Từ chỗ trước đây, toàn xã chỉ có khoảng 5 đến 10 ha thì đến năm 2007 diện tích ngô đông đã đạt trên 140 ha, trở thành phong trào nhân rộng trong toàn xã. Đối với nhiều hộ nông dân hiện nay cùng với 2 vụ lúa, vụ đông đã trở thành vụ sản xuất chính mang lại hiệu quả kinh tế, góp phần tăng thu nhập cho nông dân.

Có được kết quả đó là do có sự chỉ đạo, quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền và các ngành, đoàn thể của xã. Ngay từ đầu năm, xã đã giao chỉ tiêu cụ thể xuống từng thôn bản, tập trung vận động nhân dân tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đưa giống mới năng suất cao vào sản xuất; phối hợp với Trạm Khuyến nông huyện và đội ngũ khuyến nông viên cơ sở mở các lớp tập huấn chuyển giao KHKT mới; tập trung chỉ đạo thu hoạch nhanh gọn lúa mùa sớm, dành quỹ đất cho sản xuất vụ đông, gieo trồng đúng khung thời vụ.

Không riêng Lâm Thượng mà năm 2007, các xã trong vùng 135 của huyện được Nhà nước đầu tư hỗ trợ giống cũng đã mở rộng diện tích, tăng năng suất, sản lượng cây trồng vụ đông trong toàn huyện, điển hình như Khánh Thiện, Tân Lập, Phan Thanh...

Tân Lập vốn là xã đặc biệt khó khăn, song trong những năm gần đây cuộc sống của người dân đang ngày một đổi thay. Từ chỗ độc canh cây lúa, đến nay bà con đã biết nâng cao thu nhập bằng cách đưa cây lạc xuân, cây ngô đông thành cây trồng chính trong vụ đông xuân.

Vụ đông năm 2007, toàn xã trồng được trên 5 ha ngô trên đất 2 vụ lúa, chiếm khoảng 60% quỹ đất sản xuất nông nghiệp. Bà con được cán bộ khuyến nông xuống tận thôn bản hướng dẫn kỹ thuật gieo ươm bầu ngô, thời vụ trồng ngô và cách thức chăm sóc và phòng chống bệnh. Ngô thương phẩm hiện nay đang được giá, điều kiện trao đổi hàng hóa thuận tiện, lại có sự hỗ trợ của Nhà nước về trợ giá giống, phân bón cho các xã vùng đặc biệt khó khăn, nên nhiều bà con đã tích cực mở rộng diện tích.

Tuy nhiên, những nơi có nhiều đồng bào Dao trắng, lần đầu tiên được tiếp cận với kỹ thuật trồng ngô đông, do trình độ dân trí thấp, tập quán canh tác lạc hậu, việc tiếp thu những kiến thức KHKT còn nhiều hạn chế, nên vẫn còn một số diện tích ngô trồng muộn so với khung thời vụ khi trỗ cờ gặp phải các đợt rét đậm, dẫn đến cây phát triển không đều, năng suất giảm. Thậm chí, nhiều diện tích chưa đến kỳ thu hoạch, vẫn buộc phải thu non để nhường đất cấy lúa vụ đông xuân.

Vụ đông năm 2007 ở huyện Lục Yên được đánh giá là năm có diện tích lớn nhất từ trước tới nay. Cơ cấu cây trồng có sự chuyển dịch theo hướng tăng giá trị thu nhập trên đơn vị diện tích canh tác. Các tiến bộ KHKT về giống mới được nông dân tích cực áp dụng và đưa vào sản xuất như tập đoàn các giống ngô lai, khoai lang, rau đậu giống mới...

Tổng diện tích gieo trồng sản xuất cây vụ đông toàn huyện là 1.880 ha, đạt 125% kế hoạch, tăng 160 ha so với năm 2006 (cây vụ đông trên đất 2 lúa là 1.400 ha, trong đó ngô đông 750 ha). Năng suất ngô bình quân ước đạt 23,5 tạ/ha, tổng giá trị sản phẩm cây vụ đông ước đạt 21 tỷ 500 triệu đồng. Năm 2007 cũng là năm huyện đầu tư hỗ trợ nguồn lực cho sản xuất vụ đông cao nhất từ trước đến nay với tổng kinh phí trên 780 triệu đồng.

Bên cạnh kết quả đạt được, vụ đông năm 2007 ở Lục Yên gặp không ít khó khăn do diễn biến thời tiết khô hạn, rét đến sớm. Một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa thực sự quyết liệt, thiếu tính cụ thể trong chỉ đạo và một số bà con gieo trồng muộn so với yêu cầu, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của ngô và khả năng sẽ không cho thu hoạch với diện tích khoảng 200 ha. Để rút kinh nghiệm, huyện đã tổ chức hội nghị đầu bờ cho các xã tham quan học tập ngay tại ruộng để đối chứng. Một trong những bài học kinh nghiệm đối với sản xuất cây vụ đông là tính thời vụ quyết định đến hiệu quả, năng suất cây trồng.

Có thể khẳng định rằng, sản xuất cây vụ đông ở huyện Lục Yên đã tạo được chuyển biến tích cực trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, được xác định là vụ sản xuất chính trong nông nghiệp. Để đạt được chỉ tiêu kế hoạch gieo trồng 1.900 ha cây vụ đông năm 2008, trước mắt huyện tập trung chỉ đạo các địa phương hoàn thành gieo cấy 3.300 ha lúa đông xuân, góp phần tạo tiền đề cho sản xuất vụ đông năm 2008.

 Đình Nguyên - Đức Toàn