Tuy nhiên, hoạt động của tội phạm ma túy ở một số địa bàn trọng điểm vẫn diễn biến phức tạp, tính chất, mức độ phạm tội có chiều hướng gia tăng, thủ đoạn ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Đối tượng vận chuyển, mua bán, tàng trữ, tổ chức sử dụng chất ma túy hầu hết có tiền án, tiền sự, nghiện ma túy, nhiều đối tượng nhiễm HIV nên chúng rất manh động và chống trả quyết liệt khi bị truy bắt.

Tình hình sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn tỉnh có giảm nhưng không đáng kể. Toàn tỉnh hiện có 2.687 người nghiện, chủ yếu là thanh niên và ở độ tuổi lao động. Số người nghiện nhiễm HIV/AIDS chiếm trên 50% số người nhiễm HIV/AIDS toàn tỉnh và gây ra trên 60% số vụ phạm pháp hình sự.

Tình trạng trồng cây có chứa chất ma túy (thuốc phiện) tập trung ở một số huyện vùng cao, vùng giáp ranh các tỉnh: Sơn La, Lai Châu, Lào Cai, việc mua bán, sử dụng thân, rễ, quả, lá cây thuốc phiện mang lại lợi nhuận cao khiến tình trạng trồng cây thuốc phiện diễn biến phức tạp. Trước tình hình đó, việc triển khai Chỉ thị số 21-CT/TW ngày 26/3/2008 của Bộ Chính trị (gọi tắt là Chỉ thị 21) về tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng chống và kiểm soát ma túy trong tình hình mới luôn được Yên Bái đặc biệt quan tâm.

Ban chỉ đạo 138 từ tỉnh đến các huyện, thị xã được kiện toàn, đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, kế hoạch, đề án thực hiện Chỉ thị 21 như Đề án Xây dựng xã, phường, thị trấn không tệ nạn ma túy, ban hành kế hoạch thực hiện Chiến lược quốc gia phòng chống và kiểm soát ma túy trên địa bàn tỉnh Yên Bái đến năm 2020, kế hoạch của UBND tỉnh về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phòng, chống ma túy giai đoạn 2012 - 2015...

Các ban, ngành chức năng như: Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, công an, lao động - thương binh và xã hội, văn hóa, thể thao và du lịch, các tổ chức đoàn thể đều nhập cuộc tích cực tuyên truyền, vận động toàn dân tham gia phòng chống ma túy với nhiều hình thức và mô hình như: mô hình khu dân cư công giáo không có tội phạm ma túy, khu dân cư không có người nghiện ma túy, khu dân cư tự quản phòng chống HIV/AIDS và tệ nạn xã hội… Phát động phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” là hoạt động thường xuyên ở các khu dân cư.

Với nhiều giải pháp đồng bộ, năm qua, Yên Bái đã xóa bỏ gần 30 ha cây thuốc phiện (giảm gần 160 ha so với 5 năm trước), xử lý 12 vụ với 37 đối tượng vi phạm tái trồng cây thuốc phiện. Trong đó: khởi tố 2 vụ với 5 đố tượng, xử lý hành chính 10 vụ. Đặc biệt, chương trình xóa bỏ cây thuốc phiện đã gắn với các chương trình, đề án ưu tiên nguồn lực phát triển kinh tế, xã hội vùng cao và các xã đặc biệt khó khăn tập trung xây dựng kết cấu hạ tầng, định canh định cư, chuyển dịch cơ cấu sản xuất, cơ cấu cây trồng, vật nuôi giúp đời sống của người dân được cải thiện đáng kể và từ đó bỏ trồng cây thuốc phiện.

Công tác đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy cũng được thực hiện quyết liệt. Đã phát hiện, bắt giữ 843 vụ, 1.454 đối tượng phạm tội về ma túy. Trong đó, lập 56 chuyên án về ma túy, triệt phá 47 chuyên án và bắt 109 đối tượng, thu giữ 9 kg hêrôin, 98 viên hồng phiến, 15,241 kg thuốc phiện, 24,76 gam ma túy tổng hợp, 5.514ml phelthamin, 25.500ml tiền chất, 103,14 gam cần sa, 118,4 kg quả thuốc phiện khô, 355,7 kg thân, rễ cây thuốc phiện, 1,2 tỷ đồng, 1.880 lít rượu ngâm rễ, thân cây thuốc phiện…

Các cơ quan pháp luật đã tiến hành khởi tố 780 vụ, 1.107 bị can, xử lý hành chính 52 vụ, 355 đối tượng, truy nã 12 đối tượng phạm tội về ma túy, đã kết luận điều tra đề nghị viện kiểm sát truy tố 772 vụ, 1.124 bị can. Các cơ quan tiến hành tố tụng đã phối hợp chặt chẽ trong điều tra, truy tố, xét xử để tiến hành xét xử 688 vụ, 1.077 bị cáo, trong đó có 192 vụ xét xử lưu động. Quá trình điều tra, xét xử đều bảo đảm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật và không có trường hợp bị oan, sai.

Công tác giải quyết người nghiện ma túy cũng đặc biệt được coi trọng. Đã tập trung nguồn lực, hỗ trợ kinh phí phục vụ cai nghiện, trong đó, đầu tư xây dựng mới khu Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục và Lao động xã hội với quy mô quản lý 400 học viên, triển khai Đề án Nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện ma túy, thí điểm tổ chức dạy nghề, tạo việc làm cho người nghiện ma túy sau cai nghiện giai đoạn 2006-2010, triển khai điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone trên địa bàn tỉnh…

Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị 21 của Bộ Chính trị, nhận thức của các cấp ủy, chính quyền và toàn thể nhân dân về công tác đấu tranh phòng chống ma túy được nâng cao, tạo phong trào rộng khắp trong đấu tranh phòng, chống ma túy. Sự phối hợp của các ban, ngành trong đấu tranh phòng, chống ma túy có chuyển biến tích cực; lực lượng đấu tranh phòng chống ma túy được đầu tư về số lượng, chất lượng, trang thiết bị; công tác điều tra, truy tố, xét xử tội phạm ma túy tạo được sự răn đe, phòng ngừa tội phạm...    

 P.V