Hơi thở của mùa xuân đã về qua những chồi non lộc biếc, qua nụ đào khoe sắc thắm. Trong không khí đón xuân mới, may mắn chúng tôi lại được hưởng chung niềm vui của hàng trăm hộ dân các thôn Hông Bàng, Cây Thọ, Đồng Đát, xã Đại Đồng (Yên Bình) khi đón nhận con đường mới vào thôn vừa mới hoàn thành. Ông Đoàn Xuân Tiến đã trên 80 tuổi, xúc động: “Bao nhiêu năm sinh sống ở đây, đường sá xuống cấp đi lại quá vất vả, cứ nghĩ đời mình không được đi con đường tốt, nay được Nhà nước đầu tư đường bê tông hoá đi lại dễ dàng. Đúng là mơ ước bao năm đã thành hiện thực!”.

Được biết, để xây dựng tuyến đường, cùng sự đầu tư của Nhà nước, nhân dân 3 thôn đã hiến nhiều diện tích đất vườn, rừng, ruộng để làm đường mà không nhận bất cứ  khoản đền bù nào. Tinh thần được ông Lương Quang Tình - Trưởng ban Mặt trận thôn Hồng Bàng khái quát: “Xây dựng đường làng, đất vàng dân cũng hiến”!

Như đánh giá của Chủ tịch UBND xã Tuy Lộc, thành phố Yên Bái Nguyễn Đức Luận: “Từ sự tham gia của người dân trong góp ý xây dựng quy hoạch, đóng góp tiền, hiến đất, tham gia các dự án phát triển kinh tế thay đổi cây trồng, vật nuôi để nâng cao thu nhập…, Tuy Lộc trở thành xã đầu tiên đạt gần đủ 19 tiêu chí về XDNTM. Có thể nói, trong thành công này, sự tham gia của người dân giữ vai trò cực kỳ quan trọng”.

Từ thực tế XDNTM ở các địa phương cho thấy, việc tham Chương trình của người dân diễn ra ở mọi vùng, bằng mọi hoạt động. Cụ thể như việc bà con đẩy mạnh phát triển kinh tế gia đình nâng cao thu nhập, rồi tích cực tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng… theo nội dung 19 tiêu chí của Chương trình. Điều này đã góp phần để sau ba năm triển khai, Yên Bái đã đạt được những kết quả đáng phấn khởi. 100% xã (152 xã) trong tỉnh đã xây dựng được quy hoạch theo kế hoạch và lộ trình Chương trình đề ra; đã có 140 xã xây dựng xong đề án XDNTM.

Trong đó đáng chú ý là nhờ quan tâm chỉ đạo thực hiện thông qua lồng ghép các chương trình, dự án, kêu gọi sự đóng góp của người dân, sự tham gia của các doanh nghiệp, việc  huy động nguồn lực XDNTM đã thu được nhiều kết quả. Toàn tỉnh đã huy động khoảng 2.142, 221 tỷ đồng để đầu tư phát triển sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng…

Trong đó, với tổng kinh phí khoảng 1.500 tỷ đồng, đã cứng hóa 380 km đường giao thông nông thôn và mở mới trên 700 km đường thôn, bản; cứng hoá 62 km kênh mương nội đồng, 49 công trình thuỷ lợi, kè chống sạt lở; 63 công trình văn hóa; cải tạo, nâng cấp, xây mới, xoá 5.000 nhà ở dột nát trong dân; xây dựng 72 điểm thu gom rác thải và 3 nghĩa trang…

Trong huy động xây dựng cơ sở hạ tầng, nổi bật là việc thực hiện Đề án phát triển giao thông nông thôn. Khởi động từ đầu năm 2012 với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”, phong trào kiên cố hóa đường giao thông đã phát triển rộng khắp, không tuyến đường nào phải đền bù, giải phóng mặt bằng mà hoàn toàn do dân tự nguyện hiến đất hoặc phá bỏ tường rào, vật kiến trúc…

Nhờ thế, với tổng kinh phí 548 tỷ đồng, các xã trong tỉnh đã kiên cố được 380 km đường và mở mới được hơn 700 km đường. Riêng năm 2012 đã kiên cố hóa mặt đường bê tông xi măng 130 km và mở mới nền đường liên thôn, bản 348 km với tổng kinh phí  183 tỷ đồng (Nhà nước hỗ trợ 104 tỷ đồng, nhân dân đóng góp trên 79 tỷ). Năm 2013 kiên cố hoá được 130 km đường, mở mới nền đường liên thôn bản 300 km, tổng kinh phí trên 216 tỷ đồng, nhân dân đóng góp hàng trăm tỷ đồng.

Thu hoạch lúa cao sản trên cánh đồng Mường Lò. (Ảnh: Thanh Miền)

Cùng lĩnh vực phát triển cơ sở hạ tầng, việc phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân cũng thu được nhiều kết quả. Trên cơ sở đồ án quy hoạch, đề án XDNTM, người dân các xã đã tích cực tham gia các mô hình phát triển sản xuất nâng cao thu nhập. Trong đó xuất hiện nhiều mô hình mang lại hiệu quả cao như: mô hình sản xuất lúa chất lượng quy mô 50 ha tại huyện Trấn Yên và thị xã Nghĩa Lộ, mô hình dâu tằm tơ tại xã Tân Đồng (Trấn Yên), nuôi cá nheo trong lồng trên hồ Thác Bà, mô hình trồng cây thanh long ruột đỏ tại Yên Bình…

Việc thực hiện đề án, dự án và các chính sách hỗ trợ sản xuất đã tạo sự chuyển biến tích cực trong sản xuất hàng hoá tập trung, quy mô lớn. Đã duy trì được 120 hợp tác xã sản xuất nông nghiệp, 2.310 tổ hợp tác, đặc biệt từng bước hình thành mối liên kết người dân - doanh nghiệp trong làm ra và tiêu thụ sản phẩm, tạo điều kiện cho người dân yên tâm sản xuất, nâng cao thu nhập. Đây là yếu tố quan trọng giúp mỗi năm toàn tỉnh giảm trung bình 4% hộ nghèo; số hộ khá, giàu ngày càng tăng.

Đánh giá về vai trò chủ thể của người dân, ông Mai Mộng Tuân – Phó giám đốc Sở Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn, Chánh văn phòng điều phối Đề án Chương trình XDNTM của tỉnh khẳng định: Từ công tác tuyên truyền, vận động mà cán bộ, đảng viên và người dân ở các xã đã từng bước nhận rõ hơn về mục đích, ý nghĩa cũng như vai trò chủ thể của mình. Quá trình thực hiện người dân đã tích cực tham gia, là nhân tố quyết định sự thành công của Chương trình.

XDNTM là chưong trình lớn, mục tiêu lâu dài. Từ thực tế bước đầu, vai trò là chủ thể của người nông dân Yên Bái đã được thể hiện rõ. Kết quả đó tin rằng từ mùa xuân này người dân sẽ tiếp tục tích cực tham gia vào Chương trình nhằm thay đổi bộ mặt nông nghiệp, nông dân và nông thôn Yên Bái, đóng góp xây dựng  quê hương Yên Bái ngày thêm giàu đẹp.

Nguyễn Đình