Theo rà soát, kiểm tra của Phòng Giáo dục - Đào tạo thị xã thì bậc học mầm non có nhu cầu hợp đồng 83 giáo viên, trong đó 49 giáo viên hợp đồng từ những năm cũ chuyển sang. Tuy nhiên, đến ngày 28/7, các trường mầm non hầu như chưa tiếp nhận được hồ sơ nào.

Năm học mới 2011 - 2012 đã bắt đầu. Ngành giáo dục thị xã Nghĩa Lộ đã tích cực chuẩn bị các điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, bồi dưỡng chuyên môn phục vụ năm học mới. Tuy nhiên, năm học này, ngành giáo dục thị xã nói chung, nhất là bậc học mầm non đang thiếu rất nhiều giáo viên hợp đồng.

Theo rà soát, kiểm tra của Phòng Giáo dục - Đào tạo thị xã thì bậc học mầm non có nhu cầu hợp đồng 83 giáo viên, trong đó 49 giáo viên hợp đồng từ những năm cũ chuyển sang. Tuy nhiên, đến ngày 28/7, các trường mầm non  hầu như chưa tiếp nhận được hồ sơ nào. Thêm vào đó, một số giáo viên hợp đồng những năm trước lại xin rút hồ sơ chuyển đi nơi khác. Thực tế này khiến ngành giáo dục thị xã cũng như các trường mầm non đang đứng trước khó khăn về việc thiếu giáo viên đứng lớp, gây ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục, chăm sóc trẻ và nhất là thực hiện mục tiêu phổ cập trẻ mầm non 5 tuổi.

Nguyên nhân

Cô Nông Thị Hải - giáo viên Trường mầm non Hoa Sữa - xã Nghĩa An, là giáo viên trẻ hợp đồng của nhà trường từ năm 2004. Qua 8 năm hợp đồng, cô luôn là giáo viên dạy giỏi cấp thị, năm học này cô tiếp tục đăng ký thi giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh. Để đảm bảo thực hiện mục tiêu phổ cập trẻ 5 tuổi năm học 2011-2012, cô Hải được phân công lên dạy ở điểm trường Nậm Đông, là thôn bản khó khăn nhất của xã Nghĩa An. Cô vui vẻ nhận nhiệm vụ mới song với đồng lương hợp đồng trừ các khoản tham gia bảo hiểm thực lĩnh về chỉ còn khoảng 1.200.000đ.

Trong khi đó, từ trung tâm xã đến điểm trường gần 10 cây số đường dốc, đá sỏi gồ ghề, riêng tiền xăng và tiền sửa xe đã hết chưa nói gì đến ăn uống, chi tiêu hàng ngày. Khó khăn là vậy nhưng cô Hải tâm sự:  “Cùng khóa học với mình, nhiều bạn ra công tác ở nơi khác đã được vào biên chế nhưng mình thì vẫn hợp đồng, tiền lương lại thấp. Nhưng là con em dân tộc địa phương, mong muốn được phục vụ các em nhỏ ở quê hương nên mình quyết tâm ở lại và cũng tin rằng chế độ hợp đồng rồi đây sẽ được quan tâm, có những ưu tiên, đãi ngộ hơn để có thể yên tâm công tác”. 

Nhiều cô giáo khác như Lò Thị Thu, Lò Thị Sao - giáo viên hợp đồng nhiều năm ở Trường mầm non Hoa Sen - xã Nghĩa Lợi, là vùng khó khăn của thị xã, chế độ cũng không khác giáo viên hợp đồng ở các trường nội thị với việc hưởng 85% lương bậc 1 của hệ đào tạo và phụ cấp khu vực. Trong khi đó, tiền trang trải gia đình, tiền nuôi con nhỏ nhiều khi phải ứng trước ngày lĩnh lương.

Các cô Hải, Thu, Sao nằm trong số hiếm những giáo viên là con em dân tộc thiểu số ở địa phương có năng lực chuyên môn, vừa yêu nghề và gắn bó với nghề ở bậc học mầm non trên địa bàn thị xã. Gánh nặng cuộc sống và cơ hội việc làm cũng như chế độ ổn định lâu dài là lý do khiến nhiều giáo viên hợp đồng xin chuyển nơi khác.

