Nặng lòng giữ lửa Sình ca

  • Cập nhật: Thứ ba, 28/1/2025 | 7:09:48 AM

YênBái - Đam mê gìn giữ những bản sắc văn hóa, nghệ nhân La Thị Tý ở thôn Đá Trắng, xã Vũ Linh, huyện Yên Bình luôn trăn trở để cho làn điệu Sình ca của người Cao Lan mãi vang vọng, trường tồn.

Bà La Thị Tý dạy các làn điệu múa hát Sình ca cho thế hệ trẻ trong xã.
Bà La Thị Tý dạy các làn điệu múa hát Sình ca cho thế hệ trẻ trong xã.


Nhiều năm qua, bà La Thị Tý đã tích cực tham gia các phong trào văn hóa văn nghệ và được tuyển chọn vào đội văn nghệ của thôn, xã, thường xuyên tham gia các hội thi, hội diễn nghệ thuật của huyện, tỉnh. Từ niềm đam mê đó, bà tích cực học hỏi từ thế hệ người cao tuổi về văn hóa truyền thống. Ngoài ra, bà học cách sáng tác, tìm hiểu sưu tầm các bài hát, dịch thuật lời và tìm hiểu về các nghi lễ, nghi thức thờ cúng, trang phục và ngôn ngữ, đặc biệt, các điệu múa, làn điệu dân gian, hát đối, hát gọi, hát giao duyên… trong đời sống sinh hoạt của người Cao Lan. Bà luôn trăn trở không để hồn cốt di sản văn hóa của người Cao Lan bị mai một theo thời gian. 

Đặc biệt, bà truyền lửa cho nhiều thế hệ cùng chung tay gìn giữ. Từ năm 2000, bà Tý cùng với Nghệ nhân ưu tú Âu Thị Chính, phối hợp thành lập đội văn nghệ dân gian dân tộc Cao Lan và truyền dạy miễn phí cho thế hệ trẻ trong thôn, xã. Qua đó, mọi người đều đã biết hát được nhiều điệu hát giao duyên, nói tiếng Cao Lan thành thục và múa các điệu múa dân gian. 

Qua các hội thi, hội diễn nghệ thuật quần chúng và trình diễn trang phục các dân tộc tại huyện và tỉnh, bà Tý cùng đội văn nghệ dân gian dân tộc Cao Lan ở xã Vũ Linh đã giành được nhiều giải thưởng cao. Bà tâm sự: "Trong các bài hát Sình ca Cao Lan, tôi phải luyện tập cho các cháu biết cách ngân nga, luyến láy, thể hiện tâm tư, tình cảm trong lời bài hát, như hát trong nhà (hát chúc tụng nhau), hát ngoài đường (hát giao duyên), hát đám cưới”. 

Năm 2023, thực hiện Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, bà Tý cùng với Nghệ nhân ưu tú Âu Thị Chính đã tham gia 2 lớp truyền dạy nghệ thuật trình diễn dân gian cho 40 học viên ở các độ tuổi khác nhau. Từ đó, nhiều học viên tiêu biểu đã trở thành hạt nhân văn nghệ của thôn, xã và các trường học trên địa bàn. 

Em Lê Kim Phượng - học sinh lớp 8, Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THCS vui mừng: "Em tham gia câu lạc bộ được hơn 3 năm rồi. Em học được rất nhiều bài hát hay bằng tiếng dân tộc Cao Lan, đặc biệt là các điệu múa chim gâu, múa xúc tép, phát nương, tra lúa. Em mong muốn giữ gìn và phát huy những văn hóa của dân tộc mình”. 

Nghệ nhân La Thị Tý chia sẻ thêm: "Hát Sình ca là một thể loại dân ca trữ tình, nét sinh hoạt văn hóa dân gian độc đáo, sâu lắng, tinh túy của người Cao Lan. Sình ca là lối hát giao duyên giữa nam và nữ hay tốp nam với tốp nữ; được hát trong nhiều hoàn cảnh khác nhau: hát trong đám cưới, ngày hội, hát khi tết đến, xuân về, hát trong lao động sản xuất, hát ru con... Ngày xưa, các bài hát được ghi bằng chữ Hán. Chúng tôi đã dịch ra tiếng Việt và thường chuyển thành thể lục bát cho có vần, có điệu, dễ học, dễ nhớ”. 

