Những tín hiệu tích cực từ bức tranh kinh tế - xã hội Yên Bái đầu năm 2025 là không thể phủ nhận. Tốc độ tăng trưởng GRDP đạt 9,58%, đưa Yên Bái vào top đầu cả nước và khu vực trung du - miền núi phía Bắc. Đáng chú ý hơn cả là sự bứt phá mạnh mẽ của khu vực công nghiệp, với chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) toàn ngành ước tính tăng tới 11,89% so với cùng kỳ năm trước. Mức tăng này tiếp nối đà tăng trưởng khá của năm 2024 (9,23%) và cho thấy sự phục hồi rõ rệt sau những khó khăn trước đó. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu sự tăng trưởng này có phải là dấu hiệu của sự phục hồi bền vững, được xây dựng trên nền tảng cơ cấu hợp lý và các yếu tố dài hạn hay chỉ là nhất thời?
Phân tích sâu hơn về chỉ số IIP cho thấy một bức tranh đa chiều. Quý I/2025, chứng kiến sự tăng tốc mạnh mẽ, với mức tăng trưởng 11,89% so với mức 9,18% của cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý là sự tăng trưởng diễn ra đều đặn qua các tháng, đặc biệt là tháng 2 với mức tăng vọt - 20,62%. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, yếu tố thời điểm Tết Nguyên đán có thể ảnh hưởng đến các chỉ số so sánh theo tháng. Nhìn lại năm 2024, IIP toàn ngành công nghiệp Yên Bái tăng 9,23%.
Tuy nhiên, sự tăng trưởng này không đồng đều giữa các ngành. Ngành khai khoáng chứng kiến sự sụt giảm đáng kể (-21,15%), trong khi động lực tăng trưởng chính đến từ công nghiệp chế biến, chế tạo (+9,71%) và sản xuất, phân phối điện (+23,07%). Điều này cho thấy sự phân hóa rõ rệt trong nội tại nền công nghiệp của tỉnh.
Sự tăng trưởng công nghiệp của Yên Bái không phải là ngẫu nhiên mà là kết quả của nhiều yếu tố cộng hưởng. Đầu tiên phải kể đến sự phục hồi của nhu cầu thị trường cả trong nước và quốc tế sau giai đoạn khó khăn do các yếu tố vĩ mô và đại dịch. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất và mở rộng quy mô. Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa quý I/2025 tăng mạnh 25%, đạt trên 120 triệu USD và tổng mức bán lẻ hàng hóa, doanh thu dịch vụ tiêu dùng cũng tăng 21,3%.
Bên cạnh đó, vai trò chủ động của tỉnh Yên Bái trong việc hỗ trợ doanh nghiệp là không thể phủ nhận. Các chính sách ưu đãi về thuế, phí, hỗ trợ tiếp cận vốn, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và đơn giản hóa thủ tục hành chính đã tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn. Việc ban hành Nghị quyết số 29 của Tỉnh ủy về phát triển công nghiệp bền vững cũng cho thấy định hướng chiến lược rõ ràng của tỉnh.
Tính năng động của các doanh nghiệp trên địa bàn cũng đóng vai trò quan trọng. Nhiều doanh nghiệp đã chủ động đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh và tìm kiếm thị trường mới. Ngoài ra, lợi thế về nguồn tài nguyên như: đá trắng, quặng sắt và vùng nguyên liệu sắn lớn cũng tạo điều kiện cho các ngành công nghiệp liên quan phát triển. Việc đầu tư nâng cấp hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông và các khu công nghiệp, cũng góp phần quan trọng vào sự tăng trưởng này.
Tuy những con số tăng trưởng rất ấn tượng nhưng câu hỏi về tính bền vững trong dài hạn vẫn cần được đặt ra. Cơ cấu ngành công nghiệp Yên Bái hiện tại vẫn còn phụ thuộc đáng kể vào các ngành khai thác và chế biến tài nguyên cũng như sản xuất năng lượng. Cơ cấu này tiềm ẩn những rủi ro nhất định, đặc biệt là sự nhạy cảm với biến động giá cả hàng hóa và nguy cơ cạn kiệt tài nguyên.
Về đầu tư, dòng vốn vào Yên Bái, đặc biệt là vào các khu công nghiệp, đã có những kết quả tích cực. Tuy nhiên, chất lượng của các dự án đầu tư mới là yếu tố then chốt để đánh giá tính bền vững. Liệu các nhà đầu tư có thực sự mang đến công nghệ hiện đại và cam kết phát triển bền vững, hay chỉ tập trung khai thác lợi thế về tài nguyên và lao động giá rẻ? Đây là vấn đề cần được giám sát chặt chẽ.
Bên cạnh đó, hạ tầng tuy đã được đầu tư nhưng vẫn còn là một điểm nghẽn. Tình trạng thiếu đồng bộ, đặc biệt là kết nối giữa các khu công nghiệp và hệ thống giao thông chính vẫn còn tồn tại. Vấn đề quỹ đất sạch và giải phóng mặt bằng cũng đang là những thách thức không nhỏ. Ngoài ra, phát triển nguồn nhân lực cũng là một yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững. Yên Bái có lực lượng lao động dồi dào, nhưng trình độ kỹ năng còn hạn chế. Khoảng cách kỹ năng giữa yêu cầu của doanh nghiệp và trình độ của người lao động vẫn còn lớn.
So sánh với bối cảnh khu vực và quốc gia cho thấy, Yên Bái đang có những bước tiến đáng ghi nhận. Mức tăng trưởng GRDP quý I/2025 của Yên Bái vượt trội so với mức trung bình cả nước. Tuy nhiên, khi đặt trong bối cảnh vùng trung du - miền núi phía Bắc, một khu vực đang phát triển rất năng động, vị trí thứ 5/14 của Yên Bái cho thấy sự cạnh tranh gay gắt. Mức tăng IIP của Yên Bái trong quý I/2025 cũng cao hơn đáng kể so với mức tăng trung bình cả nước. Điều này cho thấy khu vực công nghiệp Yên Bái đang có động lực tăng trưởng tốt hơn mức trung bình quốc gia. Sự tăng trưởng công nghiệp mạnh mẽ đang góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế của tỉnh.
Tuy nhiên, như trên đã phân tích, bên cạnh những thành tựu, Yên Bái vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Hạn chế về hạ tầng, khó khăn về vốn và tài chính, công nghệ và giá trị gia tăng còn thấp, hạn chế về tiếp cận thị trường và liên kết chuỗi, áp lực về môi trường, hạn chế về nguồn nhân lực và vướng mắc về thủ tục hành chính, đất đai tiềm ẩn những yếu tố thiếu bền vững, là những rào cản cần được vượt qua.
Từ những phân tích trên, có thể thấy rằng, Yên Bái đang trải qua một giai đoạn phục hồi và tăng trưởng công nghiệp thực sự nhưng tính bền vững dài hạn chưa được đảm bảo hoàn toàn và đòi hỏi những nỗ lực củng cố mạnh mẽ hơn nữa. Đây là một sự bật dậy có nền tảng từ chính sách và đầu tư, nhưng vẫn cần "đòn bẩy" từ nhiều mảng để tạo thành cơ cấu công nghiệp vững chắc, có sức chống chịu cao và phát triển hài hòa.
Hùng Cường
.jpg)
.jpg)