Trường mầm non Hoa Hồng - phường Tân An hiện có 19 cán bộ, giáo viên, trong đó, 12 biên chế, 7 giáo viên, nhân viên hợp đồng. Theo quy mô lớp năm học mới này thì còn thiếu 5 giáo viên và 1 nhân viên văn thư song đến thời điểm này, nhà trường vẫn chưa tiếp nhận được hồ sơ xin hợp đồng mới nào. Hơn nữa, trong số giáo viên đã hợp đồng từ nhiều năm nay lại có 2 người xin rút hồ sơ chuyển công tác mà cả 2 đều là những giáo viên giỏi.

Cô Vũ Thị Thái - Hiệu trưởng Trường Hoa Hồng giải thích lý do: “Mặc dù rất muốn gắn bó với nhà trường song chế độ hợp đồng chưa đảm bảo cuộc sống nên các cô giáo này đã chuyển sang các huyện khác để được vào biên chế”.

Theo bà Hậu - Trưởng phòng Giáo dục -Đào tạo thì, chính là chưa có một văn bản thống nhất trong việc hướng dẫn thực hiện chế độ cho giáo viên hợp đồng và có chế độ phù hợp đối với họ. Nhiều giáo viên hợp đồng 7 năm, 10 năm chế độ cũng như giáo viên hợp đồng 1 năm, 2 năm, tức là đều hưởng 85% lương bậc 1 của hệ đào tạo và phụ cấp khu vực. Giờ ngoại khóa của cô và bé Trường mầm non Hoa Huệ, thị xã Nghĩa Lộ xem triển lãm về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trao đổi với bà Nguyễn Thị Hậu - Trưởng phòng Giáo dục - Đào tạo thị xã thì được biết, theo Thông tư liên tịch hướng dẫn định mức biên chế sự nghiệp trong các cơ sở giáo dục mầm non công lập thì Nghĩa Lộ là vùng có điều kiện kinh tế – xã hội thuận lợi nên việc bổ sung biên chế mới cho giáo dục mầm non rất ít. Các trường hợp giáo viên về nghỉ chế độ thì bổ sung biên chế bằng việc ưu tiên tiếp nhận cán bộ, giáo viên công tác lâu năm ở vùng cao về nên nhiều năm trở lại đây gần như thị xã Nghĩa Lộ không có chỉ tiêu biên chế mới,  đồng nghĩa với việc giáo viên hợp đồng bậc mầm non nhiều năm nay không có cơ hội vào biên chế.

Tuy nhiên, đây cũng chưa phải nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng không thu hút được giáo viên mầm non. Cũng theo bà Hậu thì, chính là chưa có một văn bản thống nhất trong việc hướng dẫn thực hiện chế độ cho giáo viên hợp đồng và có chế độ phù hợp đối với họ. Nhiều giáo viên hợp đồng 7 năm, 10 năm chế độ cũng như giáo viên hợp đồng 1 năm, 2 năm, tức là đều hưởng 85% lương bậc 1 của hệ đào tạo và phụ cấp khu vực. Chế độ này được áp dụng thực hiện theo Hướng dẫn số 1617 của UBND tỉnh Yên Bái về việc hợp đồng giáo viên năm học 2008 - 2009 và từ đó không có văn bản hướng dẫn nào khác.

Ngoài ra, giáo viên hợp đồng không được hưởng trợ cấp nào khác, ví dụ như trợ cấp cho người lương thấp do trượt giá, giáo viên hợp đồng ở vùng 135 cũng không được hưởng chế độ thu hút. Điều đó tạo sự chênh lệch lớn giữa các giáo viên trong biên chế và giáo viên hợp đồng. Chế độ hợp đồng lại chưa đảm bảo được cuộc sống dẫn đến tình trạng không thu hút được giáo viên hợp đồng đối với bậc học mầm non trên địa bàn thị xã, 3 giáo viên hợp đồng từ nhiều năm nay xin chuyển đi nơi khác, nhu cầu hợp đồng hơn 30 giáo viên mới của năm học mới thì chưa có hồ sơ nộp về.

