Năm 2007 tăng lên trên 13.000 trường hợp và chỉ riêng trong 9 tháng năm 2012, Bệnh viện Nội tiết tỉnh đã khám sàng lọc ĐTĐ cho 3.125 lượt người. Trong đó, tỷ lệ tiền ĐTĐ ở những người có nguy cơ cao là 15,7%, tăng 3% so với năm 2011 và có đến 60% số người bị bệnh ĐTĐ không biết mình bị mắc bệnh này.
   
Là căn bệnh rối loạn chuyển hoá carbonhydrat, ĐTĐ gây tăng đường huyết mạn tính do thiếu hụt Insulin hoặc hoạt động của Insulin ở mức độ khác nhau dẫn đến tăng đường máu gây nhiều biến chứng cấp tính và mạn tính. Ngày nay dưới tác động mạnh mẽ của nền kinh tế hội nhập, kéo theo sự thay đổi theo lối sống công nghiệp, làm giảm thiểu các hoạt động thể lực.

Cùng với đó tốc độ đô thị hoá nhanh, sự giàu lên của người dân, dẫn tới sự thay đổi quá nhanh về đời sống vật chất, chất lượng bữa ăn là những yếu tố cơ bản làm cho tốc độ của bệnh ĐTĐ gia tăng nhanh. Yên Bái là tỉnh miền núi nghèo, tốc độ phát triển kinh tế, đô thị hoá diễn ra không đồng đều nên môi trường cho bệnh ĐTĐ chủ yếu tập trung ở vùng thấp, nơi thị tứ, thị trấn, thị xã, thành phố.

Đến hết năm 2011, theo số liệu điều tra mới nhất của Bệnh viện Nội tiết tỉnh, trên địa bàn toàn tỉnh số người bị bệnh ĐTĐ tuổi từ 30 – 69 tăng lên 3,6%. Đây là một con số khá cao so với một tỉnh miền núi như Yên Bái.

Bác sỹ Nguyễn Quang Chúy - Phó giám đốc Bệnh viện Nội tiết tỉnh cho biết: “Những người thuộc dòng dõi huyết thống có huyết áp cao, béo phì... thuộc nhóm có nguy cơ chính mắc bệnh ĐTĐ. Ngoài ra còn có các nguy cơ trung gian như người ở tuổi trên 45 trở lên; ăn nhiều mỡ và thích ăn các loại thực phẩm có nhiều mỡ; thích ăn các thực phẩm có vị ngọt như đường, sữa, bánh kẹo; làm công việc hành chính nhẹ nhàng, ít hoạt động thể lực; nghiện và uống quá nhiều rượu và thuốc lá hàng ngày...”.

Nhưng những người nằm trong nhóm nguy cơ chính có khả năng mắc bệnh nhiều hơn nhóm nguy cơ trung gian. Nguy hiểm ở chỗ, bệnh ĐTĐ biến chứng làm tổn thương mạch máu lớn gây nên các bệnh mạch não, bệnh mạch vành và bệnh mạch chi. Bệnh ĐTĐ còn làm tổn thương mạch máu nhỏ gây nên bệnh võng mạc ĐTĐ, bệnh lý thận ĐTĐ, bệnh lý thần kinh ngoại vi và bệnh lý thần kinh tự động. Bệnh ĐTĐ được phân làm 2 loại type 1 và type 2.

Bệnh ĐTĐ type 1 chiếm khoảng 5-10% bệnh nhân ĐTĐ, do cơ chế tự miễn dịch, cơ thể sản xuất ra tự kháng thể kháng lại, gây chết tế bào Beta của tuỵ gây nên. Bệnh đái tháo đường type 2 là bệnh di truyền thường gặp nhất, chiếm 90 - 95% trường hợp mắc ĐTĐ. Bệnh có sự tác động qua lại giữa yếu tố gene và yếu tố môi trường như thói quen ăn uống, vận động thể lực.

Chi phí cho phòng và điều trị bệnh ĐTĐ rất lớn, bình quân từ 400 đến 500 nghìn đồng/người/tháng, việc phát hiện và quản lý sớm bệnh ĐTĐ trong cộng đồng là rất cần thiết trên phương diện kinh tế cũng như sức khoẻ của người dân. Hiện nay, tại Bệnh viện Nội tiết tỉnh khi xét nghiệm bệnh nhân ĐTĐ có nhiều tiêu chuẩn như: đo lượng đường trong máu lúc đói, tức là sau ăn tối thiểu từ 8 giờ đồng hồ trở lên, bệnh nhân được xét nghiệm nếu có lượng đường lớn hơn hoặc bằng 7 mmol/l là mắc bệnh ĐTĐ. Hoặc là biện pháp dung nạp đường máu sau 2 giờ khi uống 75g đường rồi làm xét nghiệm lại lượng đường trong máu, nếu lớn hơn hoặc bằng 11,1 mmol/l là ĐTĐ, còn từ 7,5 đến dưới 11 mmol/l là biểu hiện của tiền ĐTĐ…

Việc khám sàng lọc cho các đối tượng có nguy cơ là cần thiết, giúp phát hiện sớm bệnh nhân ĐTĐ có kế hoạch điều trị ngăn ngừa các biến chứng, đồng thời giúp những người có nguy cơ hiểu biết phòng và điều trị giảm tỷ lệ mắc bệnh. Bệnh ĐTĐ type 2 hoàn toàn có thể phòng và quản lý được. Những người mang yếu tố nguy cơ nếu được điều trị kịp thời bằng thuốc hoặc chế độ ăn uống tập luyện phù hợp, thay đổi lối sống có khả năng tránh được mắc bệnh ĐTĐ. Người bị ĐTĐ nếu được quản lý, điều trị tốt có chế độ ăn uống luyện tập phù hợp sẽ giảm hoặc chậm sự biến chứng của bệnh gây ra.

Từ nay đến hết năm 2012, cùng với tăng cường công tác đào tạo và củng cố mạng lưới chuyên khoa tuyến cơ sở, Bệnh viện Nội tiết tỉnh sẽ chủ động phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng làm tốt công tác truyền thông từ tỉnh, huyện đến tận xã, phường nhằm giảm các yếu tố nguy cơ cao gây bệnh. Đồng thời khám, quản lý và điều trị cho những người đã được phát hiện, giảm tỷ lệ người bệnh không được phát hiện trong cộng đồng, theo dõi và điều trị có hệ thống cho người mắc bệnh đã phát hiện theo phác đồ của Bộ Y tế, xây dựng triển khai và duy trì mô hình quản lý bệnh ĐTĐ trên phạm vi toàn tỉnh.

Ngọc Sơn