Kế thừa và phát huy truyền thống đánh giặc ngoại xâm của dân tộc, ngay từ ngày thành lập Đảng, Đảng và Bác Hồ đã chủ trương "Vũ trang cho công nông”. Ngày 28/3/1935, Đảng ta đã có "Nghị quyết về Đội tự vệ”.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng các đội tự vệ công nông, mang tính chất là những tổ chức vũ trang quần chúng lần lượt được ra đời và đây chính là những cơ sở đầu tiên của LLVT nhân dân. Sau Cách mạng tháng Tám, nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ra đời, DQTV được xác định là một LLVT của Nhà nước - một trong ba thứ quân (bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, DQTV) của LLVT nhân dân; là công cụ chủ yếu của chính quyền nhân dân ở cơ sở. Cùng với sự phát triển và trưởng thành của lực lượng DQTV trong cả nước, lực lượng DQTV tỉnh Yên Bái được xây dựng, củng cố và phát triển từng bước đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ.
Những năm qua, quán triệt, thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về "Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; Chỉ thị số 16-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng DQTV và lực lượng dự bị động viên trong tình hình mới”, tỉnh Yên Bái luôn xác định và đánh giá đúng vị trí, vai trò của lực lượng DQTV trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; thường xuyên quan tâm xây dựng, nâng cao hiệu quả hoạt động của lực lượng DQTV đạt được những kết quả quan trọng.
Đặc biệt, sau khi Luật DQTV được ban hành, nhận thức, trách nhiệm xây dựng lực lượng DQTV của hệ thống chính trị các cấp và nhân dân được nâng lên một bước; tỉnh đã đầu tư ngân sách, tổ chức thực hiện có hiệu quả Đề án "Xây dựng lực lượng DQTV giai đoạn 2010-2015”, Đề án "Tăng cường bảo đảm quốc phòng, an ninh giai đoạn 2016-2020” và hiện đang triển khai toàn diện Đề án "Xây dựng LLVT tinh, gọn, mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới giai đoạn 2021 - 2025”... Cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp, người đứng đầu cơ quan, tổ chức đã lãnh đạo, chỉ đạo công tác xây dựng kiện toàn tổ chức biên chế nâng cao chất lượng huấn luyện và hoạt động của lực lượng DQTV.
Nổi bật là thực hiện tốt việc đăng ký, quản lý chặt chẽ công dân trong độ tuổi; rà soát, kiện toàn tổ chức biên chế lực lượng DQTV bảo đảm có số lượng phù hợp tỷ lệ 2% so với dân số; từng bước nâng cao chất lượng, nhất là độ tin cậy về chính trị, chú trọng các địa bàn xung yếu, vùng sâu, vùng xa. Những năm gần đây, tỷ lệ đảng viên trong lực lượng DQTV đạt trên 24%; công tác huấn luyện DQTV được thực hiện nghiêm túc, bảo đảm đúng, đủ nội dung, chương trình, chất lượng ngày càng cao, kết quả huấn luyện 100% đạt yêu cầu, có trên 72% khá, giỏi.
Đặc biệt, công tác bảo đảm và thực hiện chế độ, chính sách đối với lực lượng DQTV được quan tâm và có nhiều đổi mới; hoạt động của lực lượng DQTV đi vào nề nếp, có hiệu quả; chủ động phối hợp với các lực lượng giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn; gương mẫu đi đầu trong phát triển kinh tế, tích cực tham gia xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh; là lực lượng xung kích trong ứng phó với thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn khi có tình huống xảy ra; được cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương tin tưởng đánh giá cao…
Nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc hiện nay đặt ra yêu cầu ngày càng cao đối với xây dựng nền quốc phòng toàn dân nói chung, xây dựng LLVT, trong đó có lực lượng DQTV nói riêng phải bảo đảm tinh gọn, hoạt động hiệu quả. Thời gian qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Bộ CHQS tỉnh đã chỉ đạo tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, quản lý, điều hành của chính quyền, vai trò tham mưu của cơ quan quân sự các cấp đối với công tác xây dựng lực lượng DQTV; tiếp tục quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, văn bản pháp luật của Đảng, Chính phủ về công tác DQTV.
Trên cơ sở đó, tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của cấp ủy, quản lý, điều hành của chính quyền các cấp đối với hoạt động của lực lượng DQTV; phát huy vai trò nòng cốt cơ quan quân sự các cấp trong tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền các cấp ban hành nghị quyết, chỉ thị, kế hoạch lãnh đạo công tác quân sự, quốc phòng, công tác DQTV phù hợp tình hình thực tế; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục để cán bộ, đảng viên, nhân dân nhận thức rõ vai trò, vị trí chiến lược của DQTV trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc…
Tin tưởng rằng, với những kết quả đạt được, thời gian tới, lực lượng DQTV sẽ tiếp tục có sự đổi mới, chất lượng ngày càng cao, thực sự là lực lượng chính trị tin cậy của cấp ủy, chính quyền địa phương và nhân dân ở địa phương.
Thiên Cầm - Anh Vũ
