Chiến công hào hùng, chói lọi trong mùa xuân ấy là minh chứng rực rỡ cho chủ nghĩa anh hùng cách mạng mang Việt Nam, được hun đúc từ tinh thần yêu nước nồng nàn, lòng căm thù giặc sâu sắc và ý chí "Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ”. Chính tinh thần ấy đã quy tụ cả dân tộc thành một khối đoàn kết, thống nhất vượt qua muôn vàn gian nan, thử thách để viết nên trang sử vàng chói lọi. 50 năm đã trôi qua, nhưng ngọn lửa của tinh thần yêu nước vẫn luôn bừng sáng, soi đường cho chúng ta hôm nay và mai sau vững bước trên con đường hội nhập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trò chuyện với phóng viên báo chí, Đại tá, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Võ Văn Hải, Viện trưởng Viện Khoa học Xã hội và Nhân văn quân sự khẳng định, 50 năm đã trôi qua nhưng tầm vóc, ý nghĩa và giá trị của Chiến thắng 30/4/1975 vẫn còn âm vang mãi trong lòng mỗi người dân Việt Nam và nhân dân yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới. Thắng lợi đó là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh.

PV: Thưa đại tá, dù trong hoàn cảnh, tình thế nào, tinh thần yên nước vẫn luôn bùng cháy trong mỗi người dân Việt Nam và nhân lên thành chủ nghĩa anh hùng cách mạng của dân tộc Việt Nam để chúng ta giành được thắng lợi trọn vẹn vào mùa xuân năm 1975?

Đại tá Võ Văn Hải: Đã 50 năm trôi qua nhưng tầm vóc, ý nghĩa và giá trị của Chiến thắng 30/4/1975 vẫn còn âm vang mãi trong lòng mỗi người dân Việt Nam và nhân dân yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới. Đó là ngày đánh dấu một cột mốc vĩ đại trong chiều dài lịch sử dân tộc, là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và là đỉnh cao của khí phách, trí tuệ con người Việt Nam. Thắng lợi này được bắt nguồn từ rất nhiều yếu tố. 

Đó là truyền thống sức mạnh lưu truyền của Chiến thắng Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa, Cách mạng Tháng Tám, Điện Biên Phủ trên không,… và từ sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, ý chí quyết tâm, quyết chiến, quyết thắng của quân và dân ta. Đó còn là tình đoàn kết, liên minh chiến đấu của nhân dân ba nước Đông Dương và sự đồng tình, ủng hộ mạnh mẽ của các lực lượng cách mạng, nhân dân yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới. Và điều đặc biệt đó chính là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh.

PV:  Chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam là sự kết tinh của lòng yêu nước, tinh thần bất khuất, ý chí kiên cường và khát vọng được sống trong hòa bình, tự do…, thưa Đại tá?

Đại tá Võ Văn Hải: Chính nhờ chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam mà dân tộc ta đã vượt qua mọi khó khăn, gian khổ để làm nên đại thắng. Đó chính là nguồn sức mạnh để quân dân ta chiến thắng những thử thách khốc liệt trong cuộc đụng đầu lịch sử với chủ nghĩa đế quốc, đứng đầu là đế quốc Mỹ, với sự giàu có về kinh tế, về tiềm lực quân sự và cùng với đó là bè lũ tay sai tàn bạo được Mỹ trang bị rất nhiều vũ khí tối tân.

Trong khi Việt Nam chúng ta lúc bây giờ là một dân tộc đất không rộng, người không đông, kinh tế còn nghèo nàn, lạc hậu. Song quân và dân ta đều thấm nhuần một lý tưởng: "Không có gì quý hơn độc lập tự do”, "Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ” để làm nên đại thắng mùa Xuân năm 1975. 

Có thể khẳng định, nếu không có chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh, chúng ta không thể có Đại thắng mùa xuân năm 1975. Vì vậy cho nên là Đại thắng mùa xuân năm 1975 được coi là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Đúng như Đảng ta khẳng định: Năm tháng sẽ thôi qua nhưng thắng lợi của nhân dân ta trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ cứu nước mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc ta như một trong những trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

PV: Xuyên suốt chiều dài 21 năm trường kỳ kháng chiến chống Mỹ, chúng ta đã đi từ những thắng lợi nhỏ đến những thắng lợi lớn hơn và cuối cùng là thắng lợi trọn vẹn vào ngày 30/4/1975. Đó là thắng lợi của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, hay nói cụ thể hơn là thắng lợi của tinh thần dám đánh, quyết đánh và quyết thắng với quân xâm lược phải không, thưa Đại tá?

