Thấm nhuần lời dạy của Bác, nhiều năm qua, tỉnh Yên Bái đã chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao - “chìa khóa” để phát triển kinh tế - xã hội. Vì vậy, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là việc làm cấp thiết trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế.

“Di chúc” của Người đã được Đảng bộ, chính quyền tỉnh Yên Bái khắc ghi và hiện thực hóa trong từng thời kỳ. Cụ thể là Nghị quyết số 25-NQ/TU ngày 22/12/2011 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XVII về phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hóa - hiện đại hóa tỉnh Yên Bái giai đoạn 2011 - 2020, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã chủ động tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện toàn diện các nội dung, nhiệm vụ theo tinh thần của Nghị quyết. Đến hết năm 2013, tổng dân số toàn tỉnh có trên 772.000 người, trong đó số người trong độ tuổi lao động trên 500.000 người (chiếm 64,8%), đặc biệt khu vực nông thôn chiếm tỷ lệ lớn số người trong độ tuổi lao động với trên 80%.

Tuy nhiên, do xuất phát chủ yếu từ phát triển nông - lâm nghiệp và thủy sản nên cơ cấu lao động làm việc trong lĩnh vực này còn khá cao, chiếm 71,8%; lĩnh vực công nghiệp và xây dựng, dịch vụ còn ở mức thấp. Chính vì vậy, trên tổng số hơn 30.000 lao động đã qua đào tạo nghề thì dạy nghề dưới 3 tháng gồm các nghề nông nghiệp chiếm 81%; tỷ lệ người tốt nghiệp các cấp đào tạo của tỉnh là 1/0,89/2,47 (chuẩn mực của thế giới là 1 cao đẳng, đại học/4 trung cấp/10 học nghề); số cao đẳng, đại học chưa có sự cân đối về ngành nghề; chất lượng lao động còn hạn chế so với mặt bằng chung toàn quốc.

Về chất lượng nguồn nhân lực, ông Lê Văn Lương - Phó giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh cho biết: “Hiện nay, hệ thống cơ sở đào tạo được đầu tư cả về số lượng và quy mô đào tạo; trình độ giáo viên, chất lượng đào tạo từng bước được nâng cao. Nhận thức của người lao động trong tỉnh về học nghề, chuyển đổi việc làm đã có chuyển biến, đang dần trở thành nhu cầu thiết thực, phục vụ xóa đói giảm nghèo nhanh và bền vững. Tỷ lệ lao động qua đào tạo có xu hướng gia tăng hàng năm, đây là nguồn nhân lực khá dồi dào phục vụ cho phát triển kinh tế của tỉnh và đóng góp tích cực vào quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa. Công tác đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực được các cấp, các ngành, địa phương tham gia tích cực và được cụ thể hóa bằng các nghị quyết chuyên đề. Tính từ năm 2012 đến hết tháng 6/2014, toàn tỉnh đã có 56.977 lao động qua đào tạo, bao gồm đại học, cao đẳng, trung cấp và ngắn hạn; đưa tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 42,6%, qua đào tạo nghề đạt 27,8%; ngoài ra có nhiều lao động được đào tạo theo chính sách thu hút, khuyến khích”.

Phát triển, mở rộng mạng lưới và quy mô đào tạo song việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh cũng có những khó khăn nhất định. Trước hết phải nói đến nguồn kinh phí đầu tư cho phát triển nhân lực giai đoạn 2011 - 2013 chưa đáp ứng đủ yêu cầu phát triển nguồn nhân lực của tỉnh. Các cơ sở dạy nghề hầu hết mới được thành lập và vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện nên còn nhiều lúng túng trong công tác đào tạo, khó khăn trong tuyển sinh cao đẳng nghề, trung cấp nghề.

Hơn thế, một số địa phương chưa thực sự quan tâm tới công tác tuyên truyền về học nghề, đặc biệt là đào tạo nghề cho lao động nông thôn theo Đề án 1956. Để khắc phục những hạn chế đó, những năm qua, tỉnh đã có những cơ chế, chính sách cụ thể đối với công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Đặc biệt, trong giai đoạn 2011 - 2013, đã có những dấu ấn quan trọng về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tỉnh đã ban hành một hệ thống văn bản chỉ đạo, điều hành, triển khai đào tạo và thực hiện thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Ngoài ra còn có các chính sách khác như: Đề án thu hút sinh viên tốt nghiệp đại học công lập loại khá, giỏi hệ chính quy về công tác tại các xã, phường thuộc thành phố Yên Bái; thành lập Ban Chỉ đạo phát triển nhân lực cấp tỉnh; xây dựng kế hoạch phát triển nhân lực tỉnh Yên Bái 5 năm giai đoạn 2011 - 2015; Đề án đào tạo 100 cán bộ trẻ có trình độ từ thạc sỹ trở lên; Đề án đào tạo cán bộ chủ chốt và dự nguồn cán bộ chủ chốt xã, phường, thị trấn giai đoạn 2011 - 2020.

Qua đó đã có tác động tích cực và tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong công tác nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh trong những năm vừa qua. Tỷ lệ lao động qua đào tạo của tỉnh Yên Bái đã tăng dần, năm 2011 là 34,6%, tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề là 20,6%; năm 2012 là 36,9%, tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề là 22,6%; năm 2013 là 39,6%, trong đó tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề là 24,7%; dự ước đến hết năm 2014, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 42,6%, tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề đạt 27,8%. 

Theo ông Lê Văn Lương, để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cần tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt các nghị quyết và chính sách về phát triển nguồn nhân lực; tiếp tục rà soát và thực hiện tốt các chính sách phát triển nguồn nhân lực của tỉnh, đặc biệt là quy hoạch phát triển nhân lực, quy hoạch phát triển đào tạo nghề; ưu tiên đào tạo, bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực một số ngành, lĩnh vực trọng điểm và nhóm nghề đặc thù; phát triển hoàn thiện mạng lưới cơ sở dạy nghề, bảo đảm các điều kiện hoạt động; tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn hóa đội ngũ giáo viên dạy nghề theo quy định, đặc biệt đối với nghề trọng điểm và trường nghề chất lượng cao. Trong đó, ưu tiên đào tạo nghề là người dân tộc thiểu số, lao động ở vùng đặc biệt khó khăn, thuộc diện chính sách xã hội; cân đối, bố trí nguồn lực cho các đề án, dự án trọng điểm về giáo dục, đào tạo, dạy nghề; tăng cường sự hợp tác với các cơ sở đào tạo trong nước và ngoài nước...

Trần Minh