Thực hiện chủ trương của Thủ tướng Chính phủ và giữ bình ổn thị trường, ngày 17/12/2010, UBND tỉnh Yên Bái đã ra Quyết định số 2133/QĐ-UBND thành lập đoàn kiểm tra liên ngành chống buôn lậu, hàng cấm, hàng giả, hàng kém chất lượng và gian lận thương mại dịp tết Nguyên đán Tân Mão 2011, giao cho Chi cục Quản lý Thị trường - cơ quan thường trực Ban chỉ đạo 127/ĐP chủ trì phối hợp với các ngành thành viên: Sở Y tế, Sở Khoa học Công nghệ và Công an tỉnh tiến hành kiểm tra, kiểm soát thị trường trên địa bàn tỉnh Yên Bái.

Ngay sau khi có Quyết định thành lập, Đoàn kiểm tra đã khẩn trương triển khai kế hoạch, phương án chống hàng giả thuộc các loại hàng thiết yếu: Vật tư nông nghiệp, dược phẩm, thực phẩm, trong đó chú ý các mặt hàng có thuế suất cao như rượu, bia, thuốc lá; tăng cường quản lý, kiềm chế việc tăng giá bất hợp lý, đầu cơ, găm hàng đối với các loại hàng thiết yếu; quản lý chặt chẽ việc tuân thủ các quy định về tiêu chuẩn, chất lượng, ghi nhãn hàng hoá trên tinh thần bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật.

Tình hình thị trường hàng hoá trên địa bàn tỉnh Yên Bái dịp giáp tết Nguyên đán Tân Mão năm 2011 diễn ra sôi động. Lượng hàng hoá lưu thông trên thị trường gia tăng, đặc biệt là những mặt hàng phục vụ trong dịp tết như: bánh kẹo, rượu bia, thuốc lá, lương thực, thực phẩm tươi sống, hoa, cây cảnh...

Do dự báo sức tiêu thụ hàng hoá không tăng quá nhiều so với mọi năm nên lượng hàng hoá dự trữ của các doanh nghiệp cũng ở mức vừa phải và nguồn hàng hoá chuẩn bị cung cấp cho thị trường trong dịp tết đa số là hàng Việt Nam với nhiều chủng loại, mẫu mã đẹp, đa dạng và phong phú. Trong những ngày giáp tết, sức mua bán và tiêu thụ  hàng hoá tăng mạnh, giá một số mặt hàng nhu yếu phẩm cũng tăng cao hơn ngày thường như: mỳ tôm, dầu ăn, mì chính, thịt gà...

Đặc biệt, do khí hậu thời tiết rét đậm kéo dài nên thị trường hoa tươi, cành đào  tăng khá cao, giá hoa hồng trung bình từ 8-10 ngàn đồng/bông, cành đào, quất cảnh, giá dao động từ 300 ngàn đồng đến 2 triệu đồng/cành, tăng gấp 2-3 lần so với cùng kỳ năm trước.

Qua kiểm tra 33 cơ sở, Đoàn kiểm tra liên ngành đã phát hiện và xử lý vi phạm đối với 28 cơ sở  với 30 hành vi vi phạm. Tổng số tiền phạt hành chính là 36 triệu đồng, số tiền bán hàng tịch thu trên 46,7 triệu đồng và giá trị hàng hoá tiêu huỷ gần 6,6 triệu đồng.

Trong đó xử lý 01 vụ về hàng cấm, tịch thu 37 chiếc súng, kiếm nhựa thuộc nhóm mặt hàng đồ chơi trẻ em mang tính kích động bạo lực; xử lý 04 vụ  về kinh doanh hàng hết hạn sử dụng, tịch thu 411 viên thuốc tân dược các loại, 10 lon nước giải khát  các loại, 10 chai nước mắm và 20 lọ mỹ phẩm... đã hết hạn sử dụng để tiêu hủy; xử lý 04 vụ về vi phạm hàng nhập lậu, tịch thu 400kg váng đậu, 18 chiếc tủ vải, 926 chiếc quần áo các loại, tiêu huỷ 22 chiếc mũ bảo hiểm các loại và 54kg tăm cay không đảm bảo chất lượng; xử lý 01 hành vi vi phạm trong lĩnh vực y tế; 09 vụ vi phạm về ghi nhãn hàng hoá; 09 vụ về hành vi không niêm yết giá và 02 vụ vi phạm về điều kiện kinh doanh.