Đại tá Võ Văn Hải: Chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam được thể hiện rất toàn diện, phong phú và đa dạng trên mọi khía cạnh, mọi lĩnh vực, với nhiều nội dung. Trước hết là ở lòng yêu nước, ở ý chí quyết tâm, quyết đánh và quyết thắng của quân và dân ta. Điều này được thể hiện rất rõ. Cho nên trong cuộc gặp mặt lịch sử tại Hà Nội vào năm 1997 giữa Đại tướng Võ Nguyên Giáp với ông Robert McNamara, nguyên Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ, người mà được coi là kiến trúc sư trưởng của chiến tranh Việt Nam, Đại tướng của chúng ta khẳng định rất rõ vấn đề đó. Đại tướng nói thế này: Cái từ "lo sợ" không có trong tư duy quân sự của chúng tôi. Tại sao? Vì không có gì quý hơn độc lập tự do nên quyết tâm của chúng tôi là phải thắng và nhất định thắng. Tổ tiên chúng tôi đã từng chiến thắng bao kẻ thù hùng mạnh nhất thế giới, nay chúng tôi phải thắng để con cháu xây dựng lại Tổ quốc. Như vậy, chính ý chí quyết đánh và quyết thắng, vì độc lập, vì tự do của Tổ quốc đã trở thành động lực trực tiếp cho những hành động anh hùng của cả dân tộc và mỗi người dân Việt Nam, từ đó tạo nên sức mạnh chiến thắng trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ, mà đỉnh cao là sự toàn thắng của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

PV: Chúng ta không chỉ đánh địch bằng binh lực, vũ khí mà còn đánh địch bằng nguồn sức mạnh tiềm tàng chất chứa ẩn sâu trong mỗi con người Việt Nam. Ông có thể lý giải rõ hơn về nguồn sức mạnh tiềm năng đã được phát huy một cách cao độ trong cuộc đụng đầu với đế quốc Mỹ?

Đại tá Võ Văn Hải: Đó là sức mạnh của chiến tranh nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, với một tinh thần "không có gì quý hơn độc lập tự do”, "thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, và cái khí phách "xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước, mà lòng phơi phới dậy tương lai”, là thắng lợi khát vọng hòa bình, độc lập dân tộc, tự do và thống nhất non sông của dân tộc Việt Nam. Biểu hiện sâu đậm nhất của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh chính là ở những hành động anh hùng chiến đấu, sẵn sàng xả thân hy sinh vì nước, vì dân, vì sự nghiệp cách mạng của mọi tầng lớp nhân dân, từ người già, người trẻ, phụ nữ… Cả nước ra quân, toàn dân đánh giặc, xe chưa qua thì nhà không tiếc, thần tốc, táo bạo, nhằm thằng quân thù mà bắn, tranh thủ từng phút, từng giờ, xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam, quyết chiến toàn thắng. Những phương châm hành động đó đã đi vào lịch sử để làm nên Đại thắng mùa xuân năm 1975.

PV: Như thế có nghĩa là tinh thần yêu nước nồng này của dân tộc là một sức mạnh tiềm năng vô cùng to lớn, nhưng nguồn sức mạnh ấy chỉ có thể biến thành hiện thực khi có sự lãnh đạo của Đảng, thưa Đại tá?

Đại tá Võ Văn Hải: Đúng vậy, đường lối quân sự cách mạng đúng đắn sáng tạo của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đó là đường lối giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đó là đường lối chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện, tự lực, tự cường, vừa kháng chiến, vừa kiến quốc. Đường lối đó biểu hiện sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong thời đại Hồ Chí Minh và được hội tụ, tỏa sáng trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975. Nhờ có đường lối quân sự cách mạng đúng đắn, sáng tạo của Đảng mà chúng ta đã đánh bại và chiến thắng đường lối quân sự tư sản của đế quốc Mỹ. Vì vậy trong cuộc chiến phi nghĩa ở Việt Nam, đế quốc Mỹ đã không thể lường hết được sức mạnh vô địch của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam. Đó là cội nguồn sức mạnh vĩ đại của ý chí, của trí tuệ Việt Nam, của bản lĩnh, lòng quả cảm, cốt cách Việt Nam, tạo nên sức sống mãnh liệt của dân tộc Việt Nam. Và chính bản thân McNamara cũng đã phải cúi đầu thừa nhận rằng: "Sự không hiểu của chúng ta về lịch sử, về văn hóa và chính trị của nhân dân Việt Nam là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự thất bại của Mỹ trong chiến tranh ở Việt Nam”.

PV: Chúng ta tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ trong bối cảnh tình hình quốc tế có rất nhiều biến động, phức tạp, chúng ta phải đối mặt với quân thù trên chiến trường và chịu tác động từ nhiều phía. Tuy nhiên, chúng ta vẫn kiên định mục tiêu đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào để tự chủ quyết định vận mệnh của dân tộc. Chiến thắng 30/4/1975 là sự khẳng định cho chiến thắng của tinh thần độc lập, tự chủ của dân tộc Việt Nam trước một đế quốc Mỹ xâm lược hùng mạnh?

