Ngay sau khi Bộ Y tế ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã (TCQGVYTX) giai đoạn 2011-2020 theo Quyết định số 3447/QĐ-BYT ngày 22/9/2011 của Bộ trưởng Bộ Y tế, ngành y tế Yên Bái đã lập Đề án xây dựng chuẩn quốc gia về y tế xã (CQGVYTX) giai đoạn 2011-2020 của tỉnh và có văn bản chỉ đạo các trung tâm y tế và phòng y tế tuyến huyện rà soát, chỉ đạo các xã tiếp tục duy trì theo chuẩn cũ. Thực hiện bộ tiêu chí mới, công tác xây dựng CQGVYTX bước đầu đã đạt những kết quả đáng khích lệ.

Được sự quan tâm chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, kinh nghiệm của các tuyến trong triển khai thực hiện công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân qua thực hiện CQGVYTX giai đoạn 2005-2010, việc triển khai thực hiện Đề án ở Yên Bái đã được thực hiện tại 100% số xã và chỉ đạo điểm tại các xã gần cập với tiêu chí quốc gia.

Đến tháng 3/2012, sau khi rà soát, đánh giá thực trạng y tế xã toàn tỉnh theo 10 tiêu chí quốc gia, Sở Y tế đã hoàn thiện Đề án và được Hội đồng nhân dân tỉnh phê duyệt tại kỳ họp thứ 5, HĐND khóa XVII bằng Nghị quyết số 14/2012/NQ-HĐND, ngày 20 tháng 7 năm 2012, UBND tỉnh phê duyệt bằng Quyết định số 1026/QĐ-UBND ngày 29/8/2012 về việc phê duyệt Đề án xây dựng xã đạt TCQGVYTX theo bộ tiêu chí mới trên địa bàn tỉnh Yên Bái, giai đoạn 2012-2015.

Đến ngày 31/12/2012, Sở Y tế đã tiến hành thẩm định kết quả thực hiện TCQGVYTX theo Bộ tiêu chí mới tại 11 xã có hồ sơ đề nghị. Kết quả: 10 xã đủ điều kiện đang tổng hợp trình UBND tỉnh ra quyết định công nhận gồm: huyện Lục Yên 2 xã, Yên Bình 2 xã, Văn Yên 2 xã, Văn Chấn 2 xã, Trấn Yên 1 xã, thành phố Yên Bái 1 xã.

Tuy nhiên, do chưa có các đánh giá về thực trạng y tế xã nên việc xây dựng Đề án còn gặp nhiều khó khăn, chưa phản ánh được thực trạng khách quan hệ thống y tế xã theo các tiêu chuẩn của Bộ tiêu chí mới cũng như chưa phân tích được các thuận lợi, khó khăn khi triển khai thực hiện Đề án.

Cơ sở vật chất xuống cấp, thiếu phòng làm việc, thiếu trang thiết bị theo quy định; thiếu kinh phí cho việc duy tu, bảo dưỡng và các hoạt động thường xuyên tại trạm y tế xã; 91 trạm y tế chưa có bác sỹ, năng lực quản lý và triển khai các chương trình y tế của cán bộ y tế xã còn yếu, cán bộ chuyên trách dân số xã chưa được đưa vào biên chế trạm y tế xã theo Thông tư 05 của Bộ Y tế; tại các xã vùng đông người dân tộc thiểu số, các chỉ tiêu về chăm sóc sức khỏe bà mẹ đạt thấp...

Bên cạnh đó, các xã vùng cao còn nhiều tập quán lạc hậu, công tác truyền thông chưa làm thay đổi thói quen và hành vi của người dân về vệ sinh môi trường, chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em; ban chỉ đạo một số xã còn ỷ lại vào sự hỗ trợ của tuyến trên, chưa chủ động xây dựng kế hoạch để triển khai thực hiện nhằm đạt TCQGVYTX; công tác giám sát hỗ trợ của tuyến tỉnh, huyện chưa được thực hiện tốt…

Để Đề án xây dựng TCQGVYTX theo Bộ tiêu chí mới trên địa bàn tỉnh đạt được kết quả cao, ngoài việc duy trì, giữ vững 10 xã đủ điều kiện, thời gian tới, ngành y tế Yên Bái sẽ tăng cường công tác chỉ đạo của các cấp, ngành đối với công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân và xây dựng xã đạt tiêu chí quốc gia về y tế; xây dựng các dự án kêu gọi tài trợ tạo nguồn vốn xây mới, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị cho các trạm y tế xã đảm bảo theo tiêu chí.

Đồng thời, triển khai Đề án Phát triển nguồn nhân lực y tế giai đoạn 2011-2015 theo Quyết định 33 của UBND tỉnh để bổ sung sự thiếu hụt bác sỹ và đào tạo lại, nâng cao năng lực quản lý và chuyên môn cho cán bộ y tế xã; đẩy mạnh truyền thông làm thay đổi nhận thức và hành vi của người dân về chăm sóc sức khỏe; tăng cường giám sát hỗ trợ của các tuyến; tuyến huyện thành lập các nhóm giám sát hỗ trợ thường xuyên xuống hỗ trợ các xã...

Ngọc Sơn