Từ kết quả đã đạt được cho thấy tình hình vận chuyển, buôn lậu hàng nhập lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm (ATTP) và gian lận thương mại khác trên địa bàn tỉnh Yên Bái dịp tết Nguyên đán Tân Mão 2011 nhìn chung không có nhiều nổi cộm và phức tạp. Hoạt động buôn bán hàng lậu giảm  so với cùng kỳ năm trước, hàng nhập lậu chủ yếu là quần áo, vải, giầy dép có nguồn gốc từ Trung Quốc. Tình hình vận chuyển, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng hết hạn sử dụng  vẫn còn xảy ra.

Một số hàng hoá không đảm bảo VSATTP tập trung ở nhóm hàng hoá như: gà vịt, nội tạng gia súc, gia cầm, bánh kẹo... Nhờ có công tác tuyên truyền, phổ biến trên các phương tiện thông tin đại chúng, cùng với việc vào cuộc của nhiều cơ quan chức năng nên trong quá trình kiểm tra, Đoàn không phát hiện thấy trường hợp nào vi phạm liên quan tới việc buôn bán, vận chuyển, tàng trữ pháo nổ. Tuy nhiên, qua công tác kiểm tra còn nổi cộm tình hình một số mặt hàng thuộc nhóm hàng hoá bắt buộc phải thực hiện công bố hợp qui, chứng nhận hợp qui và dán dấu hợp qui CR đối với sản phẩm khi lưu thông như: dụng cụ điện đun nước nóng tức thời, dụng cụ đun nước và chứa nước nóng, máy sấy tóc và các dụng cụ làm đầu, ấm đun nước, quạt điện... chưa thực hiện nghiêm túc các qui định của pháp luật.

Có thể nói, công tác kiểm tra đã thu được kết quả nhất định, tuy nhiên hiệu quả chưa cao do tình hình vận chuyển, buôn bán hàng hoá nhập lậu và gian lận thương mại còn diễn biến hết sức tinh vi và ngày càng phức tạp. Bọn buôn lậu không từ một thủ đoạn tinh vi nào nhằm đạt được mục đích của mình từ việc vận chuyển bằng nhiều phương tiện, nhiều tuyến đường khác nhau, thời gian không theo qui luật nhất định...

Do địa hình tỉnh Yên Bái với đặc thù khó khăn riêng như: địa bàn rộng, lực lượng cán bộ mỏng, trình độ còn nhiều bất cập, hiểu biết về pháp luật của một số đối tượng kinh doanh còn hạn chế, đặc biệt là các hộ kinh doanh ở vùng cao, vùng sâu. Cùng với đó là thiếu các trang thiết bị phục vụ cho công tác điều tra, giám định sản phẩm hàng hoá nghi ngờ giả mạo nhãn hiệu, kém chất lượng... 

Mặt khác trong dịp tết Nguyên Đán, theo thống kê sơ bộ có tới 17 đoàn kiểm tra liên ngành cùng tiến hành kiểm tra trên địa bàn tỉnh Yên Bái. Việc thành lập quá nhiều đoàn  vào cùng thời điểm này ít nhiều đã gây sự chồng chéo, phiền hà đối với hoạt động của các hộ sản xuất kinh doanh, trong khi đó một số Đoàn chỉ kiểm tra, nhắc nhở mang tính hình thức.

Để làm tốt hơn nữa công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại, thời gian  tới Ban chỉ đạo 127 Trung ương nên tiếp tục tham mưu cho Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số văn bản quy phạm chưa phù hợp với thực tiễn... tăng cường công tác tuyên truyền và phổ biến các văn bản  pháp luật, đặc biệt là những văn bản mới được sửa đổi bổ sung trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đồng thời tăng cường công tác phối hợp kiểm tra giữa các ngành chức năng, đầu tư phương tiện tác nghiệp, bổ sung lực lượng... để tiếp tục kiểm soát tình hình làm lành mạnh thị trường. 

Nguyễn Thị Anh Thúy