Yên Bái là một tỉnh miền núi nhiều năm liên tục có tỷ lệ gia tăng dân số tự nhiên và tỷ lệ sinh con thứ 3 ở mức cao nhưng đến nay, xu hướng sinh một con cũng đã xuất hiện khá nhiều ở các gia đình trẻ đang sinh sống ở khu vực thị xã, thành phố, thị trấn.

Tìm hiểu nguyên nhân, chúng tôi được biết chủ yếu là do gánh nặng về kinh tế, sức ép công việc xã hội đã khiến cho các gia đình ngại sinh em bé. Chị Nguyễn Thị Mai (32 tuổi) - một thợ may gia công ở thành phố Yên Bái chia sẻ: “Tuy mới có một cháu gái lên 5 tuổi nhưng vợ chồng mình quyết định không sinh thêm nữa vì thu nhập chỉ có 6 triệu đồng/tháng, trong khi cái gì cũng cần đến tiền, nào là tiền điện nước, tiền thuê nhà, tiền sữa, tiền gửi con ở trường tư… Nếu sinh thêm một bé nữa thì chắc vợ chồng mình sẽ không bao giờ có đủ điều kiện để mua được nhà ở thành phố và chăm sóc, nuôi dạy con cái được chu đáo”.

Khác với gia đình chị Mai, tuy không vất vả về kinh tế, có thu nhập cao và ổn định nhưng vợ chồng anh Lê Đức Quang ở phường Đồng Tâm, thành phố Yên Bái cũng đã thực hiện biện pháp kế hoạch hóa gia đình để chăm sóc cho cậu con trai duy nhất vừa tròn 4 tuổi. Anh Quang tâm sự: “Tuổi thơ của mình quá khổ rồi vì nhà đông anh em nên bây giờ cuộc sống có khá giả hơn một chút, vợ chồng mình cũng muốn có thời gian để phát triển sự nghiệp, dành những điều tốt đẹp nhất cho con và có điều kiện để phụng dưỡng bố mẹ già”.

Cùng chung quan điểm và cách nghĩ như anh Quang, chị Mai, một bộ phận gia đình trẻ hôm nay cũng cùng chung quan niệm: “Con cái tuy rất quan trọng nhưng không cứ phải là nhiều mà chỉ cần có một là đủ bởi còn nhiều nỗi lo khác”.

Họ quan niệm, đã sinh con thì phải chăm sóc, nuôi dưỡng cho tốt chứ không thể để ra sao thì ra cũng được. Thống kê từ cuộc Tổng điều tra dân số năm 2009 cả nước cho thấy, tỉ suất sinh (số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ) ở nhiều thành phố khá thấp.

Cụ thể: tỉ suất sinh toàn quốc là 2,03, trong đó thành thị chỉ là 1,8 còn nông thôn là 2,15. Theo xu hướng này thì tình trạng sinh một con có thể sẽ tăng mạnh trong thời gian tới, cộng thêm tuổi thọ kéo dài thì dân số  sẽ có nguy cơ bước vào giai đoạn già hóa nhanh chóng.

Vì vậy, song song với việc tuyên truyền giảm tỷ lệ sinh và sinh con thứ 3, ngành dân số cũng nên có những đổi mới trong công tác truyền thông, nâng cao chất lượng dân số và có các chính sách dân số phù hợp cho từng vùng miền, khu vực để các địa phương có mức sinh hợp lý.

Nếu những việc này được triển khai đồng bộ, kịp thời thì sẽ tránh được tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực trong tương lai khi dân số bị già hoá nhanh giống như một số nước trong khu vực Đông Nam Á.

Hồng Oanh