Đại tá Võ Văn Hải: Hoàn toàn đúng như vậy. Chúng ta tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ là cuộc đụng đầu lịch sử, với rất nhiều thử thách nghiệt ngã, trước sức mạnh của chủ nghĩa đế quốc, mà đứng đầu là đế quốc Mỹ. Chúng ta thấy rằng, khi xâm lược Việt Nam, đế quốc Mỹ có tiềm lực kinh tế, quân sự mạnh nhất thế giới. Tuy nhiên, trong Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ XI, XII năm 1965, Đảng ta cũng đã đánh giá rằng: Mỹ có tiềm lực kinh tế, quân sự, khoa học kỹ thuật phát triển. Song hoàn toàn không mạnh khi tiến hành chiến tranh ở Việt Nam. Vì sao? Vì đây là cuộc chiến tranh phi nghĩa. Mặt khác, tình hình thế giới và nội bộ nước Mỹ lúc này không cho phép Mỹ sử dụng tối đa sức mạnh quân sự trong chiến tranh ở Việt Nam.

Về phía chúng ta, lúc này chúng ta đang ở thế chủ động, lớn mạnh về mọi mặt. Miền Bắc vừa trải qua 10 năm xây dựng chủ nghĩa xã hội. Sau đó đã trở thành căn cứ địa hậu phương vững chắc của cả nước. Ở miền Nam, lực lượng vũ trang cũng đã lớn mạnh về mọi mặt, đứng vững trên các địa bàn chiến lược quan trọng. Từ những nhận định, phân tích khách quan, toàn diện và chính xác về cả tình hình địch và tình hình ta, Đảng ta đã xác định rất rõ quyết tâm chiến lược là kiên quyết đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ trong bất cứ tình huống nào. Quyết tâm chiến lược đó đã thể hiện rất sâu sắc với tinh thần dám đánh, quyết đánh và quyết thắng giặc Mỹ xâm lược. Tinh thần đó được cụ thể hóa trong tư tưởng chỉ đạo của Đảng đối với chiến dịch Hồ Chí Minh là thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bí thư Quân ủy Trung Hương đã điện gửi cho các cánh quân: Thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa, tranh thủ từng giờ, từng phút, xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam, quyết chiến và toàn thắng. Như vậy, có thể khẳng định rằng, tinh thần dám đánh, quyết đánh và quyết thắng đã được quân và dân ta hiện thực hóa bằng Chiến thắng 30/4/1975, thực hiện trọn vẹn tư tưởng chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh là đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, đưa nước ta bước vào kỳ nguyên mới, kỷ nguyên của độc lập, thống nhất, xây dựng và phát triển đất nước. Và Chiến thắng 30/4/1975 là biểu tượng sáng ngời, minh chứng hùng hồn cho ý chí dám đánh, quyết đánh và quyết thắng của quân và dân ta trước đế quốc Mỹ xâm lược hùng mạnh.

PV: Trong bối cảnh hiện nay, chúng ta không chỉ đối mặt với thiên tai, dịch bệnh mà còn là những thách thức, nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra: Nguy cơ tụt hậu về kinh tế, chệch hướng xã hội chủ nghĩa, nạn tham nhũng và tệ quan liêu, diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch. Trong bối cảnh nguy cơ, thách thức từ nhiều phía, việc chúng ta phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng có ý nghĩa như thế nào, thưa đại tá?

Đại tá Võ Văn Hải: Trong bối cảnh hiện nay, chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam vẫn vẹn nguyên giá trị, có ý nghĩa và giá trị to lớn trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong bối cảnh mới, đất nước đang bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh để lại cho chúng ta những giá trị cao quý về lòng yêu nước, khát vọng vì độc lập của dân tộc, ý chí quyết đánh, quyết thắng, sức mạnh của chiến tranh nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng. Những hành động xả thân vì dân, vì nước, vì sự nghiệp cách mạng, và nhất là đường lối tư duy quân sự độc đáo, sáng tạo của Đảng,… là những giá trị cốt lõi để thôi thúc mỗi người dân Việt Nam nêu cao tinh thần yêu nước, khát vọng cống hiến, nghị lực để chúng ta vượt qua mọi thách thức, tận dụng thời cơ để đưa đất nước tiến lên, sánh vai với các cường quốc năm châu trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

PV: Đó cũng là nền tảng sức mạnh để chúng ta vững tin, mạnh dạn hội nhập cùng bạn bè quốc tế, thưa Đại tá?

Đại tá Võ Văn Hải: Chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh giúp chúng ta hiểu rõ hơn, sâu sắc hơn về sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, xử lý hài hòa các mối quan hệ giữa lợi ích quốc gia, dân tộc và nghĩa vụ trách nhiệm quốc tế trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay. Chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh vẫn là động lực chính trị tinh thần vô cùng to lớn, biến chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong chiến đấu thành chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, hạnh phúc, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

PV: Xin cảm ơn Đại tá!