Bằng tình yêu và sự trân quý kho tàng cổ quý báu của tổ tiên, nhiều năm qua, nghệ nhân La Thị Tý đã cống hiến cung cấp tư liệu phục vụ công tác sưu tầm, lưu giữ, nghiên cứu về di sản. Trong đó, có các bài hát Sình ca Cao Lan và dịch thuật; các bài múa dân gian dân tộc Cao Lan; sưu tầm và phục dựng Lễ hội Khai đèn. Năm 2011, bà Tý cùng với các nghệ nhân trong thôn, xã đã phối hợp với Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Yên Bình dịch thuật 244 bài hát Sình ca Cao Lan góp phần xây dựng thành công Đề tài khoa học sưu tầm và truyền dạy các làn điệu múa hát Sình ca của dân tộc Cao Lan tại xã Vũ Linh. 

Ông Vũ Tuấn Mạnh - Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Yên Bình cho biết: "Huyện có 4 nghệ nhân ưu tú. Từ năm 2022 đến nay, huyện đã tổ chức được 8 lớp truyền dạy nghệ thuật trình diễn và tiếng nói, chữ viết dân tộc Cao Lan cho thế hệ trẻ. Đặc biệt, việc truyền dạy bảo tồn văn hóa dân tộc đã được các trường học đưa vào những tiết học địa phương, các buổi hoạt động ngoại khóa để giáo dục cho học sinh tình yêu văn hóa truyền thống, từ đó giúp các em có ý thức giữ gìn nét đẹp văn hóa dân tộc”. 

Tuy tuổi đã cao nhưng nghệ nhân La Thị Tý vẫn không ngừng truyền lửa để các thế hệ tuổi trẻ tiếp tục nối bước ông cha truyền dạy, bảo tồn những làn điệu Sình ca - linh hồn văn hóa của dân tộc Cao Lan. 

Vũ Đồng

Tags Yên Bình Vũ Linh Đá Trắng La Thị Tý Sình ca

Các tin khác
Màn tái hiện sinh hoạt Hạn Khuống của người Thái xã Nghĩa An, thị xã Nghĩa Lộ.

Hạn Khuống là loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian độc đáo của người Thái, được lưu truyền từ đời này qua đời khác. Loại hình nghệ thuật này được hình thành và phát triển cùng với quá trình lịch sử hình thành bản sắc văn hóa truyền thống gắn liền với cuộc sống, sinh hoạt, thể hiện đời sống vật chất và tinh thần của người Thái.

Văn hóa các dân tộc huyện Yên Bình đa dạng, độc đáo là nguồn tư liệu quý để các nghệ sĩ sáng tác.

Thời gian qua, nhận thức sâu sắc vai trò của văn học, nghệ thuật trong việc giáo dục tinh thần yêu nước, khơi dậy ý chí tự lực tự cường, Huyện ủy Yên Bình đã lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức nhiều hoạt động văn học, nghệ thuật sáng tạo, góp phần quan trọng trong phát triển đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân.

Nội dung quy hoạch di tích phải nêu rõ định hướng bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích; định hướng phát huy giá trị di tích gắn với phát triển du lịch bền vững - Ảnh: Di tích Hoàng thành Thăng Long

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang dự thảo Nghị định quy định thẩm quyền, trình tự, thủ tục, hồ sơ lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch khảo cổ; quy hoạch, dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh; dự án đầu tư, xây dựng công trình, sửa chữa, cải tạo, xây dựng nhà ở riêng lẻ nằm trong, nằm ngoài khu vực bảo vệ di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh; dự án đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp công trình kiến trúc hạ tầng kỹ thuật và trưng bày bảo tàng công lập.

Nghi thức tế Đền truyền thống được thực hiện tại Lễ hội Đền Thác Bà

Lễ hội Đền Thác Bà, huyện Yên Bình sẽ diễn ra trong 2 ngày từ 5-6/2, tại sân Đền Thác Bà và khu vực nhà văn hoá ngoài trời, sân vận động thể thao của Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Bà.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục