Nói về những phức tạp trong việc GPMB đường cao tốc, ông Trần Văn Hẹ - Chủ tịch UBND xã Minh Quân cho biết, số hộ thuộc diện phải đền bù GPMB đường cao tốc chỉ có hơn chục hộ và diện tích có 64 ha nhưng do chưa có kinh nghiệm nên công tác triển khai luôn gặp khó khăn. Có những khó khăn không thể lường trước, chẳng hạn hơn chục hộ thuộc diện đền bù chỉ có vài chục nhân khẩu song khi triển khai thực tế thì những đối tượng có quyền lợi liên quan lại đông tới hàng trăm người, thuộc nhiều đối tượng khác nhau. Đối tượng phải di dời thiếu thống nhất trong ý kiến lựa chọn địa điểm tái định cư (TĐC) hoặc tự giải quyết nơi TĐC; có cả những ý kiến khác nhau về việc áp giá đền bù... khiến cho tiến độ GPMB vừa chậm vừa phức tạp.

Tuy nhiên, chính từ những phức tạp ấy đã cho địa phương kinh nghiệm quý trong thực hiện đền bù GPMB ở KCNMQ. Diện tích quy hoạch toàn bộ khu công nghiệp này là 120 ha, trong đó 40 ha thuộc xã Phúc Lộc (thành phố Yên Bái). Số hộ dân ở Minh Quân phải di dời theo quy hoạch trước đây là 70 hộ nhưng nay chỉ còn 23 hộ thuộc thôn Hòa Quân.

Để tránh những phức tạp xảy ra, xã đã xác định rõ trách nhiệm trước tiên thuộc về cấp ủy, chính quyền địa phương. Qua đó, chỉ đạo công tác đền bù GPMB phải đảm bảo nguyên tắc dân chủ, khách quan, chặt chẽ, hợp tình hợp lý cũng như đảm bảo yêu cầu của Nhà nước và đời sống - xã hội của nhân dân sau đền bù.

Trong đó, đặc biệt chú ý việc đo đạc, áp giá đền bù tài sản phải thật chính xác. Trưởng thôn là người trực tiếp tại cơ sở phải nắm rõ tâm tư của người dân trước khi di dời, nhường đất cho khu công nghiệp. Đồng thời, thông báo rõ đến từng hộ không được cơi nới, xây dựng các công trình và trồng cây lưu niên. UBND xã cũng đã có cuộc họp tiếp thu ý kiến của nhân dân, đưa ra phương án cho các hộ di dời lựa chọn các địa điểm TĐC. Đó là thông báo rõ cho các hộ biết diện tích TĐC đối với hộ có từ 5 khẩu trở xuống sẽ đảm bảo 300 m², hộ có từ 6 khẩu trở lên là 400 m² và kèm theo các phương án về đường điện, giao thông, nguồn nước sinh hoạt... để nhân dân yên tâm sau khi TĐC.

Trong những ngày thời tiết thuận lợi từ đầu tháng 4/2009 trở đi, Trưởng thôn Hòa Quân - Nguyễn Bá Tước liên tục bận rộn cùng cán bộ xã và một số ngành chức năng của tỉnh tiến hành đo đạc, xác định giá trị tài sản đối với diện tích đất GPMB của từng hộ. Ông Tước cho biết, bà con trong thôn rất đồng tình ủng hộ việc GPMB nhường đất cho KCNMQ nên tạo mọi điều kiện thuận lợi cho cán bộ thực hiện công việc.

Chúng tôi đến thăm gia đình bà Nguyễn Thị Lan - một giáo viên nghỉ hưu. Nhà bà Lan có 5 khẩu gồm con trai, con dâu và hai cháu. Cả đời bà công tác, dành dụm được chút tiền xây cho con ngôi nhà tương đối khang trang trên một khu vườn rộng, công trình phụ khá đầy đủ. Nay mai đến nơi TĐC, không biết có xây được ngôi nhà như thế này không nhưng bà Lan rất vui vẻ thực hiện chủ trương của Nhà nước. 

Bà Bùi Thị Nga, năm nay 72 tuổi. Bà đã gắn bó cả đời mình với khu vườn đồi rộng rãi và bảo rằng, ở đây khí hậu trong lành, con người khỏe khoắn lại có đất trồng trọt. Ra nơi ở mới chật chội hơn nhưng Nhà nước yêu cầu thì mình nghiêm túc chấp hành. Bà còn cho biết thêm, các hộ ở xung quanh đây, đất đai cũng rộng rãi và vườn cây, ao cá đủ cả như hộ ông: Đặng Văn Hỹ, Trần Văn Điền, Trần Văn Hiệp, Nguyễn Văn Phương... song ai nấy đều vui vẻ nhường đất cho khu công nghiệp.

Điều mà bà con ở Hòa Quân lo lắng bây giờ là đến nơi ở mới không có đất sản xuất nông nghiệp thì sẽ phải làm sao để duy trì được cuộc sống ổn định. Mức áp giá đền bù cho từng loại tài sản trên đất GPMB chưa được công bố nên bà con khó biết số tiền đền bù sẽ là bao nhiêu để chủ động bố trí về tài chính xây dựng cơ sở vật chất tại nơi TĐC. Những băn khoăn đó hoàn toàn chính đáng, chính quyền các cấp cần tiếp tục quan tâm, có các giải pháp kịp thời, hợp lý hơn.

Tuy nhiên, khi KCNMQ đi vào hoạt động, chắc chắn vấn đề việc làm sẽ được giải quyết tốt. Đồng thời, môi trường nông thôn sẽ tự hội nhập với môi trường công nghiệp theo quy luật vận động tự nhiên của  thị trường và đời sống kinh tế - xã hội của người dân cũng sẽ có cơ hội mở mang, phát triển hơn.

Hoàng Nhâm