Nậm Có là xã vùng cao của huyện Mù Cang Chải, 99% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, phần lớn nhận thức còn hạn chế, đời sống kinh tế khó khăn, địa bàn tiếp giáp nhiều địa phương khác như: xã Tú Lệ (Văn Chấn), Phong Dụ Thượng (Văn Yên), các xã Nậm Tha, Liêm Phú, Nậm Xay, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai... Tệ nạn nghiện ma tuý tồn tại trên địa bàn xã cuốn theo nhiều tệ nạn xã hội khác, đặc biệt là trộm cắp, gây mất ổn định trật tự địa bàn.

Ông Giàng A Dê - Trưởng bản Tà Ghênh cho biết: “Tà Ghênh hiện có 15 người nghiện. Một người nghiện bình quân phải bỏ ra từ 100 - 150 nghìn đồng/ngày để mua ma tuý sử dụng. Khi không còn gì bán lấy tiền nữa thì trộm cắp, tham gia vận chuyển ma túy bán kiếm lời và sử dụng”. Theo báo cáo của Ban Công an xã, hiện Nậm Có có trên 200 đối tượng nghiện và nghi nghiện nhưng qua phản ánh của một số người dân thì số người sử dụng ma tuý còn cao hơn. Như vậy, đây là thị trường tiêu thụ tiềm năng của các "đầu nậu" ma tuý.

Bên cạnh đó, Nậm Có là địa phương khó khăn về kinh tế với tỷ lệ hộ nghèo chiếm trên 84%, vì vậy, lợi nhuận từ bán buôn, bán lẻ ma tuý cũng là một khoản thu nhập hấp dẫn với nhiều đối tượng lười lao động, thích ăn chơi đua đòi. Các đối tượng bán lẻ và các con nghiện còn dùng các thủ đoạn cò mồi, rủ rê, mời, chiêu đãi bạn bè những người ham chơi, nhẹ dạ khiến nhiều người bị nghiện nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ. Sự đua đòi của một số thanh niên dẫn đến độ tuổi người nghiện ngày càng trẻ hoá.

Ông Vàng A Hào - Trưởng bản Thào Xa Chải cho biết: “Bản có 14 người nghiện thì chỉ có 2 người trên 60 tuổi, còn lại đều đang ở trong độ tuổi lao động. Ngoài tuyên truyền, vận động thông qua hội họp, trực tiếp đến nhà các hộ có người nghiện... hiện, mỗi dòng họ trong bản bầu ra một người có uy tín nhất để kết nạp vào đội tự quản. Nếu dòng họ nào phát sinh người nghiện mới thì người có uy tín trong dòng họ và gia đình phải chịu trách nhiệm trước thôn theo quy ước, hương ước”.

Ở Thào Xa Chải đã biết bao gia đình vì có người nghiện ma tuý mà tan vỡ, con cháu không có đất sản xuất, không nơi nương tựa... Mới đây nhất là các đối tượng: Thào A L., Thào A S., Sùng A D. mới 25 - 30 tuổi nhưng do nghiện quá nặng, bán hết tài sản, gia đình tan vỡ. Bản có 2 tối tượng: Sùng A S. và Sùng A D. đã đi cai tại Trung tâm Cai nghiện tỉnh nhưng sau một thời gian ngắn lại “ngựa quen đường cũ”.

Hiện nay, người nghiện chủ yếu dùng ma tuý tổng hợp nên đối tượng sử dụng nhanh làm hạn chế sự kiểm soát, quản lý của gia đình, xã hội. Mặc dù công tác đấu tranh phòng chống ma tuý luôn được các cấp, các ngành địa phương quan tâm chỉ đạo sát sao, lực lượng chức năng đã bắt xử lý nhiều vụ, với nhiều đối tượng có hành vi buôn bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma tuý nhưng riêng năm 2012, các lực lượng đã bắt 6 vụ, 10 đối tượng liên quan đến ma tuý, lập hồ sơ đưa 4 đối tượng đi Trung tâm Cai nghiện tỉnh, 32 hồ sơ cai nghiện tại cộng đồng.

Anh Sùng A Mang - Trưởng Công an xã cho biết: "Do hiệu quả của các giải pháp sau cai nghiện chưa cao nên nhiều người cai nghiện xong vẫn tái nghiện, làm số người nghiện ở xã có giảm nhưng chưa nhiều. Vì thế, đường dây buôn bán ma tuý này bị triệt phá thì lại "mọc lên" đường dây khác để cung cấp “hàng”. Hiện trong xã vẫn còn những “điểm” bán lẻ ma tuý.

Cùng với công tác đấu tranh triệt phá, ngăn chặn các đường dây cung cấp ma tuý từ nơi khác vào địa bàn, địa phương cần tập trung tổ chức cai nghiện, có biện pháp mạnh hơn trong quá trình cai và kéo dài thời gian cai hơn nữa cho các đối tượng nghiện nặng để tăng sức răn đe, giáo dục con nghiện cũng như trong xã hội, góp phần hạn chế tình trạng tái nghiện, nghiện mới, góp phần ổn định đời sống, sinh hoạt của nhân dân.

P.V