Tính đến 25/6/2009, tại xã Bản Mù mới đo được 1098 ha, đạt 49,91% diện tích cần đo; trong đó đất sản xuất nông nghiệp là 555,87 ha, đã quy chủ là 900 hộ; đất ở 68,25 ha, đã quy chủ 486 hộ; đất nương rẫy, nông nghiệp khác 206,74 ha; đất khác 267,14 ha. Tại xã Trạm Tấu, đã đo được 1021,17 ha (trong đó có 771,17 ha đất lâm nghiệp đã được đo theo Dự án 672; 250 ha đất nông nghiệp đo theo dự án đo đạc, kiểm kê đất sản xuất nông, lâm nghiệp vùng cao), đạt 66,59% diện tích đất cần đo, quy chủ được 90% diện tích.

Có nhiều nguyên nhân như việc tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật đất đai gặp khó khăn do bà con nơi đây chưa biết tiếng phổ thông, việc quản lý đất đai của nhân dân theo phong tục, tập quán đã trở thành nếp từ lâu đời gây khó khăn cho quá trình thực hiện; cán bộ thôn, người dân chưa phối hợp trong đo đạc; sự phối hợp giữa Sở Tài nguyên - Môi trường và huyện Trạm Tấu chưa chặt chẽ, chính quyền địa phương lại chưa thấy hết trách nhiệm của mình, không phối hợp với cán bộ đo đạc nên việc quy chủ sử dụng đất trong quá trìmh đo đạc gặp nhiều khó khăn. Điều này chỉ chuyển biến khi huyện tăng cường 26 cán bộ xuống hai xã phối hợp với đoàn công tác. Cụ thể, trong hơn 2 tháng ( từ 9/3/2009 đến 14/5/2009) tổ đo đạc mới đo được 561 ha, nhưng từ 15/5/2009 đến 24/6/2009, hơn một tháng tổ đã đo được 707 ha.

Bên cạnh đó, do địa hình phức tạp, độ dốc lớn, có những đoạn dốc cục bộ trên 15%; dân cư lại sống thưa thớt, hẻo lánh rất khó khăn cho việc đi lại và đo đạc; sương mùa nhiều, kèm theo mưa phùn cũng gây khó khăn; đất đai manh mún, có thửa chưa đầy 10 m2 nên số thửa phải đo rất nhiều, tăng công việc mà hiệu quả thấp; phát sinh thêm diện tích... Nhưng nguyên nhân chính dẫn đến tiến độ đo đạc chậm là do công tác thẩm định và phê duyệt dự án chậm.

Theo ông Nguyễn Tường Thuật – Giám đốc Sở Tài Nguyên – Môi trường thì: “ Từ tháng 1/2009 đến 23/3/2009 mới có Quyết định của UBND tỉnh phê duyệt. Đến 11/5/2009 Sở Tài Nguyên – Môi trường mới có tờ trình đề nghị cấp kinh phí thực hiện Dự án và đến 21/5/2009 mới có Quyết định của UBND tỉnh phê duyệt kinh phí cho Dự án”

Việc đẩy nhanh tiến độ đo đạc, phục vụ việc sắp xếp, phân chia lại đất đai tại hai xã điểm là Trạm Tấu và Bản Mù là hết sức cần thiết, vì theo đánh giá, một trong những nguyên nhân dẫn đến đói nghèo ở vùng cao là do người dân thiếu đất canh tác.

Theo khảo sát sơ bộ tại huyện Trạm Tấu, có tới 500 hộ dân trong huyện thiếu đất hoặc không có đất canh tác. Cụ thể tại xã Trạm Tấu, trong 196 hộ thuộc diện nghèo đói thì 72 hộ không có đất hoặc thiếu đất sản xuất nông nghiệp; trong 177 hộ thuộc diện đói nghèo xã Bản Mù, có 77 hộ không có đất, hoặc thiếu đất sản xuất nông nghiệp.

