Những số liệu ban đầu thực sự là một điểm sáng. Lũy kế 4 tháng đầu năm 2025, Yên Bái đã cấp mới giấy chứng nhận đăng ký cho 115 doanh nghiệp, đạt mức tăng trưởng đáng khích lệ 23,6% so với cùng kỳ năm 2024.
Điều quan trọng hơn là tổng vốn đăng ký cam kết đạt trên 1.707,069 tỷ đồng. Mức vốn này, dù là vốn đăng ký ban đầu và cần thời gian để chuyển hóa thành vốn thực đầu tư và sản xuất, vẫn là một minh chứng cho thấy sự quan tâm và niềm tin của nhà đầu tư vào môi trường kinh doanh tại Yên Bái ngay từ đầu năm.
Phân tích cơ cấu vốn đăng ký cho thấy, sự đóng góp đáng kể từ các đơn vị có quy mô tương đối lớn: 16 công ty cổ phần đóng góp 662,5 tỷ đồng và 77 công ty TNHH một thành viên đóng góp 871,096 tỷ đồng. Điều này gợi mở về khả năng thu hút các dự án hoặc nhà đầu tư có tiềm lực tài chính và kế hoạch kinh doanh bài bản hơn, góp phần nâng cao chất lượng tiềm năng của dòng vốn mới, không chỉ dừng lại ở số lượng doanh nghiệp đơn thuần.
Sự gia tăng này diễn ra trên nền tảng cộng đồng doanh nghiệp hiện hữu với 3.530 đơn vị. Về lý thuyết, việc bổ sung thêm doanh nghiệp mới sẽ củng cố "xương sống” này, hứa hẹn tạo thêm việc làm, gia tăng giá trị sản xuất và đóng góp cho ngân sách. Đây là những tín hiệu lạc quan về khả năng thu hút và khởi tạo.
Tuy nhiên, bức tranh toàn cảnh về "sức khỏe” cộng đồng doanh nghiệp không chỉ có màu sáng. Theo số liệu của Chi cục Thống kê tỉnh, bên cạnh 18 doanh nghiệp giải thể một phần của quy luật đào thải thị trường, điểm cần đặc biệt lưu tâm là con số 605 doanh nghiệp đang trong tình trạng ngừng hoạt động sản xuất, kinh doanh. Con số này chiếm gần 17% trong tổng số doanh nghiệp hiện hữu của tỉnh là 3.530 đơn vị.
Khái niệm "ngừng hoạt động” có thể bao gồm nhiều trạng thái khác nhau như: tạm dừng theo mùa vụ, tạm dừng vì lý do nhất thời hoặc đang gặp khó khăn nghiêm trọng. Tuy nhiên, việc một tỷ lệ đáng kể, gần 17% của nền kinh tế chính thức đang ở trạng thái không hoạt động, bất kể nguyên nhân cụ thể của từng trường hợp là gì, cho thấy một lượng lớn tài nguyên kinh tế đang bị đình trệ - từ vốn đầu tư, máy móc thiết bị đến nguồn lao động tiềm năng.
Đây là một chỉ dấu quan trọng cần được phân tích kỹ lưỡng về những thách thức nội tại mà cộng đồng doanh nghiệp hiện hữu đang đối mặt, có thể do tác động kéo dài của bối cảnh kinh tế khó khăn, áp lực cạnh tranh hay những rào cản từ môi trường kinh doanh. Con số 605 doanh nghiệp này đặt ra câu hỏi về tính bền vững và khả năng chống chịu của nền kinh tế tỉnh.
Vậy chính sách hỗ trợ của tỉnh đang phát huy hiệu quả như thế nào và cần điều chỉnh ra sao? Việc Yên Bái tiếp tục triển khai Nghị quyết số 09 của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn năm 2020 - 2025, đặc biệt là hỗ trợ chuyển đổi từ hộ kinh doanh, là chủ trương chiến lược đúng đắn để mở rộng nền tảng kinh tế chính thức. Kết quả lũy kế có 36 đơn vị chuyển đổi, với trên 1,42 tỷ đồng kinh phí cho thấy nỗ lực trong việc thực hiện chính sách này.
Tuy nhiên, nhìn vào số liệu hỗ trợ trong 4 tháng đầu năm 2025 chỉ ghi nhận 1 đơn vị được hỗ trợ 41 triệu đồng, điều này gợi mở về tốc độ triển khai hoặc mức độ tiếp cận chính sách trong giai đoạn đầu năm vẫn còn rất khiêm tốn so với tiềm năng và quy mô của khối hộ kinh doanh cần chuyển đổi. Cần đánh giá sâu hơn để xác định nguyên nhân như: thủ tục, truyền thông hay sự sẵn sàng của hộ kinh doanh nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi.
Quan trọng hơn, cần đặt ra câu hỏi chiến lược: Liệu các chính sách hỗ trợ hiện tại, vốn đang tập trung vào việc khuyến khích thành lập mới và chuyển đổi, đã thực sự đủ sức hoặc đủ trúng đích để giải quyết vấn đề của 605 doanh nghiệp đang ngừng hoạt động hay chưa?
Có vẻ như trọng tâm đang nghiêng về "ươm mầm” mà có thể chưa có các giải pháp đủ mạnh, đủ linh hoạt, đủ nguồn lực để đánh giá, phân loại và hỗ trợ có mục tiêu cho nhóm doanh nghiệp đang "ngủ đông” này - những đơn vị có thể vẫn còn tiềm năng phục hồi nếu được hỗ trợ kịp thời và phù hợp. Việc bỏ quên khối doanh nghiệp này không chỉ lãng phí nguồn lực đã đầu tư mà còn bỏ lỡ cơ hội phục hồi một phần đáng kể của nền kinh tế trên địa bàn tỉnh.
Những con số tăng trưởng về đăng ký và vốn doanh nghiệp trong 4 tháng đầu năm là tín hiệu tích cực và là minh chứng cho nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư. Đây là nền tảng quan trọng cho sự phát triển. Tuy nhiên, để sự phát triển này thực sự bền vững và có chiều sâu, Yên Bái không thể chỉ dừng lại ở việc ăn mừng những con số thu hút đầu tư mới.
Tỉnh cần nhìn thẳng và phân tích thấu đáo thách thức từ 605 doanh nghiệp đang ngừng hoạt động. Chiến lược phát triển kinh tế trong giai đoạn tới cần có sự cân bằng, đồng bộ và thực chất: vừa tiếp tục đẩy mạnh thu hút và tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp mới, vừa quan tâm đặc biệt và có giải pháp đủ mạnh để khảo sát, đánh giá và hỗ trợ phục hồi cho những doanh nghiệp hiện hữu còn tiềm năng trong nhóm đang gặp khó khăn.
Chỉ khi cả khối doanh nghiệp mới và doanh nghiệp hiện hữu cùng phát triển thì nền kinh tế của tỉnh mới có thể thực sự bứt phá và phát triển vững chắc trong tương lai.
Thu Hiền