Giải pháp tình thế của các nhà trường

Thiếu 5 giáo viên hợp đồng, cô Tạ Thị Liên - Hiệu trưởng Trường mầm non Hoa Sữa cho biết: Nhà trường đã tiến hành hợp đồng với một  số em ở địa phương dù chưa qua đào tạo để bố trí vào các công việc nuôi dưỡng trẻ, còn việc giáo dục và chăm sóc vẫn phải bố trí các cô giáo có chuyên môn đảm nhận. Do vậy, hầu hết các cô đều phải làm quá số giờ quy định.

Điều đó có nghĩa là các cô sẽ bị giảm thời gian tham gia các hoạt động chuyên môn khác, ảnh hưởng đến việc nâng cao chất lượng cũng như sáng tạo trong nghiệp vụ của mỗi giáo viên. Song trong điều kiện thực tế, đó cũng là một trong những cách “vận dụng linh hoạt” của các trường mầm non trên địa bàn thị xã cùng với cách động viên các cô đã nghỉ chế độ tiếp tục hợp đồng nhằm khắc phục tình trạng thiếu giáo viên.

Việc thiếu giáo viên đã đặc biệt ảnh hưởng đến thực hiện phổ cập giáo dục trẻ mầm non 5 tuổi, bởi yêu cầu thực hiện được phải bố trí những giáo viên dày dạn kinh nghiệm, có chuyên môn nghiệp vụ để trang bị những kiến thức cơ bản và tâm lý cho trẻ bước vào ngưỡng cửa đầu tiên của bậc tiểu học. Nếu bố trí đủ đội ngũ này ở lớp 5 tuổi thì các lớp khác sẽ bị ảnh hưởng, đây chính là khó khăn đối với việc sắp xếp giáo viên của các nhà trường.

Giờ ngoại khóa của cô và trò Trường mầm non Hoa Huệ, thị xã Nghĩa Lộ xem triển lãm về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Chế độ hợp đồng chưa ưu đãi cũng dẫn đến không khích lệ được con em người dân tộc thiểu số về phục vụ cho quê hương. Đặc biệt, việc không có chỉ tiêu biên chế mới dẫn đến nguy cơ những giáo viên hợp đồng xuất sắc đã được quy hoạch nhiều năm cũng khó trong việc bổ nhiệm làm cán bộ nguồn, cán bộ quản lý cho bậc học mầm non.

Tình trạng thiếu giáo viên ở bậc học mầm non đã diễn ra từ nhiều năm và đến nay thực sự trở nên cấp bách. Trước thực trạng đó, ngành giáo dục thị xã cũng có những giải pháp trước mắt như: khen thưởng, biểu dương kịp thời, tạo điều kiện cho các nhà trường vận dụng hợp lý việc hợp đồng công việc để duy trì tốt công tác chăm sóc, giáo dục trẻ. Đồng thời, để giữ chân các cô giáo, ngành lập tờ trình về việc hỗ trợ mức chi trả tiền công đối với giáo viên hợp đồng, đặc biệt là giáo viên hợp đồng bậc học mầm non năm học 2011-2012.

Trong tờ trình đề nghị: “Ngoài tiền công hàng tháng chi trả theo quy định, giáo viên hợp đồng được hỗ trợ thêm hàng tháng bằng 15% của bậc 1 theo trình độ đào tạo và một số đề nghị ưu đãi khác....”. Trước mắt, UBND thị xã Nghĩa Lộ đã chỉ đạo các ngành chức năng rà soát nguồn kinh phí được cấp đối với các trường để trên cơ sở đó hướng dẫn thực hiện chế độ, chính sách đối với giáo viên mầm non.

Được biết, tình trạng này không chỉ riêng thị xã Nghĩa Lộ mà còn nhiều địa phương trong tỉnh. Để thu hút cũng như giữ chân giáo viên mầm non ở địa bàn, thiết nghĩ cần sớm có một văn bản thống nhất trong toàn ngành hướng dẫn về việc thực hiện chế độ hợp đồng đối với giáo viên.

Trong đó, quan tâm đến chế độ tăng lương cho giáo viên hợp đồng theo định kỳ, có chế độ khen thưởng theo kết quả thực hiện nhiệm vụ hàng tháng, hàng năm; hàng năm nghiên cứu, có bổ sung chỉ tiêu biên chế mới để những giáo viên hợp đồng diện quy hoạch có cơ hội tham gia cả công tác quản lý.

Thu Hằng