 Nghị quyết 03/NQ – TU ngày 21/7/2006 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ  và Kết luận số 697/KH – TU, ngày 7/7/2008 tại Hội nghị lần thứ 12 Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Yên Bái khoá XVI về một số nhiệm vụ trọng tâm cấp bách trong phát triển kinh tế – xã hội huyện Trạm Tấu giai đoạn 2006 – 2010, sẽ giải quyết nhu cầu đó.

Do đó, cùng nỗ lực của ngành tài nguyên - môi trường, Huyện ủy, UBND huyện Trạm Tấu cần tập trung chỉ đạo thực hiện công tác, điều chỉnh đất nông nghiệp tại hai xã trong việc tăng cường chỉ đạo các phòng, ban liên quan của huyện trong công tác phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường và đơn vị tư vấn xác định diện tích do Hạt Kiểm lâm huyện bàn giao về cho địa phương (phần mới phát sinh).

Cùng chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ kiểm kê, xác định tài sản trên đất được đầu tư bằng nguồn vốn Nhà nước theo Dự án 661 tại xã Trạm Tấu trên diện tích 87,02 ha, cấp đủ kinh phí phục vụ đo đạc, các cơ quan thông tin đại chúng, các ban, ngành, đoàn thể của tỉnh, huyện, xã cần đẩy mạnh tuyên truyền chủ trương của Tỉnh uỷ, UBND tỉnh, của Trung ương về chính sách đất đai như: Luật Đất đai năm 2003, các nghị định của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật đất đai; tinh thần Nghị quyết 03 và Kết luận số 697/KH – TU về một số nhiệm vụ trọng tâm cấp bách trong phát triển kinh tế - xã hội huyện Trạm Tấu giai đoạn 2006 – 2010;  phương án điều chỉnh đất nông nghiệp... làm sao để mỗi cán bộ, đảng viên và người dân hiểu việc đo đạc lại đất đai để đánh giá thực trạng sử dụng đất, từ đó sắp xếp lại cho bà con sản xuất hiệu quả, nhanh chóng xoá đói giảm nghèo.

Trong đó, việc thu hồi chỉ diễn ra đối với đất để hoang hoá, đất sử dụng không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp; đất sử dụng vượt hạn mức theo quy định... và trong thu hồi có hỗ trợ. Cụ thể, đối với đất lúa sẽ cơ bản giữ ổn định, chỉ vận động để trong các hộ gia đình, trong dòng họ, trong cộng đồng tự nguyện san sẻ hoặc chuyển nhượng lại quyền sử dụng đất cho nhau, Nhà nước sẽ hỗ trợ 17 triệu đồng/ha.

Đối với đất sản xuất nương rẫy, ngoài hạn mức, đất sử dụng kém hiệu quả, vận động điều chỉnh cho hộ khác, Nhà nước hỗ trợ công khai hoang, mức hỗ trợ là 12 triệu/ha. Đối với đất hộ gia đình đang quản lý nhưng để hoang không sử dụng 12 tháng đối với cây hàng năm 18 tháng đối với cây năm năm, và 24 tháng đối với đất trồng rừng sản xuất thì Nhà nước thu hồi, không bồi thường mà chỉ hỗ trợ công phục hoá tạo quỹ đất nông nghiệp với mức hỗ trợ 7 triệu/ha.

Nghị quyết 03 của Tỉnh uỷ là chủ trương đúng đắn nhằm giúp vùng cao Trạm Tấu sớm thoát khỏi khó khăn. Hơn hết, mỗi cán bộ, đảng viên và  người dân trong đó có hai xã Trạm Tấu và Bản Mù cần xác định rõ trách nhiệm của mình, có sự đồng thuận với ngành chuyên môn để phối hợp thực hiện. Có như vậy, cuộc sống người dân  vùng cao mới no ấm, vùng cao mới nhanh chóng đổi thay!

                     Nguyễn Đình