Cả một cánh đồng rộng 36 ha như một thung lũng xanh, đẹp và phì nhiêu nằm giữa trùng điệp núi đồi, thế mà vào đầu những năm 2000, người dân nơi đây bỏ hoang không sản xuất, để đói nghèo và lạc hậu đeo đẳng, đã có thời điểm tỷ lệ hộ nghèo lên đến trên 80%.

Nhận thấy rõ vai trò quan trọng của cánh đồng Tà Ghênh trong việc giảm tỷ lệ hộ nghèo, đảm bảo an ninh lương thực cho đồng bào 3 thôn Sáng Pao, Háng Thồ, Kháu Dê của xã Xà Hồ, Đảng bộ, chính quyền, các chiến sỹ lực lượng vũ trang, các ban ngành, đoàn thể của huyện Trạm Tấu đã lập thành một đoàn công tác lên "cắm bản" ở Tà Ghênh.

Sau nhiều ngày cùng đồng bào đắp bờ giữ nước, gieo mạ, cánh đồng Tà Ghênh xanh lên sức sống và vụ chiêm xuân năm ấy mang về năng suất gần 40 tạ/ha, đưa tổng sản lượng thóc toàn xã đạt 144,35 tấn, bước đầu giải quyết được khó khăn về lương thực cho đồng bào. Thấy rõ tiềm năng đất quê mình, được sự giúp đỡ, động viên của các cấp, các ngành, đồng bào Mông nơi đây đã chủ động xuống ruộng canh tác một năm 2 vụ lúa xen canh các loại cây trồng khác.

Đồng chí Chớ A Páo - Chủ tịch UBND xã Xà Hồ cho biết: Từ thành công của vụ lúa xuân năm 2002 đến nay không chỉ đồng bào Mông ở đây đã chủ động sản xuất lúa trên chân ruộng 2 vụ, mà đồng bào xã Xà Hồ đã không còn thụ động đợi chỉ đạo mới làm mà cứ vào thời vụ là chuẩn bị đất đai, nhận giống gieo mạ, đủ ngày là cấy ngay đảm bảo kế hoạch đề ra.

Nếu như năm 2002 mới đạt 99,5 ha lúa mùa, năng suất đạt 28 tạ/ha, sản lượng đạt 278,62 tấn thì đến vụ mùa năm 2007 đã tăng lên 126 ha, năng suất đạt 33,13 tạ/ha, sản lượng đạt 463,4 tấn. Vụ mùa năm 2008, toàn xã gieo cấy 128 ha, năng suất và sản lượng ước đạt cao hơn năm trước. Riêng ở cánh đồng Tà Ghênh đồng bào Mông cũng đã gieo cấy hết diện tích hiện có, trà sớm đã cho thu hoạch.

Chính nhờ có sự linh hoạt trong điều hành của UBND xã và thực hiện thành công bài học “cán bộ phải gần dân”, cộng với ý thức tự giác của đồng bào nên năng suất và sản lượng lúa ở Xà Hồ tăng theo từng năm: nếu như năm 2002 diện tích lúa xuân là 12,22 ha, năng suất 37 tạ/ha, sản lượng là 144,35 tấn thì đến vụ xuân năm 2008 các con số này lần lượt là 161,5 ha, 40 tạ/ha và sản lượng thóc đạt 246 tấn.

Cánh đồng Tà Ghênh bây giờ vẫn là điểm hẹn và là thế mạnh của 3 thôn Háng Thồ, Suối Giao và Kháu Dê, song thay bằng con đường gồ ghề đá sỏi và những ngôi nhà cũ kỹ, nơi đây đã có một con đường bê tông đi suốt chiều dài của bản. Đó cũng là thuận lợi để đồng bào vận chuyển giống, phân bón phục vụ cho những mùa vàng bội thu. Cũng đã nhiều những ngôi nhà còn thơm mùi gỗ mới, tiếng xe máy, tiếng máy tuốt lúa rầm rập khắp bản làng, đồng bào Mông đang hối hả gặt những diện tích lúa sớm, bức tranh về cuộc sống vùng cao thêm sôi động.

