thích hợp như kính chì, che chắn tuyến giáp cho nhân viên bức xạ...

Tuy nhiên, phần lớn các cơ sở chưa xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố cấp cơ sở hoặc có xây dựng thì chưa đúng theo qui định. Việc  xây dựng và lưu giữ báo cáo định kỳ về thực trạng an toàn tiến hành công việc bức xạ hàng năm chưa được thực hiện đầy đủ. Việc xây dựng nội qui an toàn bức xạ, gắn đèn báo hiệu, biển cảnh báo nguy hiểm phóng xạ đã được thực hiện nhưng ở một số cơ sở chưa đúng qui định, một số ít cơ sở xây dựng nội qui chưa đạt yêu cầu, biển cảnh báo mầu sắc mờ nhạt, chỉ dẫn an toàn cảnh báo bức xạ chưa theo đúng qui định.

Việc đánh giá liều chiếu xạ cho nhân viên bức xạ của một số cơ sở chưa thực hiện đầy đủ theo định kỳ 1 lần trong 3 tháng. Một số cơ sở tổ chức khám bệnh cho nhân viên bức xạ nhưng thực hiện 1 năm/lần (theo qui định 6 tháng/lần đối với nhân viên bức xạ)... Đa số nhân viên bức xạ, đồng thời là người được bổ nhiệm phụ trách an toàn bức xạ tại các cơ sở chưa tham mưu cho thủ trưởng đơn vị thực hiện nghiêm chỉnh các yêu cầu trong giấy phép hoạt động của cơ sở và thực hiện các qui định bắt buộc của Luật Năng lượng nguyên tử.

Trong quá trình thanh tra, đoàn thanh tra đã lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính đối với 07/16 cơ sở và ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo qui định của pháp luật gồm các hành vi: không bố trí người phụ trách an toàn bức xạ theo qui định; không tổ chức khám sức khoẻ định kỳ cho nhân viên bức xạ theo qui định của pháp luật; không trang bị liều kế cá nhân cho nhân viên bức xạ theo qui định; không xây dựng, tổ chức thực hiện kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ cấp cơ sở; không lưu giữ hồ sơ xin cấp phép tiến hành công việc bức xạ theo qui định tại Điều 76 Luật Năng lượng nguyên tử; vi phạm một trong các điều kiện được ghi trong giấy phép tiến hành công việc bức xạ. Tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính đối với 7/16 cơ sở là 47.000.000 đồng.

Với mục tiêu xử lý nghiêm các hành vi vi phạm nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử. Cuộc thanh tra liên ngành chuyên đề về an toàn bức xạ hạt nhân trên địa bàn tỉnh Yên Bái được thực hiện đảm bảo tiến độ và kế hoạch đã đề ra. Qua công tác thanh tra  cũng đã chỉ rõ được những tồn tại và góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho cơ sở, nâng cao được vị trí vai trò và hiệu quả của hoạt động thanh tra khoa học và công nghệ, không làm cản trở hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra theo qui định của pháp luật. Đợt thanh tra này đã góp phần tạo sự chuyển biến tích cực trong việc nhận thức và hành động của các cơ sở được thanh tra trong việc thực hiện các qui định của pháp luật về lĩnh vực an toàn bức xạ hạt nhân.

Để làm tốt công tác quản lý nhà nước về an toàn và kiểm soát bức xạ trên địa bàn tỉnh các cơ quan quản lý nhà nước cần thường xuyên phối hợp và tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Các ngành chức năng cần xác định đây là việc làm thường xuyên của các cơ quan quản lý nhà nước với chức năng, nhiệm vụ được giao. Đối với các cơ sở có hoạt động bức xạ hạt nhân cần thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về lĩnh vực mình đang hoạt động; đề cao vai trò và trách nhiệm của người phụ trách an toàn bức xạ cũng như người đứng đầu cơ sở bức xạ; chấn chỉnh việc tổ chức lưu giữ đầy đủ các tài liệu hồ sơ liên quan đến quá trình hoạt động của công việc bức xạ.

Nguyễn Thanh Sơn