Hạn hán thì ở đâu chả khốc liệt, thế nhưng ở cái vùng đất chỉ có đồi và núi đá thì đợt hạn này dường như càng dữ dội hơn. Vùng cao vốn đã nghèo khó, năm nào cũng phải vật lộn với thiên tai đang thật sự khát từng giọt nước. Có lẽ chưa bao giờ lời cầu mong “lạy trời mưa xuống, lấy nước tôi uống, lấy ruộng tôi cày, lấy đầy bát cơm” lại trở thành niềm khao khát cháy bỏng như lúc này. Cơn mưa hiếm hoi đầu tháng 4 được coi là trận “mưa vàng, mưa bạc” trên vùng cao Trạm Tấu. Tuy nhiên, sau cơn mưa chưa kịp ngấm đất ấy, trời lại nắng nóng kéo dài cho đến nay, nhiều diện tích ngô, lúa xuân, đậu tương đã bị ảnh hưởng. Dù đã là thời điểm cuối mùa khô nhưng các hệ thống suối, hồ, đập trữ nước gần như trơ đáy, nơi nào còn thì mực nước cũng rất thấp.

Theo báo cáo của phòng NN&PTNT huyện thì vụ đông xuân năm nay toàn huyện đưa vào gieo cấy trên 550 ha lúa đông xuân, 1.000ha ngô và gần 50 ha lạc, đậu tương. Nhưng từ khi gieo trồng đến suốt tháng 3 trên địa bàn huyện không có một giọt mưa nào, khiến nhà nông  rất lo lắng.

Để chống hạn cho lúa đông xuân huyện đã chỉ đạo khẩn trương khắc phục sửa chữa một số công trình thuỷ lợi nhỏ bằng nguồn vốn sự nghiệp thuỷ lợi cho các xã đủ tưới cho sản xuất lúa vụ xuân, về cơ bản đến diện tích lúa vẫn đủ nước tưới. Nhưng đến nay đã có một số diện tích thiếu nước cục bộ, những diện tích lúa nhỏ lẻ và ở trên cao thiếu nước trầm trọng.

Đối với diện tích ngô, đậu tương, lạc xuân đang có nguy cơ chết khô. Nếu tình hình này kéo dài một hai tuần nữa mà không có mưa chắc chắn diện tích ngô, đậu tương khả năng sẽ mất trắng, còn giảm năng suất là điều khó tránh khỏi. Khô hạn cũng đã làm chậm tiến độ gieo trồng các cây trồng vụ xuân, hiện nay còn khá nhiều diện tích trồng lạc, ngô, đậu tương bà con đã làm đất nhưng không thể gieo trồng được. Bên cạnh việc đối phó với hạn cho cây trồng vụ đông xuân thì cuộc chiến chống giặc lửa cũng rất khó khăn.

Tính đến thời điểm 16/4 này toàn huỵên mới xảy ra một vụ cháy rừng làm thiệt hại 4,2 ha rừng trồng tại thôn Tấu Trên xã Trạm Tấu. Nhưng nguy cơ cháy rừng là rất cao, bảng dự báo cháy rừng luôn ở cấp cực kỳ nguy hiểm. 

Để đối phó với hạn hán phòng NN&PTNT huyện vận động bà con nông dân bố trí cơ cấu cây trồng có khả năng chống hạn cao để xuống giống kịp thời vụ. Đồng thời đưa những diện tích ruộng một vụ nhưng vẫn có nước sang trồng ngô. Bên cạnh đó tập trung vào nạo vét các hệ thống kênh mương, công trình thuỷ lợi, hồ chứa nước để “chờ mưa” và bố trí tưới tiết kiệm và hợp lý. Vận động nhân dân xử dụng máy bơm, gầu sòng để đưa nước từ các suối còn nước về tưới tạm thời. Ngoài ra, hiện nay huyện vẫn chưa tìm ra giải pháp nào tốt hơn mà phần lớn vẫn phải phụ thuộc vào lượng nước mưa.

Theo ông Đỗ Thành Giang, Phó trưởng phòng NN& PTNT huyện thì về lâu dài cần đưa các giống cây chịu hạn và chống hạn tốt vào gieo trồng trong vụ đông xuân. Đồng thời đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình thuỷ lợi, tăng lượng nước dự trữ, nâng cao mực nước ngầm trong mùa khô. 

Mùa màng bị đe doạ nghiêm trọng mà người nông dân nơi đây ngoài cây lúa, cây ngô, cây lạc…ra chả còn cây gì, con gì kiếm ra tiền. Mất mùa sao tránh khỏi đói? Số diện tích, ngô, lạc, đậu tương có cho thu hoạch chắc chắn chất lượng kém, năng suất giảm. Cuộc sống đã gian nan, chắc lại khó khăn thêm nữa.

Văn Thông