Đền Đại Kại là một địa điểm trong quần thể Di tích lịch sử văn hoá - Chùa tháp Hắc Y - Đại Kại xã Tân Lĩnh đã được Bộ Văn hoá công nhận là di tích cấp quốc gia. Theo dân gian truyền lại, cũng như từ sử sách lâu đời, đền Đại Kại thờ bà Chúa quân Lương Vũ Thị Ngọc Anh, là con nhà dòng dõi, tướng lĩnh, tinh thông văn võ lại am hiểu nghề nông. Tướng Vũ Văn Mật tiến cử bà lên nhà vua và được phong chức Phó tướng phụ trách quân lương. Hàng chục năm với cương vị của mình bà đã được giữ trọn việc quân lương ở vùng rừng núi hiểm trở. Trong lúc khó khăn, bà đem kinh nghiệm canh tác ở miền xuôi phổ biến cho nhân dân và quân binh trong vùng khai khẩn đất đai trồng lúa nước, trồng bông dệt vải, hàng chục cánh đồng ở Châu Thu Vật, Châu Lục Yên xưa đều có công của bà. Đây là dịp để nhân dân trong vùng tỏ lòng thành kính trước những công lao to lớn của các đấng công thần đã có công dựng nước và giữ nước. Và cũng là dịp để nhân dân các dân tộc huyện Lục Yên, du khách thập phương cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt, nhân khang vật thịnh…

Lãnh đạo huyện Lục Yên dâng hương tại Lễ hội

Lễ hội Đền Đại Kại là biểu hiện lòng biết ơn thành kính của nhân dân trong vùng đối với các bậc cao nhân đã có công khai sơn, phá thạch, xây thành lập luỹ, là dịp để du khách thập phương tìm kiếm, khám phá những cảnh quan kỳ thú của vùng đất ngọc như: Bình nguyên xanh Khai Trung, Động Chùa São, chùa và hang động xã Tân Lập, làng nghề tranh đá quý thị trấn Yên Thế…thăm quan và tìm hiểu khám phá những quần thể di tích Đại Kại - Chùa tháp đất nung - Khu khảo cổ học Đình Bến Lăn, tự hào về bề dày truyền thống đấu tranh dựng nước và giữ nước của cha ông trên vùng đất Ngọc Lục Yên.

Lễ hội Đền Đại Kại, huyện Lục Yên là một trong những điểm đến tâm linh và nằm hoạt động hưởng ứng chương trình du lịch về nguồn năm 2012 của ba tỉnh Yên Bái - Phú Thọ - Lào Cai nhằm thu hút du khách đến với Lục Yên để chiêm bái và tìm hiểu thêm những phong tục tập quán, nét đẹp mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc và mảnh đất, con người của một vùng quê núi.

Hoạt động thi đấu các môn thể thao dân tộc truyền thống

Cùng với các hoạt động tâm linh, tại lễ hội cũng đã diễn ra các hoạt động thi đấu các môn thể thao dân tộc truyền thống như: ném còn, bắn nỏ, đẩy gậy, vật, chọi gà, đánh quay, đánh yến, bóng chuyền, kéo co mang đậm bản sắc văn hoá truyền thống của nhân dân các dân tộc Lục Yên đã thu hút hàng trăm vận động viên tham gia, với sự cổ vũ nhiệt tình của hàng ngàn du khách, góp phần làm cho không khí lễ hội càng thêm tưng bừng, hấp dẫn.

Đức Toàn - Hoài Văn