Trong xu thế hội nhập hiện nay, khoa học và công nghệ (KHCN) là một trong các yếu tố quan trọng có tác động tích cực đến tăng trưởng, phát triển kinh tế nước ta. Đại hội XI của Đảng đã nhấn mạnh: "Phát triển mạnh KHCN làm động lực đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển kinh tế tri thức, góp phần tăng nhanh năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế. Sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước".

Với vai trò là động lực của sự phát triển, trong những năm qua các hoạt động KHCN ở tỉnh Yên Bái đã bám sát mục tiêu, nhiệm vụ theo Chương trình hành động số 76-CTr/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 6 (khóa XI) về "Phát triển KHCN phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" với mục tiêu: tập trung cho phát triển khoa học và công nghệ để KHCN thực sự là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh.

Trong những năm qua, hoạt động KHCN tỉnh Yên Bái đã không ngừng đổi mới và phát huy hiệu quả thông qua việc đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao các tiến bộ KHCN vào sản xuất và góp phần nâng cao giá trị, hiệu quả, sức cạnh tranh của sản phẩm hàng hóa. Tập trung đẩy mạnh ứng dụng thành tựu về công nghệ sinh học, thông qua việc tuyển chọn, chuyển đổi, sản xuất các loại giống cây trồng, vật nuôi, có giá trị kinh tế cao, phù hợp với điều kiện tự nhiên của tỉnh.

Xây dựng, nhân rộng mô hình chuyển giao, ứng dụng tiến bộ KHCN phục vụ phát triển kinh tế, xã hội vùng nông thôn, miền núi. Đồng thời, triển khai có hiệu quả việc hỗ trợ cho các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đầu tư đổi mới công nghệ, chuyển giao công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và xác lập quyền sở hữu công nghiệp.

Công tác triển khai thực hiện các đề tài, dự án KHCN được tỉnh quan tâm chỉ đạo thực hiện. Hàng năm, tỉnh đã dành 50 - 60% tổng kinh phí sự nghiệp khoa học cho nghiên cứu, chuyển giao xây dựng các mô hình sản xuất nông lâm nghiệp, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất.

Các đề tài, dự án được xây dựng bám sát mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh. Trong lĩnh vực khoa học nông nghiệp, các nhiệm vụ KHCN đã tập trung nghiên cứu, ứng dụng những tiến bộ kỹ thuật để phát triển những giống cây trồng, vật nuôi có lợi thế cạnh tranh, xây dựng các mô hình phát triển nông nghiệp, chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với đặc điểm sinh thái của từng vùng, bảo tồn và khai thác hiệu quả nguồn gen cây trồng vật nuôi đặc hữu, quý hiếm có giá trị kinh tế như: bưởi Đại Minh (Yên Bình), cam sành (Lục Yên), nếp Tú Lệ (Văn Chấn), gà của dân tộc Mông, sơn tra (Mù Cang Chải), lúa Chiêm Hương xã Đại Phác (Văn Yên), mô hình trồng thâm canh chuối tiêu hồng, hoa lan Hồ điệp, lúa ĐS1...

Hầu hết các đề tài, dự án khoa học thuộc lĩnh vực nông lâm nghiệp đều tập trung hỗ trợ trực tiếp nông dân về giống mới, vật tư, đặc biệt về kỹ năng canh tác và năng lực tiếp thu những tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất và đã có tác động tốt đến đời sống kinh tế, xã hội của vùng triển khai đề tài, dự án. Thông qua thực hiện các đề tài, dự án đã đưa nhiều công nghệ mới vào sản xuất. Qua đó, người dân đã từng bước tiếp nhận và ứng dụng tiến bộ KHCN vào sản xuất, đã tạo được động lực thúc đẩy sản xuất phát triển, hàm lượng KHCN trong giá trị sản phẩm, hàng hoá đã được nâng lên, góp phần tăng năng suất lao động, chất lượng, sản lượng hàng hóa.

Trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, các nhiệm vụ KHCN tập trung nghiên cứu nhằm củng cố các luận cứ khoa học, đề xuất các giải pháp giải quyết các vấn đề về văn hóa, dân tộc, quốc phòng - an ninh mang tính đặc thù của tỉnh như: thực trạng và giải pháp tăng cường công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự đối với các lễ hội trên địa bàn tỉnh; nghiên cứu bảo tồn, lưu truyền 6 điệu xòe cổ của đồng bào Thái vùng Nghĩa Lộ - Mường Lò; thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về an ninh trật tự đối với phụ nữ Việt Nam xuất cảnh trái phép ra nước ngoài trên địa bàn huyện Lục Yên; sưu tầm, nghiên cứu các điệu múa dân gian trong lễ hội văn hóa các dân tộc Tày, Thái, Khơ Mú ở Văn Chấn và Nghĩa Lộ; đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp xúc tiến thương mại thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng có thế mạnh của tỉnh; nghiên cứu bảo tồn Hội “Hạn Khuống” của đồng bào Thái vùng Mường Lò - Nghĩa Lộ.

Đẩy mạnh việc hướng dẫn, xây dựng xác lập quyền đối với chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu chứng nhận,  nhãn hiệu tập thể cho một số sản phẩm đặc sản có thế mạnh của tỉnh, như: xây dựng chỉ dẫn địa lý quế Văn Yên; nhãn hiệu chứng nhận chè Suối Giàng (Văn Chấn), sơn tra (Mù Cang Chải), bưởi Đại Minh (Yên Bình); nhãn hiệu tập thể miến Đao Giới Phiên thành phố Yên Bái, gạo Chiêm Hương Đại - Phú - An (Văn Yên)... Qua xây dựng, xác lập quyền sở hữu công nghiệp cho các sản phẩm trên, đã góp phần quan trọng nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường, nâng cao thu nhập cho người dân.

Có thể nói, hoạt động nghiên cứu, ứng dụng KHCN thời gian qua đã từng bước đổi mới ngay từ bước xác định nhiệm vụ nghiên cứu, ứng dụng với tiêu chí đề tài, dự án KHCN phải có địa chỉ ứng dụng, đối tượng thụ hưởng kết quả, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh.

Kế thừa những kết quả đạt được, trong thời gian tới, Sở KHCN tỉnh tiếp tục tổ chức kịp thời các nhiệm vụ chính trị của đơn vị, đúng theo yêu cầu quản lý nhà nước về KHCN như: thực hiện các đề tài dự án khoa học; tăng cường công tác thanh tra kiểm tra; tuyên truyền phổ biến pháp luật; hướng dẫn các doanh nghiệp thực hiện đổi mới công nghệ và xác lập quyền sở hữu trí tuệ; điều tra, bổ sung cơ sở dữ liệu về công nghệ của các ngành công nghiệp chủ yếu trên địa bàn; tuyên truyền phổ biến pháp luật về an toàn bức xạ; thông tin tuyên truyền các thành tựu tiến bộ KHCN... nhằm góp phần phát triển kinh tế, xã hội tỉnh.

Vũ Xuân Hợi - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