Ông Giàng A Say, thôn Sáng Pao, xã Xà Hồ hồ hởi: “Được sự quan tâm của Nhà nước đầu tư xây dựng 3 công trình thủy lợi Phiêng Sa, thủy lợi Cang Chi Khúa dưới và trên, đã đảm bảo đủ nước tưới cho ruộng nên đời sống của người dân 3 thôn đã được đảm bảo. Vụ mùa này nhà mình cấy trên 1 ha, lúa tốt lắm! Năm 2002, nhà mình cấy ít nên chẳng đủ cho 6 người ăn, bây giờ mình khai hoang, thêm chịu khó thâm canh nên không chỉ đủ ăn, mình còn mua được xe máy và ti vi nữa.

Cũng giống như ông Say, anh Chớ A Cớ, thôn Kháu Dê không giấu nổi niềm vui, trên tay còn cầm những bông lúa chắc nịch: “Trước đây mình dại thật, cánh đồng rộng thế này mà chẳng chịu làm nên lúc nào cũng đói, nay mình cứ chịu khó làm ruộng là đủ ăn. Cũng có năm lúa nhà mình bị sâu hại, rồi thời tiết rét đậm, rét hại bị ảnh hưởng nhưng mình còn trồng thêm ngô, sắn nên cũng qua được lúc khó khăn. Mình thấy rằng, cứ nhà nào chịu khó thì không sợ đói đâu. Vụ này nhà mình cấy 6000m², lúa tốt, chắc chắn năng suất cao hơn vụ trước”.

Về với Tà Ghênh để nghe đồng bào kể chuyện Già Súa, người mở đường cho phong trào khai hoang ruộng nước để bây giờ nhà nọ truyền nhà kia vỡ hoang những mảnh đất trên sườn đồi, ven suối để cấy lúa, trồng màu mang về no ấm. So với năm 2002, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm trên 20%. Đối với vùng thấp đây chưa phải là một kết quả cao nhưng đối với vùng cao như Xà Hồ thì đáng ghi nhận. Niềm vui hôm nay không chỉ của riêng Già Súa mà còn là của làng bản, bởi đường lối của Đảng đã được đưa vào thực tiễn cuộc sống, đánh dấu một quá trình chuyển đổi nhận thức trong đồng bào vùng cao.

Đồng chí Chớ A Páo - Chủ tịch UBND xã Xà Hồ cho biết thêm: Không chỉ riêng đồng bào 3 thôn Háng Thồ, Suối Giao và Kháu Dê đã biết làm lúa nước mà cả xã bây giờ đã biết tranh thủ sự quan tâm của các cấp, các ngành, tận dụng lợi ích của đường giao thông, của các công trình thủy lợi do Nhà nước đầu tư để khai hoang mở rộng diện tích. Để sử dụng hiệu quả những diện tích này, cứ vào đầu vụ, UBND xã thành lập Ban chỉ đạo sản xuất gồm 16 thành viên do đồng chí Phó chủ tịch UBND xã làm trưởng ban, sau đó họp giao nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên phụ trách từng thôn bản rồi cùng cán bộ kỹ thuật của huyện hướng dẫn đồng bào gieo cấy đúng phương pháp và chăm sóc đúng chu kỳ sinh trưởng của cây lúa. Do đó, chỉ khi chịu ảnh hưởng của thời tiết như bão lũ, hạn hán thì năng suất mới không đạt kế hoạch đề ra.

Đến với Tà Ghênh hôm nay không chỉ có lúa mùa dần nhuộm vàng cả cánh đồng như đang khoe những nỗ lực của đồng bào trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng, mà còn cả 138 ha ngô, 18 ha đậu tương, 43 ha sắn, 6,6 ha khoai, 17,6 ha rau và nhiều những mô hình cây hoa mầu khác đang khoác lên Tà Ghênh một màu áo mới.

Phương Thùy