Yên Bái là một trong những địa bàn có dấu tích sinh sống của người Việt cổ, trong đó có nền văn minh sông Hồng, sông Chảy và cũng là trung tâm giao lưu văn hóa giữa vùng đông, tây, nam, bắc nên có điều kiện khá thuận lợi cho du lịch sinh thái.

Yên Bái cũng là địa bàn có các tuyến đường bộ đi qua như quốc lộ 32, 37, 70 và còn có tuyến đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai trong tương lai gần với hệ thống đường thủy như sông Hồng, sông Chảy; địa giới giáp ranh với nhiều tỉnh lân cận: phía bắc giáp Lào Cai, phía nam giáp Phú Thọ, phía đông giáp hai tỉnh Hà Giang và Tuyên Quang, phía tây giáp Sơn La.

Tỉnh còn có nhiều cảnh thiên nhiên đẹp, kỳ vĩ như: hồ Thác Bà với diện tích toàn vùng là 23.400ha, diện tích mặt nước là 19.050ha với trên 1.300 hòn đảo lớn nhỏ; rừng chè Shan cổ thụ của xã Suối Giàng (Văn Chấn) ở trên độ cao 1.400m so với mặt nước biển; ruộng bậc thang "Danh thắng cấp quốc gia" ở huyện vùng cao Mù Cang Chải, những cánh rừng nguyên sinh đa dạng, phong phú về hệ động thực vật ở Khu bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu, huyện Văn Yên; nhiều suối nước nóng tự nhiên tại hai huyện Văn Chấn và Trạm Tấu.

Ngoài ra, Yên Bái còn là địa bàn có nhiều hang động tự nhiên nổi tiếng với những câu chuyện truyền thuyết như hang Thẩm Han ở thị xã Nghĩa Lộ, hang Thẩm Lé của huyện Văn Chấn, động Thủy Tiên ở huyện Yên Bình và nhiều di tích lịch sử cách mạng, nhiều đền, chùa với nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc…

Du lịch văn hóa ở Yên Bình.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của du lịch, những năm gần đây, Yên Bái đã đưa du lịch vào lĩnh vực ưu tiên đầu tư và phát triển sau công nghiệp. Hàng năm, hoạt động du lịch đã mang lại những kết quả kinh tế đáng khích lệ cho tỉnh nhà.

Điển hình là các chương trình liên kết phát triển du lịch giữa ba tỉnh Yên Bái - Phú Thọ - Lào Cai và chương trình hợp tác phát triển du lịch 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng đã để lại nhiều ấn tượng với du khách trong nước và quốc tế.

Các hoạt động du lịch sinh thái, văn hóa tâm linh với các tuyến du lịch trên sông Chảy, du lịch miền Tây, du lịch sông Hồng trong lễ hội mùa xuân cùng với những sản phẩm du lịch đã quảng bá tiềm năng, thế mạnh của du lịch địa phương.

Năm 2012, ngành du lịch Yên Bái đã đón và phục vụ khoảng 390.000 lượt khách (tăng 6,2% so với năm 2011), doanh thu đạt 170 tỷ đồng (tăng10,3% so với năm 2011).

Trong năm qua với chương trình hợp tác du lịch 8 tỉnh Tây Bắc, Yên Bái đã quảng bá nhiều hoạt động du lịch phong phú trên các phương tiện thông tin đại chúng như trên đài truyền hình Trung ương, đài phát thanh truyền hình địa phương tới các tỉnh bạn; đã xuất bản hơn 3.000 tập gấp giới thiệu về quê hương Yên Bái đến thị trường khách tham quan trong nước và ngoài nước; xây dựng website quảng bá du lịch trên địa bàn với địa chỉ: http://dulichyenbai.gov.vn.

Cùng đó, tỉnh còn tổ chức làm việc và giới thiệu hình ảnh du lịch về "Danh thắng quốc gia ruộng bậc thang ở huyện vùng cao Mù Cang Chải", trên hồ Thác Bà và Khu du lịch sinh thái xã Suối Giàng với các đoàn khảo sát về tiềm năng du lịch như:

Tổng cục Du lịch, Hiệp hội Du lịch thành phố Hồ Chí Minh, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch thành phố Hồ Chí Minh, báo, đài Trung ương và địa phương nhằm khai thác mở rộng thị trường khách du lịch và xúc tiến đầu tư về du lịch trong và ngoài nước của tỉnh nói riêng và 8 tỉnh Tây Bắc nói chung.

Tháng 4/2012, tại Hội nghị triển khai Chương trình phát triển năng lực du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội của 8 tỉnh Tây Bắc tổ chức tại Hà Giang, Yên Bái đã giới thiệu 2 điểm du lịch cộng đồng điển hình có trách nhiệm là làng văn hóa du lịch cộng đồng Ngòi Tu xã Vũ Linh (Yên Bình) và làng văn hóa du lịch cộng đồng xã La Pán Tẩn (Mù Cang Chải) để đề xuất với Dự án EU hỗ trợ trong khu vực 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng.

Tháng 10/2012, Yên Bái đã phối hợp với tỉnh Phú Thọ tổ chức chuyến tham quan học tập mô hình tổ chức quản lý và khai thác các hoạt động du lịch tại Thái Lan.

Trong chuyến đi, đoàn đã thăm quan và học tập kinh nghiệm về công tác khai thác phát triển du lịch tại các tỉnh Chiang Mai, Chiềng Rai, thành phố Pattaya, Băng Kok.

Cùng đó, tìm hiểu về các mô hình khai thác, phát triển du lịch văn hóa cộng đồng, du lịch sinh thái tại địa phương...; tổ chức thành công 2 buổi hội thảo trao đổi kinh nghiệm phát triển du lịch với Tổng cục Du lịch Thái Lan, trao đổi kinh nghiệm làm du lịch với các doanh nghiệp du lịch Thái Lan, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm thực tế và hiệu quả cho hoạt động du lịch ở Yên Bái.

Thực hiện kế hoạch hành động hợp tác phát triển du lịch của 8 tỉnh Tây Bắc giai đoạn 2010 - 2015, Yên Bái đã phát động cuộc thi ảnh đẹp về du lịch Tây Bắc mở rộng lần thứ nhất nhằm giới thiệu, quảng bá hình ảnh quê hương, con người và những nét đẹp đặc trưng về tài nguyên du lịch, loại hình dịch vụ du lịch, di sản văn hóa, di tích lịch sử, lễ hội, làng nghề truyền thống, văn hóa dân gian khu vực 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng đến với du khách trong nước và quốc tế.

Chương trình hợp tác du lịch 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng thực sự trở thành thương hiệu riêng của vùng Tây Bắc, theo đó Yên Bái tiếp tục xây dựng các tour du lịch đặc trưng hấp dẫn, để kết nối với các tỉnh bạn tạo thành một hệ thống du lịch liên hoàn nhằm thu hút du khách đến với  quê hương Yên Bái.

Với sự quan tâm của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Đảng bộ, chính quyền địa phương, tin tưởng rằng ngành du lịch Yên Bái sẽ khai thác tốt tiềm năng, thế mạnh về du lịch của địa phương và hợp tác tốt với các tỉnh trong khu vực Tây Bắc.

Hồng – Huyền